Vikipedi

Guangzhou: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
(Tüm bekleyen değişiklikleri göster)
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k düzeltme, değiştirildi: = +8 → = +08.00 AWB ile
Değişiklik özeti yok
39. satır:
[[Dosya:Guangzhou dusk 11-5-2008.png|thumb|220px|Kasım 2008]]
[[Dosya:IFP&IFC.jpg|thumb|220px|The IFP Tower (solda) ile IFC/West Tower (sağda) ve önlerinde Guangzhou Opera Evi, Eylül 2008]]
'''Guangzhou''' ya da '''Guanco'''<ref>{{Web kaynağı | url = http://guangzhou.bk.mfa.gov.tr/ | başlık = Türkiye Cumhuriyeti Guanco Başkonsolosluğu | yayımcı = Türkiye Dışişleri Bakanlığı | erişimtarihi = 16 Ekim 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161104194529/http://guangzhou.bk.mfa.gov.tr/ | arşivtarihi = 4 Kasım 2016 | ölüurl = no }}</ref> ({{zhÇince|s=广州市|t=廣州市|p=Guǎngzhōu shì|y={{ses|Zh-yue-廣州.opus|Gwóngjàu}}}}), [[Çin]]'in [[GuangdongGüney Çin|Guangdonggüneyindeki]] eyaleti[[Guangdong]] Eyaleti'nin merkezi ve en büyük şehridir. [[şehir|şehriÇin Hanedanı]]dir'na kadar dayanan 2.200 yıllık tarihi var; tarihi boyunca da Güney Çin'in siyasî, askerî, ekonomik, kültürel, bilim ve eğitim merkezi olarak işlev göstermiştir. Günümüz Guangzhou şehri, Çin'in {{ill|Çin'deki şehir kademe sistemi|lt=birinci kademe şehir|en|Chinese city tier system}}lerinden biridir. {{ill|Lingnan kültürü|en|Lingnan culture}}nün doğduğu ve geliştiği yer olup Modern Çağ'da devrimlere patlak verildiği bir yer olmuştur ve günümüzde çağdaş Çin kültürünün önemli bir beşiğidir.<ref>{{WebCite kaynağıweb |title=广州今昔 başlık|url=http://www.cityu.edu.hk/ss/guangzhou/trip/report6.htm |website=Applied IlluminatingSocial China'sStudies ProvincesCity University of Hong Kong}}</ref> Guangzhou Belediye Dairesi, Municipalities1921 andyılında Autonomous[[Çin Regionsanakarası]]ndaki ilk [[belediye]] hükümeti olarak açıldı.<ref>{{Cite web |title=广州历史沿革 |url=http://www.gzuda.org.cn/view.asp-id=XW200303051047414987&fdID=CL200301290021207522&tbColor=DBE2FF&trColor=C7CFF3.htm |accessdate=2019-11-04 |work=广州城市建设档案馆 |dead-url=no |archive-url=https://web.archive.org/web/20191104031159/http://www.chinagzuda.org.cn/view.asp-id%3DXW200303051047414987%26fdID%3DCL200301290021207522%26tbColor%3DDBE2FF%26trColor%3DC7CFF3.htm |archive-date=2019-11-04}}</ref> 2010 Yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı verilerine göre Guangzhou Şehri'nin 10.641.400 kişilik nüfusu var.<ref name="Communique 1">{{web kaynağı | url=http://www.stats.gov.cn/english/featuresnewsandcomingevents/43575t20110428_402722244.htm | yayımcı başlık=Communiqué PRCof Centralthe GovernmentNational OfficialBureau Websiteof |Statistics erişimtarihiof People's Republic of China on Major Figures of the 2010 Population Census (No. 1) | yayımcı=National 29Bureau Ekimof 2015Statistics of China | arşivurltarih=28 Nisan 2011 | erişimtarihi=16 Ağustos 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/2014061921321020131108022004/http://www.chinastats.orggov.cn/english/featuresnewsandcomingevents/43575t20110428_402722244.htm | arşivtarihi =8 19 Haziran 2014Kasım 2013| ölüurl deadurl= no yes}}</ref> Şehir,Komşu şehir [[İnci NehriFoshan]] üzerinde,ile [[Hongberaber Kong]]'unsayıldığında 120&nbsp;kmnüfus kuzeybatısında,açısından [[Makao]]Çin'nunin 145&nbsp;kmen kuzeyindebüyük yerikinci almaktave olup[[Nüfuslarına önemligöre birbüyük ulusalşehirler ulaşımlistesi|Dünya'nın merkezien vebüyük ticaret10. limanımetropol olarakalanı]]nı hizmetteşkil vermektedireder.<ref name="OfficialDemographia">{{Web kaynağı | url = http://www.visitgzdemographia.com/en/About%20Guangzhou/Introduction/280318db-worldua.htmlpdf | yıl = 2020 | yayımcı = Demographia | başlık = TourismDemographia AdministrationWorld ofUrban GuangzhouAreas: Municipality2020 | işdil = visitgz.comİngilizce | erişimtarihi = 2927 EkimMayıs 2020 | sayfalar = 201523-24 | arşivurl = https://web.archive.org/web/2012070219580120040330085700/http://www.visitgzdemographia.com/en/About%20Guangzhou/Introduction/280318db-worldua.htmlpdf | arşivtarihi = 230 Temmuz 2012 | ölüurl = yesMart 2004}}</ref> Eski adı '''Kanton''''dur.
 
