Sodyum karbonat: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
Değişiklik özeti yok |
||
124. satır:
===Gıda katkı maddesi ve pişirme===
Sodyum karbonat bir asitlik düzenleyici, topaklanmayı önleyici madde, kabartma maddesi ve stabilizatör olarak kullanılan bir gıda katkı maddesidir (E500). [[Rāmen]] eriştelerine karakteristik lezzet ve dokusunu vermek için kullanılan ve bir alkali tuz çözeltisi olan {{nihongo|''kansui''|かん水}} bileşenlerinden biridir. ''[[Snus]]'' üretiminde son ürünün pH’ını stabilize etmek için kullanılır. [[Şerbet tozu]] üretiminde sodyum karbonat kullanılır. Serinlik ve fışırtı hissi, şerbet tükürük tarafından nemlendirildiğinde ortaya çıkan karbondioksit gazını serbest bırakan zayıf bir asit, genellikle [[sitrik asit]] ile sodyum karbonat arasındaki endotermik reaksiyondan kaynaklanır. Çin’de, geleneksel Kanton [[ay keki|ay keklerinin]] kabuğunda ve diğer birçok Çin buğulanmış çörekler ve eriştelerde küllü suyun yerini almak için kullanılır. Pişirme işleminde, özellikle Alman pretzelleri(bir Alman simiti) ve lye ruloları(bir Alman ekmek türü)nda [[kostik]]leştirme için bazen [[sodyum hidroksit]] yerine kullanılır. Bu yemekler, yiyeceğin yüzeyinin pH'ını değiştirmek ve esmerleşmeyi iyileştirmek için bir alkali madde çözeltisi ile işlem görürler.
===Ucuz, zayıf bir baz olarak kullanımı===
Sodyum karbonat ayrıca çeşitli alanlarda nispeten güçlü bir [[baz]] olarak kullanılır. Basit bir alkali olarak, birçok kimyasal işlemde tercih edilir, çünkü [[sodyum hidroksit|NaOH]]'den daha ucuzdur ve kullanımı daha güvenlidir. Çok kuvvetli bir baz olmayışı özellikle ev içi uygulamalarda kullanılmasını önermek için iyi bir nedendir.
Örneğin, fotoğraf [[Film banyosu (fotoğraf)|film banyosu]] maddelerinin çoğunun etkisi için gerekli kararlı alkali koşulları korumak için bir [[pH]] düzenleyicisi olarak kullanılır. Ayrıca istenen pH ve karbonat sertliğini (KH) korumak için [[yüzme havuzu|yüzme havuzları]]nda ve [[akvaryum]] suyunda yaygın olarak kullanılan bir katkı maddesidir. Elyaf reaktif boyar maddelerle [[kumaş boyama]]da, boyar maddenin selüloz (bitki) lifleri ile uygun kimyasal bağlanmasını sağlamak için sodyum karbonat(genellikle soda külü fiksatörü veya soda külü aktivatörü gibi bir isim altında) kullanılır, Tipik olarak, bu işlem boyamadan önce (batik boyama), boyar madde ile (boyar maddenin boyaması için) karıştırılarak veya boyamadan sonra (daldırma boyama için) yapılır. Ayrıca, [[köpüklü yüzdürme işlemi]]nde [[kalsiyum oksit]] ve diğer hafif bazik bileşiklere ilaveten bir köpük düzeltici olarak uygun bir [[pH]]’I devam ettirmek için kullanılır.
Yanın söndürücülerin bir bileşeni olan sodyum {{em|bikarbonat}} (NaHCO<sub>3</sub>) veya yemek sodası, genellikle sodyum karbonattan üretilir. NaHCO<sub>3</sub> ‘ın kendisi Solvay işleminin bir ara ürünü olmasına rağmen, ona bulaşmış olan amonyağın uzaklaştırılması için gerekli olan ısınma NaHCO<sub>3</sub>’ın birazını ayrıştırır ve imali tamamlanmış Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>’ın CO<sub>2</sub> ile reaksiyona girmesini daha ekonomik hale getirir:
:Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> + CO<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O → 2NaHCO<sub>3</sub>
Benzeyen bir reaksiyonda, sodyum karbonat [[lignin]]i selülozdan ayırmak için kullanılan "sülfit" yöntemi için gerekli [[sodyum bisülfit]] (NaHSO<sub>3</sub>) yapımında kullanılır. Bu reaksiyon, elektrik santrallerindeki baca gazlarından [[kükürt dioksit]]i uzaklaştırmak için kullanılır:
:Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> + SO<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O → NaHCO<sub>3</sub> + NaHSO<sub>3</sub>
Bu uygulama, özellikle santrallerin sıkı emisyon kontrollerini karşılaması gerektiğinde daha yaygın hale gelmiştir.
Sodyum karbonat, pamuk endüstrisi tarafından havlı pamuk tohumunun asitle linterlenmesi(havların temizlenmesi) için gereken sülfürik asidi nötralize etmek için kullanılır..
===Diğer kullanım şekilleri===
Sodyum karbonat, tuğla endüstrisi tarafından kili preslemek için gereken su miktarını azaltmaya yarayan bir ıslatıcı madde olarak kullanılır. Kalıplamada, "bağlayıcı madde" olarak adlandırılır ve ıslak [[aljinat]]ın jelleşmiş aljinata yapışmasına izin vermek için kullanılır. Sodyum karbonat, köpük oluşturucu ve aşındırıcı olarak etki ettiği ve ağız pH'ını geçici olarak arttırdığı için diş macunlarında kullanılır.
Sodyum karbonat ayrıca hayvan postlarının işlenmesinde ve tabaklamada kullanılır.
| |||