Nitrik asit: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
||
160. satır:
:3 C<sub>grafit</sub> + 4 HNO<sub>3</sub> → 3 CO<sub>2</sub> + 4 NO + 2 H<sub>2</sub>O
Derişik nitrik asit I<sub>2</sub>, P<sub>4</sub> ve S<sub>8</sub>’I sırasıyla [[İyodik asit|HIO<sub>3</sub>]], [[Fosforik asit|H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>]] ve [[Sülfürik asit|H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>]]’e yükseltger.<ref name="InorgChem" /> Grafit ve amorf karbon ile reaksiyona girmesine rağmen, elmas ile reaksiyona girmez; elması oksitlediği grafitten ayırabilir.<ref>{{
===Ksantoproteik test===
Nitrik asit [[protein]]lerle reaksiyona girerek, sarı renkli nitratlanmış ürünler oluşturur. Bu reaksiyon [[ksantoproteik reaksiyonu]] olarak bilinir. Bu test, test edilen maddeye derişik nitrik asit ilave edilerek ve daha sonra karışımın ısıtılmasıyla gerçekleştirilir. [[Aromatiklik|Aromatik]] halkalara sahip [[amino asit]]ler içeren proteinler varsa, karışım sararır. [[Amonyak]] gibi bir baz eklendikten sonra renk turuncuya döner. Bu renk değişikliklerine proteindeki nitratlı aromatik halkalar neden olur.<ref>{{
|
|
|
|
| yıl = 2007
| isbn = 978-1-4086-2802-7
| sayfa = 315
}}</ref><ref>{{
|
|
|
|
| yıl = 2007
| isbn = 978-1-4067-4583-2
212. satır:
:4 NO<sub>2</sub> (g) + O<sub>2</sub> (g) + 2 H<sub>2</sub>O (l) → 4 HNO<sub>3</sub> (aq)
Elde edilen sulu HNO<sub>3</sub> [[damıtma]] yapılarak, kütlece yaklaşık %68’e kadar derişik hale getirilebilir. Derişik [[sülfürik asit|H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>]] ile yapılan [[dehidrasyon reaksiyonu|dehidrasyon]]la %98’e kadar daha fazla derişim elde edilebilir. [[Haber işlemi]]nden elde edilen amonyak kullanılarak, nihai ürün tek hammadde olarak hava ve doğal gazdan üretilen azot, hidrojen ve oksijenden üretilebilir.<ref>{{
=== Laboratuvar sentezi===
227. satır:
Çözünmüş NO<sub>''x''</sub> , beyaz dumanlı nitrik asit vermek üzere oda sıcaklığında (200 [[mmHg]] veya 27 [[kilopascal|kPa]]’da 10–30 dakika) düşük basınç kullanılarak kolayca uzaklaştırılır. Bu işlem, daha az azot dioksit gazı üretmek için tek adımda düşük basınç ve sıcaklık altında da gerçekleştirilebilir.
Seyreltik nitrik asit, maksimum kaynama azeotropu olan %68 asit derişimine kadar damıtılarak derişik hale getirilebilir. Laboratuvarda, daha fazla konsantrasyon, su çekici madde olarak işlev gören [[sülfürik asit]] veya [[magnezyum nitrat]] ile damıtmayı içerir. Bu gibi damıtmalar, asidin ayrışmasını önlemek için tamamen cam aygıt ile düşük basınçta yapılmalıdır. Endüstriyel olarak, yüksek derişimli nitrik asit, fazladan ilave edilen azot dioksitin bir soğurma kulesinde % 68 nitrik asit içinde çözündürülmesiyle üretilir.<ref>{{
==Kullanımı==
[[
Nitrik asidin ana endüstriyel kullanımı [[gübre]] üretimidir. Nitrik asit, [[amonyum nitrat]] vermek üzere amonyak ile nötralize edilir. Bu uygulama, yıllık (1987) üretilen 26 milyon tonun %75-80’ini tüketmektedir. Diğer ana uygulamalar patlayıcı maddeler, naylon öncül maddeleri ve özel organik bileşiklerin üretimi içindir.<ref name=Ullmann>{{
=== Organik azot bileşiklerinde öncül madde olarak===
|