Çerkesler: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Justinianus (mesaj | katkılar)
k kaynak belirtelim
Sonsesler (mesaj | katkılar)
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
56. satır:
Kafkasya’ya yakın coğrafyadaki dillerde isim ‘Çerkes’ olarak yerleşmiştir. Bu dillerden alıntı yapan birçok Batı dilinde de aynı ya da benzerdir ([[Almanca]]: Tscherkessen, [[İngilizce]]: Circassian, [[Fransızca]]: Circassien).
 
Çerkesler kendilerine "Adığe" derler. Bu ismin etimolojisi tartışılsa da, Adığe adının ''attéA'' ("yüksekliko") ve ''ghéiDIĞE
'' ("denizGüneş") ilebetimlemesinin kurulu olduğuHatti dönemine dayandığı ileri sürülür ve dağlarGüneşin ileinsanları" denizanlamına arasındagelir. yaşayanlarıHatta belirttiğiÇerkesler iddia(Adıgeler) edilensosyal farazîyaşam ''attéghéi''biçimi kuralını (anayasasını) "Adığağe" olarak tanımlar.("Hatti güneşi kursu" aslında Hattı kelimesineanayasasının dayandırılırtemsilidir. Orijinali Адыгэ olarak yazılan ve Türkçe kaynaklarda beş farklı imlâda (''Adıge, Adige, Adiğe, Adıghe, Adığe'') rastlanan ismin doğru yazımı, "g (г) harfi Çerkesçe/Adığece kelimelerde ğ, Rusçadan geçen kelimelerde g okunur" kuralı gereği ''Adığe'' biçimidir. Komşu halklardan [[Abazalar]]-[[Abhazlar]] Çerkesleri Azıhua, [[Osetler]] ise Kaşgon olarak adlandırır.
 
Rusça'da önceleri Çerkes adı altında bütün Adığe grupları tanımlanırken, Sovyetler Birliği’nin ilk yıllarında terminoloji değişime uğradı ve kurulan idari birimlere göre adlandırma yapıldı. [[Adige Cumhuriyeti|Adığey]]’de yaşayan Çerkesler ‘Adıgeyli’ (adıgeyetsı), [[Karaçay-Çerkesya]]'da yaşayanlar ‘Çerkes’ (cherkesı), [[Kabardino-Balkarya|Kabardey-Balkarya]]'da yaşayanlar ‘Kabardey’ (kabardintsı), [[Şapsığ Ulusal Rayonu|Şapsığ Ulusal Bölgesinde]] ‘Şapsığ’ (şapsugi) adlarıyla Adığelerin alt etnik grupları ilan edildi. Rusçada bugün de kullanılmaya devam eden bu terminolojiye göre ‘Çerkes’ aslında etnik değil, sadece Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti’ndeki Çerkesleri belirten coğrafi bir tanımdır. Dolayısıyla Rusça'da 1920’lerden önceki ve sonraki ‘Çerkes’ terimi farklı anlamlara gelmektedir. Son yıllarda buna karşı eleştiriler artmakta ve tarihi/etnik adlandırmaya dönme eğilimleri artmaktadır.
 
Türkiye’de ise farklı bir karışıklık söz konusudur. Çerkesler dışında Anadolu’da Kafkas göçmeni olarak [[Abazalar|Abaza]], [[Oset]], [[Çeçenler|Çeçen]], [[Karaçaylar|Karaçay]], [[Dağıstan]]lı [[Avarlar (Kafkasya halkı)|Avar]]-[[Lezgiler|Lezgi]] halkları da yaşamaktadır. Yaklaşık 150 yıl önce Osmanlı topraklarına gelen [[Kuzey Kafkasya]]lı göçmenlerin büyük çoğunluğunun Çerkes olması; kıyafet, gelenek görenek, dans ve müzik ve benzeri kültür öğelerinin benzerliği gibi nedenlerle diğer Kafkas halkları da bu coğrafyada Çerkes olarak adlandırılmıştır. Anadolu’nun bazı bölgelerinde bu dış algı zamanla içselleştirilmiş ve seçkinler tarafından da siyasi olarak formüle edilmiştir. 1990’larda başlayan bilgilenme ve yeniden kimliklenme sürecinde bu terminoloji de değişmeye ve yerli yerine oturmaya başlamıştır.
 
== Boyları ==
{{Çerkesler}}[[Dosya:Asiatiska folk, Nordisk familjebok.jpg|thumb|400px|sağ|Yukarıda ikinci sırada soldaki ilk ikisi Çerkes halklarını temsil etmektedir:<br />26: [[Batı Çerkesleri|Batı Çerkesi]] (beyaz sarık kalpaklı)<br />27: [[Doğu Çerkesleri|Doğu Çerkesi]] (siyah düz kalpaklı)]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Çerkesler" sayfasından alınmıştır