Vikipedi

I. Mehmed: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Aybeg (mesaj | katkılar)
Devriyeler
47.303 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği iOS uygulaması değişikliği
54. satır:
Sonra Anadolu seferine çıktı. Önce yangın ve kuşatmadan kurtulmuş olan devletin birinci başkenti Bursa'ya uğradı. Sonra Ege sahillerine yürüdü. Ayaklanan [[İzmiroğlu Cüneyd Bey]]'i sindirerek Ayasoluk (şimdi [[Selçuk]]) kalesini aldı. [[İzmir]] kalesini orada bulunan Senjan şövalyeleriyle yaptığı görüşmeler sonunda Osmanlı devletine kattı. Senjan Şövalyelerine [[Bodrum, Muğla|Bodrum]]'da yeni bir kale yapmak için izin verdi. [[Menteşe Beyliği]] arazilerinin çoğunu tekrar Osmanlı devletine kattı. 1414 ve 1415'te Göller Bölgesi'ne yöneldi. Karamanoğuları eline geçmiş olan eski [[Hamitoğulları]] beyliği şehirlerini ([[Eğirdir]], [[Akşehir]], [[Beyşehir]]) ve arazilerini Osmanlı devletine kattı.
[[Dosya:Bursa006.jpg|thumb|299x299px|Sultan I. Mehmed tarafından yaptırılan [[Bursa Yeşil Camii|Yeşil Camii]] girişi]]
Sonra 1413'te iki2 yıl önce Bursa'ya yürümüş olan kendi kuzeni olan [[Karamanoğlu Mehmet Bey]] üzerine giderek Karamanoğulları ordusuyla Konya Ovası'nda savaştı, onu yendi; Konya'yı kuşattı. Oğlu [[Mustafa Çelebi (I. Mehmed'in oğlu)|Mustafa Çelebi]] ile beraber esir aldı. Yine de onların canlarını bağışladı. Kuzeni olan [[Karamanoğlu Mehmet Bey]]'le bir barış imzaladı. Sonradan Karamanoğlu kurnazlığını göstermek için yapılan karşı propagandalara göre Mehmed Bey barış yemini verirken elini elbisesi içinde sakladığı bir canlı güvercin üzerine koymuş ve sonradan bu kuşu azat ederek yaptığı yemini geçersiz saymış olduğu hikâyesi tarihlere geçmiştir.<ref name="sakaoglu"/> Bu barışla birlikte [[Karamanoğlu]]'na [[Eskişehir]], [[Kırşehir]], [[Beyşehir]], [[Sivrihisar]]'ı ve [[Niğde]]'yi verip, hilat giydirip, sancak verdi.
 
Karaman seferinden dönerken Sultan Mehmet Çelebi Ankara'da rahatsızlık geçirdi ve Germiyanoğlu Yakup Bey'in hekimi Mevlana Sinan (şair [[Şeyhi]]) tarafından tedavi edildi ve Şeyhi'yi ödüllendirdi. Şeyhi bu tedavinin ve ödüllendirmenin sonuçları olarak başından geçenleri [[Harname]] adındaki ünlü mesnevisinde değiştirerek hikâye ettiği bilinmektedir.<ref name="sakaoglu"/>
 
