Roma hukuku: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Dr. Coal (mesaj | katkılar)
{{dipnotsuz}} ve {{ek kaynak gerekli}} etiketi eklendi article (TW)
Dr. Coal (mesaj | katkılar)
+kaynak ekleme
1. satır:
{{dipnotsuz|tarih=Haziran 2020}}
{{ek kaynak gerekli|tarih=Haziran 2020}}
'''Roma hukuku''', [[Antik Roma]]'nın [[hukuk]] [[sistem]]idir. [[Kamu hukuku]] ve [[özel hukuk]] ayrımına dayanmaktadır. Bu ayrım ilk kez Roma hukukunda yapılmıştır.
 
Beşeri bir sistem olarak M.Ö. 7. yüzyılda kurulan [[Roma İmparatorluğu]]'nda ve M.S. 395'te ikiye bölünmesinden sonra [[Batı Roma İmparatorluğu|Batı]] ve [[Doğu Roma İmparatorluğu]]'nda hüküm sürmüştür.
 
Antik Roma'da üç büyük güce bağlı yönetim anlayışı düşüncesi benimsenmişti ve bu üç güç, yönetim ve hukuk anlayışını yansıtmaktaydı. Söz konusu güçler 300 üyeli [[Aristokrasi|aristokratik]] senato, halk meclisi, konsüller ve yargıyı örgütleyen preatörlerdi. Yönetim ve hukuk anlayışı bu üç erkin elinde bulunmaktaydı.<ref name="Ergül">{{kitap kaynağı |soyadı1=Ergül |ad1=Ergin |başlık=Genel Kamu Hukuku: İbn Haldun'un Teorileri ile Karşılaştırmalı |yayıncı=Ergin Ergül |isbn=978-605-300-665-7 |url=https://books.google.com.tr/books?id=bsa4DwAAQBAJ&dq=preatör&hl=tr&source=gbs_navlinks_s |erişimtarihi=24 Haziran 2020 |dil=tr}}</ref>{{dipnotsuz|tarih=Haziran 2020}}
{{ek kaynak gerekli|tarih=Haziran 2020}} Konsüller kral yetkisine sahip olup [[monarşi]]yi temsil etmekteydi. Senato, dönemin aristokrasisiyle ilgiliydi. Halk ise [[Demokrasi|demokratik]] yönetim anlayışını temsil etmekteydi. Bu üç erkin mevcudiyeti dahilinde Roma Anayasası, karma hukuk sistemi üzerindeydi. Roma Cumhuriyeti, M.Ö. 44'de [[Jül Sezar]]'ın imparator olmasına kadar bu anlayış dahilinde yönetildi.
 
M.S. [[6. yüzyıl]]da [[I. Justinianus]] [[Batı Roma İmparatorluğu]]'nun kaybettiği toprakları yeniden kazanmak ve Roma hukukunun bütün bu topraklarda eski saf haliyle uygulanmasını sağlamak amacıyla çalışmalar başlattı. I. Justinianus'un emri ile baslayan ve bir kanunlaştırma hareketi olan bu çalışmalar sonucu o zamana kadar uygulanan Roma Hukuku ''[[Corpus Iuris Civilis]]'' denilen külliyatı toplamıştır.
Satır 14 ⟶ 13:
 
== Karma hukukun gelişimi ==
Antik Roma'da hukuk anlamında gelişmelere dönemin bilgeleri ve düşünürleri katkı sağlamıştı. [[Devlet]] fikrinin, yönetim şeklinin ve hukuk kavramlarının gelişip bir kalıp haline gelmesi, Romalı düşünürler ve [[Stoacılar]] arasındaki fikir ayrılıklarının sonucudur. [[Aristoteles]] ve [[Platon]]'a göre devlet ve hukuk anlayışı, belirli bir toplumun belirli kurallara göre, sınırları belli olan bir toprak bütünlüğünün içinde olması gerektiği yönündeydi. Stoacılar ise belli bir kalıbı kabul etmeyerek bir dünya devleti ve dünya vatandaşlığı olması gerekiğini savunurlardı. [[Cicero]], Stoacıların evrensel yasa anlayışından etkilenmişti ve [[doğal hukuk]]u savunmuştu. Stoacıların aksine Aristoteles'i ve Platon'u, devlet düzeni ve hukuk düşünceleri bakımından desteklemişti. Cicero'ya göre pozitif hukuk, bu doğal hukuka bağlı olmalı ve toplum, bu doğal hukuka göre yönetilmeliydi. Devlet, yasalarla toplumun çıkarlarını gözetmeliydi. Cicero, yasalarla belirlenmiş [[özel mülkiyet hakkı]]nın devlet tarafından sınırlandırılmaması gerektiğini de savundu.

[[Polibios]] ise yönetim sınıfları açısından Aristoteles ve Platon'un izinden gitmişti. Polibios'a göre devlet yönetiminde güç önemli bir unsurdu ve tıpkı Aristoteles gibi, üç erkin var olması gerektiğini savunmuştu. Ona göre en iyi yasa, bu karma anayasaydı. Roma hukuku da bu ilkeleri benimseyerek uzun bir dönem karma anayasa ile yönetildi.<ref name="Ergül" />
 
Roma hukuku özgürlükçü olmasına rağmen köleliği ortadan kaldırmadı. Üst sınıflar ise eşit haklara sahip oldular. Cicero, Aristoteles'in köleler için kullandığı "canlı aletler" sözünün aksine kölelik kavramını "ücretli çalışanlar" olarak tanımladı. Bu tanım, ileri dönemlerdeki Roma hukukçularına referans oldu. Roma hukuk sistemi, fethedilen topraklarda da uygulandı.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Roma_hukuku" sayfasından alınmıştır