[[Çin Halk Cumhuriyeti tarihi|Çin Halk Cumhuriyeti kurulduktan sonra]] Guangzhou, Guangdong Eyaleti'nin merkezi olarak işlev göstermeye devam etti, sonra da [[eyalet altı şehir]], "{{ill|Ulusal Merkezi Şehir|en|National Central City}}" ve "{{ill|Açık Kıyı Şehri|zh|中华人民共和国沿海开放城市}}" olarak kılındı ve günümüzde ülkenin önemli bir ticaret ve ulaşım merkezidir.<ref name="定位">{{Cite news |url=http://news.dayoo.com/guangzhou/201602/20/139995_46809068.htm |title=广州定位升级 从华南中心城市变为国家中心城市 |date=2016-02-20 |publisher=羊城晚报 |accessdate=2016-06-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160928005153/http://news.dayoo.com/guangzhou/201602/20/139995_46809068.htm |archivedate=2016-09-28 |dead-url=yes}}</ref> Guangzhou, [[Halk Kurtuluş Ordusu]]'na bağlı {{ill|Halk Kurtuluş Ordusu'nun Güney Saha Komutanlığı|lt=Güney Saha Komutanlığı|zh|中国人民解放军南部战区}} Müşterek İşlemler Komutanlık Departmanı'nın merkezinin bulunduğu yerdir;<ref>{{Cite web |title=五大战区司令部驻地公开 管辖省份曝光 |url=http://china.huanqiu.com/article/2016-02/8488853.html?from=bdwz |accessdate=2016-02-02 |author=环球网 |date=2016-02-02 |dead-url=no |archive-url=https://web.archive.org/web/20170101231410/http://china.huanqiu.com/article/2016-02/8488853.html?from=bdwz |archive-date=2017-01-01}}</ref> şehir ayrıca {{ill|2010 Asya Oyunları|en|2010 Asian Games}}'na ev sahipliği yaptı.
Guangzhou, Çin'in en büyük şehirlerden biridir. Şehrin nüfusu 2014 yılı itibarı ile 13,080,500'dür.<ref name="unpd"/> Guangzhou metropol alanının içinde Hong Kong, [[Shenzhen]], [[Dongguan]], [[Zhuhai]] gibi pek çok büyük şehir bulunmaktadır ve tüm bu metropolitan yığışmanın nüfusu 53 milyonun üzerindedir. Bu bakımdan, Guangzhou Dünya gezegeni üzerindeki en büyük kentsel yerleşmedir. Şehirde ağırlıklı olarak [[Kantonca]] konuşulmaktadır.
 
Guangzhou şehrinde tarihî olarak yoğun bir su kanalı sistemi hakimdi. Bu sistemin tarihi, [[Venedik]] su kullarınkinden daha eskidir, fakat Çing Hanedanı sonrasında yer alan kentleşmeyle bu kanallar gitgide ortadan kayboldu.<ref name="绝版">{{Cite book |title=绝版中国：受伤的城市和它们的文化孤本 |last=出版社 |first=《新周刊》 |publisher=漓江出版社 |year=2008 |isbn=9787540741112 |location=桂林}}</ref> Guangzhou ayrıca Güney Çin'in en büyük ve tarihî en uzun olan dış ticaret limanıdır; 3. yüzyıldan beri {{ill|Deniz İpek Yolu|en|Maritime Silk Road}}'nun ana limanı olarak işlev göstermiştir. [[Tang Hanedanı|Tang]] ile [[Song Hanedanı|Song]] hanedanlıklarında Guangzhou, Çin'in en işlek limanı ve Uzak Doğu'nun küresel olarak en çok tanınan şehirlerinden biri hâline geldi. İki bin seneden fazladır liman olarak işlev göstermiş Guangzhou şehri, [[Ming Hanedanı|Ming]] ile [[Çing Hanedanı|Çing]] hanedanlık dönemleri boyunca Çin'in dış ticarete açık olan tek limanıydı.<ref>{{Cite web |title=东方第一港 2000多年长盛不衰 |url=http://news.hexun.com/2017-03-08/188413906.html |accessdate=2019-11-26 |work=和讯网新闻频道}}</ref> {{ill|Çin İthalat ve İhracat Fuarı|en|Canton Fair}} da düzenli olarak Guangzhou şehrinde düzenlenmektedir.
 
