Dalga vektörü: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k →Kaynağa Doğru Hareket: düzeltme AWB ile |
Bazı yazım ve noktalama yanlışları düzeltildi. Başka viki sayfalarına bağlantılar eklendi ve düzenlendi. |
||
4. satır:
{{Viki-bağlantısız|date=Aralık 2016}}
}}
'''Dalga vektörü''', [[Fizik|fizikte]] [[Dalga (fizik)|dalgayı]] ifade etmemize yardımcı olan [[Vektör|vektördür]]. Herhangi bir vektör gibi, yöne ve büyüklüğe sahiptir. Büyüklüğü dalga sayısı ve açısal dalga sayısıdır ([[dalga boyu]] ile ters orantılıdır). Yönü ise genellikle dalga yayılımının yönüdür. [[İzafiyet kuram|İzafiyet kuramında]], dalga vektörü, aynı zamanda
==Tanımları==
Ne yazık ki dalga vektörünün, kendi büyüklüklerinde
===Fizik Tanımı===
Mükemmel bir tek-boyutlu hareketli [[dalga denklemi]] aşağıdaki gibidir:
:<math>\psi(x,t) = A \cos (k x - \omega t+\varphi)</math>
• x: yer
• t: zaman
• <math>\psi</math>: dalganın bozulması
• A: dalganın [[Genlik|genliği]]
• <math>\varphi</math>: faz dengesi
• <math>\omega</math>: dalganın [[Açısal frekans|açısal frekansı]]
• <math>k</math>: dalga sayısı
Bu dalga +x yönünde, <math>\omega/k</math> hızıyla hareket etmektedir.
28. satır:
Dalga vektörü noktaları "dalga yayılması yönünde" ayırt edilmelidir. "Dalga yayılımının yönü" bir dalganın enerji akışının ve küçük bir dalga paketinin hareket edeceği yöndür. Işık dalgaları için, ayrıca [[Poynting Vektörü]]nün yönüdür. Dalga vektörü noktaları faz hızı yönündedir. Sabit fazın yüzeyinde, normal yönde, dalga vektörü noktaları, aynı zamanda dalganın önü olarak adlandırılır. Hava, herhangi bir gaz, sıvı ya da bazı katılar gibi kayıpsız eş yönlü bir ortam içinde, dalga vektörünün yönü dalga yayılma yönü ile tam olarak aynıdır. Homojen bir dalganın yüzeyinin büyüklüğü sabittir ve sabit bir faza sahiptir. Homojen olmayan dalgalar için bunlar söylenemez. Ancak, simetrik olmayan kristaldeki ışık dalgası ya da tortul kayadaki ses dalgası gibi eş yönlü olmayan ortamlarda dalga vektörü dalga yönüyle aynı olabilir.
==Katı Hal Fiziğinde==
Katı hal fiziğinde, kristalin içindeki bir [[Elektron|elektronun]] “dalga vektörü” onun kuantum mekanik dalga fonksiyonudur. Bu elektron dalgaları sıradan [[Sinüs dalgası|sinüs dalgaları]] değildir, dalga vektörü bu kaplama dalga ile tanımlanır. Genellikle “fizik tanımı” kullanılır.
==Özel Görelilikte==
Tek renkli bir dalga ışını 4-vektör dalgası ile karakterize edilebilir.
40. satır:
::<math>p^\mu = (E/c, p_x, p_y, p_z) = (\hbar\omega/c, \hbar k_x, \hbar k_y, \hbar k_z) = \hbar k^\mu</math>
===Lorentz Dönüşümü===
Dalga vektörünün [[Lorentz dönüşümü]] [[Doppler etkisi|Doppler etksini]] elde etmek için tek yoldur. Lorentz matrisi:
::<math>\Lambda = \begin{pmatrix}
\gamma&-\beta \gamma&0&0 \\
58. satır:
|
|<math>\quad = \gamma \frac{\omega_{\mathrm{obs}}}{c} - \beta \gamma \frac{\omega_{\mathrm{obs}}}{c} \cos \theta. \,</math>
Not: <math> \cos \theta \,</math>
Yani:
::{|cellpadding="2" style="border:2px solid #ccccff"
| |||