Sultan Mehmet Çelebi buradan Edirne'ye geri döndü. 1416'da Rumeli seferine çıktı. Arnavutluk'taki soylular Fetret döneminde orada bulunan Osmanlı birliklerini bölgelerinden çıkartmışlardı. Mehmet oradaki Osmanlıların durumunu sahilde [[Avlonya]] (şimdi Vlorë) ve denizden içerilerde Akçahisar (şimdi Krujë) kalelerini eline geçirerek güçlendirdi. Mora'ya akıncılar gönderdi. Musa Çelebi'ye destek sağlamış olan Eflak Prensi Mircea (1386-1418) üzerine gitti. [[Tuna nehri]]ni aşarak Orta Macaristan yollarını kontrol eden ve Osmanlılar tarafından [[Yergöğü]] adıyla anılan [[Eflak]] şehrinde (şimdiki adi adı [[Giurgiu]]) çok korunaklı bir hisar yaptırdı.<ref> Bu hisara [[Yerkökü]] adını verilmişti ve kale gerçekten bu yerlere kök salmayı kolaylaştıracaktı. Zamanla 'Yerkökü' adı '[[Yerköy]]'e dönüşmüştür.</ref> Bu sefer sonunda Eflak Prensi Mirce, yine Yıldırım Beyazid zamanında olduğu gibi, Eflak'ın Osmanlıların bağımlı bir devleti olmayı kabul etti. [[Dobruca]]'nın tamamen Osmanlı eline geçmesini sağladı. Buralara gözünü dikmiş olan Macar Kralına gözdağı vermek için [[Erdel]] (Transilvanya) ve Macaristan'a akıncılar gönderdi. Bosna'ya her yıl akıncılara gönderdi ve böylece oradaki toprak sahipleri soylular Osmanlı etkisine girdi ve sonunda Bosna kralı [[II. Tvrtko]] Osmanlılara bağımlı devlet olmayı resmen kabul etti.
[[Dosya:Bursa013.jpg|thumb|300px|Sultan I. Mehmed tarafından inşa ettirilen [[Bursa Yeşil Camii|Yeşil Camii]]'nin giriş kapısı]]
Buradan tekrar Anadolu'ya geçip Candar [[Samsun]] üzerine yürüdü. [[İsfendiyaroğulları]] Timur'dan [[Kastamonu]] , [[Safranbolu]] ve etrafındaki bölgeleri almışlar ve Karamanoğulları ile Osmanlılar aleyhine müttefiklik kurmuşlardı. Mehmet bu bölgeleri ve Samsun'u tekrar Osmanlı yönetimi altına aldı. Bu havalide oturan, Timur'dan kalan [[Tatarlar]]'ı ve Türkmenleri [[Rumeli]]'de Filibe civarına Tatar Pazarı merkezli bir bölgeye sürdü.
 
Sultan Mehmet Çelebi'nin padişahlık döneminde [[Gelibolu]]'da birinci defa olarak Osmanlı donanması kuruldu. Bu ufak donanma Çalı Bey komutasında 1416'da ilkbaharında Ege Denizi'nde Osmanlı ticaret gemilerine devamlı hücum eden Hristiyan Naksos Dükü'ne karşı gönderildi. Fakat filo birden rota değiştirip Trabzon'dan emtia ile geri dönmekte olan Venedik ticaret gemilerini takibe girişti. Ticaret gemileri Venedik'in Ege'de üssü olan Negroponte (Eğriboz)'a kaçmayı başardılar. Osmanlı donanması bu limana hücum ettiyse de sonuç alamadı. Bu sırada Petro Loredan komutasındaki Venedik donanması yakınlarda bulunmaktaydı ve bu filo Çalı Bey'in filosunu Gelibolu'ya kadar takibe geçti. 29 Mayıs sabahı Osmanlı donanması ile Venedik donanması Çanakkale önünde iki devlet arasındaki ilk deniz savaşını başlattılar. Bu savaş öğleden sonra 2'ye kadar sürdü ve Venediklilerin galibiyeti ile sona erdi. Venedik donanması yeni [[Osmanlı Donanması]]'nın bütün gemilerini tahrip etti; yalnız altı [[kadırga (gemi)|kadırga]] ve dokuz kalyota Venediklilere teslim olmuştu. Venedikliler Çalı Bey ve tüm gemi reisleri dahil Osmanlı denizcilerinin tümünü (Müslüman Hristiyan ayrımı yapmadan, esirler dahil) öldürmüşlerdir. Venedikliler'in bu hiç kıyımsız, hunhar tutumlarına neden Osmanlı devletinin Ege Denizi üzerinde Venedik tekelini ortadan kaldırması korkuları ve bunu önleme çabaları olmuştur. Bunun sonucunda Osmanlı ve Venedik devleti arasında ilk barış antlaşması yapılmıştır. 1417'de Sultan Mehmet Çelebi'nin bu anlaşmayı resmen imzalamak için Venedik'e gönderdiği elçisi ve maiyetinin Venedik'te masrafını devletin çektiği çok şaşaalı ve büyük bir törenle karşılanıp ağırlandıkları Venedik tarihlerine geçmiştir.<ref>Norwich, John Julius (1982) ''A History of Venice'', Londra:Penguin ISBN 0-14-101383-4 {{İng}} say. 193-194</ref>
[[Dosya:Bursa012.jpg|thumb|300px|[[Bursa Yeşil Camii]]'nin [[çini]]leri]]
1418-1419'da Sultan Mehmet Çelebi'yi uğraştıran sorun eski Simavna kadısı ve [[Musa Çelebi]]'nin Edirne'de hükümdarlığı sırasında Şeyhülislamlık yapmış olan [[Şeyh Bedreddin]]'in ve yardımcılarının isyanı olmuştur. [[Şeyh Bedreddin]] ailesiyle İznik'e sürülmüştü. 1418'de buradan kaçıp önce Candar'a gitti; ama burada fikirleri tutunmamıştı. Sinop-Kırım-Eflak üzerinden Dobruca'da Deliorman'a gitti. Eflak Prensi Mircea'nin yerine geçen oğlu Mihail'in para ve asker desteğini sağladı. Burada yerleştirilmiş olan çoğu Alevî olan ve kendi radikal doktrinlerine fikirleri uyan Yörüklerden bir ordu toplamaya başladı ve isyan bayrağını açtı.
 