[[Xi Nehri|Xi]], [[Bei Nehri|Bei]] ile {{ill|Dong Nehri (Çin)|lt=Dong|en|Dong River (China)}} nehirlerinin kesiştiği noktada yer alan Guangzhou, Guangdong Eyaleti'nin güneydoğusunda, [[İnci Nehri Deltası]]'nın merkez kuzeyinde, ve [[Güney Çin Denizi]] yakınlarında bulunur. Doğusunda [[Dongguan]] ile [[Huizhou]], batısında [[Foshan]], kuzeyinde [[Qingyuan]] ile [[Shaoguan]] ve güneyinde [[Zhongshan]] tarafından çevrelenir; [[Hong Kong]] ile [[Makao]] [[özel idarî bölge]]lerinin yakınlarında da bulunur. Coğrafî açıdan avantajlı bir konumda bulunan Guangzhou, {{ill|İnci Nehri Deltası Ekonomik Bölgesi|en|Pearl River Delta Economic Zone}}'nin göbeğindedir<ref>{{Cite journal |title=打造泛珠三角经济区 |author=大海 |url=http://lib.cqvip.com/Qikan/Article/Detail?id=11447539 |journal=珠江经济 |issue=8 |year=2004 |page=16-19}}</ref> ve "[[Bir Kuşak, Bir Yol]]" projesinin önemli bir bağlantı merkezini teşkil eder;<ref>{{Cite web |title=金融大咖告诉你，“一带一路”如何实现共享共赢 |url=http://news.dayoo.com/guangzhou/201911/25/139995_52936673.htm |accessdate=2019-11-26 |author=李鑫 |work=广州日报大洋网 |language=zh-CN}}</ref> ayrıca {{ill|Guangdong-Hong Kong-Makao Büyük Körfez Bölgesi|en|Guangdong-Hong Kong-Macau Greater Bay Area}}'nin bir parçasını oluşturur.<ref name="大湾区纲要发布">{{Cite web |title=粤港澳大湾区发展规划纲要发布 |url=http://www.cnr.cn/list/finance/20190219/t20190219_524514870.shtml |accessdate=2019-11-26 |work=央广网}}</ref> Guangzhou, bütün bu özellikleri nedeniyle Çin'in Dünya'ya açılan "Güney Kapı"sı ({{Çince|c=南大门|p=Nán Dàmén}}; [[İngilizce]]: ''Southern Gateway'') olarak anılmıştır.<ref>{{Cite news |url=http://news.cnhubei.com/ctjb/ctjbsgk/ctjb18/200805/t304652.shtml |title=广州——中国“南大门” |date=2008-05-07 |work=楚天金报 |accessdate=2012-06-29 |dead-url=no |archive-url=https://web.archive.org/web/20170811223954/http://news.cnhubei.com/ctjb/ctjbsgk/ctjb18/200805/t304652.shtml |archive-date=2017-08-11}}</ref> {{ill|Globalization and World Cities Research Network|lt=GaWC|en|Globalization and World Cities Research Network}} düşünce kuruluşunun "[[küresel şehir]]ler" hakkında 2018 yılında hazırladığı sıralamada Guangzhou, "Alfa" Dünya şehri olarak sınıflandırıldı; sıralamada yer alan tüm [[Büyük Çin]] şehirlerinin arasında 5. sırada, tüm Dünya şehirleri arasında ise 27. sırada yer alır.<ref>{{Cite web|title=GaWC - The World According to GaWC 2018|url=https://www.lboro.ac.uk/gawc/world2018t.html|accessdate=2020-03-25|work=www.lboro.ac.uk}}</ref> [[Birleşmiş Milletler]]'in "2016 Yılı Çin Şehirlerinin Sürdürülebilir Kalkınması Raporu"na göre Guangzhou şehri, raporda yer alan 35 Çin anakarası şehri arasındaki en yüksek [[İnsani Gelişme Endeksi]]'ne sahiptir.<ref name="gzass1">{{Cite web |title=广州人类发展指数蝉联全国第一 |url=http://www.gzass.gd.cn/contents/110/7529.html |accessdate=2017-01-01 |work=广州日报 |dead-url=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20170101162013/http://www.gzass.gd.cn/contents/110/7529.html |archive-date=2017-01-01 }}</ref>
 
== Tarihçe ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Guangzhou" sayfasından alınmıştır