Vikipedi

Operet: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yeni Üye (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
4.945 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Tün (mesaj | katkılar)
Devriyeler
28.574 değişiklik
kDeğişiklik özeti yok
1. satır:
{{Kaynaksız}}
[[Dosya:Bouffes parisiens.jpg|thumb|380px|Paris'te operetlerinin dogum yeri olduğu kabul edilen Offenbach eserlerinin oynadığı "Théâtre des Bouffes-Parisiens" (1860).]]
 
Satır 4 ⟶ 5:
 
== Dünya'da operet ==
Olay ve kişilerin özelliklerinin sınırı çok belirgin olmadığından [[opera komikoperakomik]]le ayrımını çizmek zordur.
 
=== Fransızca operet ===
Operet, 19. yüzyılın ortasında, gittikçe ciddi konulara eğilmeye başlayan ve temsil zamanları gittikçe uzayan [[opera comique]]operakomik janrındaki eserlere bir reaksiyon olarak ortaya çıktı. Sıfatları "comique" olmakla beraber bu janr ismi yanıltıcı olmaya başlamıştı; örneğin [[Bizet]]'nin popüler [[Carmen]] adlı eseri ''opera comique'' olarak nitelendirilmekte ise de içeriği bir trajediyi sahnelemekteydi. Operet daha kısa ve daha hafif konuları içeren müziksel eser olarak Fransız seyircisi için [[Jacques Offenbach]] tarafından kurulduğu kabul edilmektedir (örneğin 1863 de temsil edilen ''[[Güzel Helen (opera)|Güzel Helen (La Belle Helene)]]'' eseri). Offenbach operetleri [[Fransa]]'da İkinci İmparatorluk boyunca [[Paris]]'te çok tutulan bir eğlenceydi.
 
"Emmanuel Chabrier" (örneğin ''Fisch-Ton-Kan''), "Edmond Audran" (örneğin ''La Mascotte''), Hervé (örneğin ''Chilpéric''), "Charles Lecocq" (örneğin ''Giroflé-Girofla''), "Robert Planquette", "André Messager" (örneğin ''Monsieur Beaucaire''), "Louis Varne" ve diğerleri bu operet geleneğini sürdüren diğer Fransız bestecilerdir.
 
=== Almanca operet ===
[[Viyana]]'da [[1870'ler]]delerde daha duygusal ve sıcak melodik karakterlerde, yeni bir Almanca diliyle söylenen bir operet tipi ortaya çıktı. Bu janrın en tanınmış bestecisi [[Johann Strauss II|Johann Strauss (oğul)]] idi. İlk operet eseri 1871de ''Indigo und die vierzig Räuber'' olup en ünlü ve dünya sahnelerinde en çok oynanmış operet eseri olan üçüncü opereti [[Yarasa|Yarasa ''(Die Fledermaus)''dir]]. Hayatı boyunca yazdığı valsler, polkalar, marşlar yanında 16 tane de operet yazmış olup [[Avusturya]] milli bestecisi olarak kabul edilmektedir. Bu operetlerin sahnelendiği Viyana'daki [[Theater an der Wien]] çok büyük seyirci çekmiştir ve bu seyirciler çok melodik hafif parçaları ankor ile tekrar dinlemeleri tiyatro tarihine geçmiştir.
 
Strauss'un zamanında yaşayan [[Franz von Suppé]]'in operetlerinin Offenbach eserlerinden modellendiği söylenebilir. Bu Viyana tipi operet geleneği [[Franz Lehár]], [[Oscar Straus (besteci)|Oscar Straus]], [[Carl Zeller]], [[Karl Millöcker]], [[Leo Fall]], [[Richard Heuberger]], [[Edmund Eysler]], [[Ralph Benatzky]], [[Robert Stolz]], [[Emmerich Kálmán]], [[Nico Dostal]], [[Fred Raymond]], [[Ludwig Schmidseder]], [[Igo Hofstetter]] ve [[Sigmund Romberg]] ta 20. yüzyıl ortalarına kadar devam etmiştir. Ama giderek yergisel özelliğini yitiren operet, yumuşak müziğiyle müzikal komediye dönüşmüştür.
Satır 22 ⟶ 23:
İngiltere'de Fransız ve Alman operet isminden ayrılmak için ''comic opera'' adı verilen operetler 19. yüzyıl sonlarında liberetto'yu yazan W.S.Gilbert ve müziği besteleyen [[Arthur Sullivan]] tarafından çok popüler hale getirilmiştir. Gilbert-ve-Sullivan ikilisi Kraliçe [[Viktorya]] çağında İngiltere'de, ABD'de ve diğer İngilizce konuşulan ülkelerde hâlâ çok tutulan 14 tane "comic opera" hazırlamışlardır. Bu operetleri sahnelemek için empresaryo ''Richard D'Oyly Carte'' özel olarak Londra'da [[Savoy Tiyatrosu]]nu inşa ettirmiştir. Bu nedenle Gilbert-ve-Sullivan operetlerine ''[[Savoy Operası]]'' ismi de kullanılmaktadır. Bunlar arasında "H.M.S. Pinafore", "Penzance Korsanları (The Pirates of Penzance)", "[[Mikado]]" v.b uzun yıllar aynı "D'Oyly Carte Kumpanyası" tarafından hiç değişmeden tekrarlanmış ve devamlı seyirci çekmiştir. Aynı zamanda İngiltere'de Gilbert-ve-Sullivan operetleri amatör yerel grupların en çok temsil ettikleri müziksel eğlencelerden olmuşlardır.
"Comic opera" veya [[Savoy oparası]]operası tipi İngilizce operetler ABD'de de bestelenip sahnelenmiştir (örneğin Victor Herbert). İngilizce operet geleneği 20. yüzyılda da devam etmiştir (örneğin Edward German, Lionel Monckton, Harold Fraser-Simson). Fakat gerek İngiltere'de gerek ABD ''operet'' ile ''müzikal'' arasındaki farklar ortadan kalkmış ve özellikle ABD seyircisinin taleplerine uygun olan ''müzikal'' geleneğine dönüşmüştür. Yine de "müzikal" ismini taşıyan ''Brigadoon'', ''Candide'', ''Batı Yakası Hikayesi (West Side Story)'' gibi eserlerle operetler arasındaki farkları bulmak zor olmaktadır.
 
== Türkiye'de operet ==
Satır 28 ⟶ 29:
 
== Ayrıca bakınız ==
<!--{{Commons kategori-->}}▼
* [[Opera comique]]
* [[Operakomik]]
* [[Savoy operaları]]
* [[Opera janrları listesi]]
 
== DışsalDış kaynaklarbağlantılar ==
* [http://en.wikipedia.org/wiki/Operetta] İngilizce Wikipedia ''Operetta'' maddesi. {{İng}} (Erişme:18.2.2009)
* [http://fr.wikipedia.org/wiki/Opérette] Fransızca Wikipedia ''Opérette'' maddesi. {{fr}} (Erişme:18.2.2009)
* [https://web.archive.org/web/20060815014602/http://www.musicaltheatreguide.com/mainmenu.htm] Operet, hafif opera ve bestecileri hakkında ayrıntılı bilgi veren web sitesi {{İng}} (Erişme:18.2.2009)
 
{{Opera terimleri}}
{{Tiyatro terimleri}}
{{Otorite kontrolü}}
 
▲<!-- kategori-->
<!-- İnterviki-->
 
[[Kategori:Operet| ]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Operet" sayfasından alınmıştır