Charles Baudelaire: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎Hayatı: düzeltme, değiştirildi: 1821 → 1821 (10) AWB ile
Merahm (mesaj | katkılar)
Giriş kısmına d. ve ö. t. (ggaayy) olarak ekledim, İmla düzeltmeleri
26. satır:
| konu =
| akım = [[Sembolizm]], [[Dekadan]]
| önemli_eser = ''[[Kötülük Çiçekleri]]'' (''Les Fleurs du Mal'')
| ödülleri =
| etkin_yıllar = 1844–1866
37. satır:
}}
 
'''Charles Pierre Baudelaire''', (d. 9 Nisan 1821; [[Paris]] - ö. 31 Ağustos 1867; Paris), [[Fransızlar|Fransız]] [[şair]], [[deneme yazarı]] ve sanat eleştirmenidir. [[19. yüzyıl]]ın en önemli Fransız şairlerinden olmasının yanı sıra, [[Edgar Allan Poe]]'nun eserlerini çeviren öncü sanatçıdır. En ünlü eseri olan [[Lirik şiir|lirik]] tarzdaki ''[[Kötülük Çiçekleri]]''{{'}}nde; 19. yüzyılın ortalarında Paris'te yaşanan hızlı sanayileşmenin, güzelliğin doğasını nasıl etkilediğini yansıtan şiirlerine yer vermiştir. Baudelaire'nin son derece özgün nesir şiir tarzı; [[Paul Verlaine|Verlaine]], [[Arthur Rimbaud|Rimbaud]] ve [[Stéphane Mallarmé|Mallarmé]] gibi kendinden sonraki dönem sanatçılarını da oldukça etkilemiştir.
 
== Hayatı ==
9 Nisan 1821'de [[Paris]]'te doğdu. Mutsuz bir çocukluk geçirdi. Babası 1827'de öldü. 1839'da okuduğu okuldan disiplinsizlik yüzünden atıldı. Hukuk öğrenimi görmeye zorlanan Baudelaire, buna başkaldırarak [[Quartier Latin]]'de bohem bir hayatı seçti. Burada [[frengi]]ye yakalandı. 20 yaşında [[Hindistan]]'a gitmek üzere yola çıktı. 1842'de [[Fransa]]'ya döndü. Sonradan metresi olan [[Jeanne Duval]] ile tanıştı. Babasının mirasını aldı ancak bu parayı hesapsızca harcadığı için ailesi miras hakkını geri aldı.
 
1846'dan sonra ''Kötülük Çiçekleri'' kitabına girecek şiirlerini yazmaya başladı. 1847'de [[Edgar Allan Poe]]'yı keşfetti ve eserlerini Fransızcaya çevirmeye başladı. 1848'de devrimcilerin yanında yer aldı. 1857'de ''Les Fleurs du Mal'' (''[[Kötülük Çiçekleri]]'') (''Elem Çiçekleri'') kitap olarak yayınlandı, içindeki altı şiir kamu ahlâkına aykırı bulunduğu için Baudelaire hakkında dâvâ açıldı.
 
1860'ta ''Yapay Cennetler'''i yayınladı. Bu eserde de uçlarda gezinen bir kişilik sergiledi. Bir tür otobiyografi olan ''Çırılçıplak Soyulan Yüreğim'' üzerine çalıştığı ve 1862'de "''Paris Sıkıntısı''" adıyla düzyazıdüz yazı şiirlerini yayımladığı sırada frenginin yan etkileri giderek kendini daha fazla hissettirmeye başladı. İki yıl kaldığı [[Belçika]]'dan dönüşünde felç olan sanatçı, 31 Ağustos 1867 tarihinde Paris'te 46 yaşındayken öldü.
 
Mezarı [[Paris]] [[Cimetière du Montparnasse]]'dadır.
 
Yaşadığı dönemde kurulmakta olan modern [[Paris]]'in metropol yaşantısı üzerine inşa ettiği edebiyatı ve eleştiri yazıları modernist estetiğin habercisi sayılır. Şiirlerini derlediği ''Kötülük Çiçekleri'' (''Les Fleurs du Mal''-1857) ve ''Paris Sıkıntısı'' (''Le Spleen de Paris''-1869), [[Rimbaud]]'dan [[Stéphane Mallarmé|Mallarmé]]'ye, [[Yahya Kemal]] ve [[Cahit Sıtkı Tarancı]]'ya kadar pek çok şairin çarpıldığı, 20. yüzyıl edebiyatının en etkili kılavuzları olur. Gerek klasik geleneğe, gerekse egemen çağdaş zihniyetlere karşı isyanı ve gerçekliğe kafa tuttuğu imgelemi, zamanında şiirlerinin yasaklanmasına kadar varan düşmanlıklar uyandırır. Sonradan bu başkaldırı ve imgelem, avangard sanat ve edebiyatın çekirdeğini oluşturacaktır.
 
{{Kardeş proje bağlantıları|