Bu sırada [[Şeyh Bedreddin]]'in Anadolu'da halife olarak geride bıraktığı [[Börklüce Mustafa]] İzmir yakınlarında Karaburun Yarımadası'nda, [[Torlak Kemal]] ise Manisa'da asker toplayıp isyana başlamışlardı. Vezirazam [[Amasyalı Beyazıd Paşa]] ve Manisa'da Sancak Bey olan [[II. Murat|Şehzade Murat]] bunlar üzerine gönderildi. Amasyalı Beyazid Paşa Karaburun'da gayet güçlü direniş gösteren Börklüce'yi mağlup etti ve Şehzade Murat ise Torlak Kemal'in hakkından geldi. Bu iki isyancı da asılarak idam edildiler. Fakat bu yörelerde [[Şeyh Bedreddin]]'in fikir ve önerilerine devamlı inanan bulunmaya devam etti. Oradan Rumeli'ye geçen vezir-i Azam [[Amasyalı Beyazıd Paşa]] [[Şeyh Bedreddin]] üzerine gitti ve isyancılar çok direniş gösteremeden [[Şeyh Bedreddin]]'i ele geçirdi. [[Serez]]'de yapılan bir yargılama sonucunda [[Şeyh Bedreddin]] orada idam edildi.
 
Sultan Mehmet Anadolu'ya yine dikkatini çekti. Saruhan (1415) ve Menteşe (1416) beylikleri daha önceden ortadan kaldırılmıştı. Sıra güneyde Antalya yörelerine [[Tekeoğulları]]na gelmişti ve buradaki beyliği de ortadan kaldırdı. Batı Anadolu'da sadece Osmanlılara her zaman yardım etmiş Germiyanoğulları beylik olarak kaldı ama bu beyliğe ait Afyonkarahisar ve [[Kütahya]] şehirleri Osmanlı idaresine verildi.<ref> Germiyanoğulları beyliğinin resmen ortadan kaldırılması ancak 1428d'e son beyin öldüğü zaman beyliğini Osmanlılara miras olarak vermesi ile mümkün oldu..</ref>
 
Sultan Mehmet Çelebi'yi son ilgilendiren sorun ise Ankara Savaşı sonunda kaybolmuş olan kardeşi [[Düzmece Mustafa|Mustafa]] Çelebi olduğunu iddia eden bir kişinin bu savaştan 18 yıl sonra ortaya çıkmasıydı. Birçok tarihçinin gerçek Mustafa Çelebi olduğunu kabul ettiği, ama sonradan Osmanlı propagandası ile Düzmece Mustafa adı verilen bu kişi Venedikliler yardımı Teselya ile [[Selanik]]'te kendini 1418'de Osmanlı sultanı olarak ilan etti. Sultan Mehmet Çelebi Anadolu'da bulunduğu için ve Sadrazam ise Şeyh Bedrettin ile uğraşmakta ikenuğraşmaktayken Edirne'ye doğru yürüme imkânı buldu. Fakat Sultan Mehmet Çelebi hemen Trakya'ya geçip Mustafa üzerine yürümeye başladı ve Mustafa'nın ordusu bozulup eridi. Mustafa ise Bizanslılara sığınmak zorunda kaldı.<ref>Norwich, John Julius (1982), ''Byzantium: Decline and Fall'', Londra:Penguin ISBN 0-679-41650-1 {{İng}} say.378</ref>
 
== Vefâtı ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/I._Mehmed" sayfasından alınmıştır