Balâ: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Teacher0691 (mesaj | katkılar) |
kDeğişiklik özeti yok |
||
36. satır:
== Tarihçe ==
[[1850]] yılına ait [[Osmanlı Arşivi|Osmanlı arşiv]] belgelerinden, [[Tarihçi]] [[Profesör|Prof]]. [[Dr]]. Tufan Gündüz araştırmalarına ve Balâ Belediyesi'nin arşivlerinden alınan bilgilere göre; Balâ halkının kökeni [[Türkmenistan]] [[Daşoğuz (il)|Daşoğuz]] kökenli olup [[Erzurum]] [[Horasan]] - [[Aydın]] [[Söke]]'den gelmektedir.<ref name="facebook.com">https://www.facebook.com/BalaBozulusTurkmenleri/</ref>
Balâ ilçe havalisinin ve 21 [[köy]] halkının tamamı [[Bozulus Türkmenleri]]'dir. [[Türkmenler|Türkmen]] [[oğuzlar]]ın [[bayındır boyu]]ndandırlar. [[Bozulus Türkmenleri]]<nowiki/>nin en büyük aşiretlerinden biri olan Tabanlı aşiretine mensupturlar. Ana unsur olan Tabanlı aşireti, Balâ havalisinde kendileri ile aynı yerlerde bulunan [[Bozulus Türkmenleri]]<nowiki/>ne mensup; Bayat-ı Cedid Beyliği Cemaati, Bayat-ı Atik Beyliği Cemaati, Bayat-ı Şeyhli Cemaati ve Aydın Beyliği Danişmentli Cemaatini bünyesinde toplamıştır. Daha önce [[Erzurum]] [[Horasan]] ve [[Aydın]] [[Söke]] bölgesinde bulunmuşlardır. [[Erzurum]] ve [[Aydın]] ilinin yerli halkı iken göçüp gelmiş değillerdir.<ref name="facebook.com"/>
[[1500]]'lerde [[Türkmenistan]] [[Daşoğuz (il)|Daşoğuz]]'dan [[Türkiye]]'ye gelerek [[Erzurum]] [[Horasan]] dağlarında [[yaylak]], [[Aydın]] [[Söke]] ovalarında [[kışlak]], konargöçer [[Yörükler|Yörük]] hayatı yaşamışlardır. [[1540]] Yılında Tabanlı aşireti [[4]] cemaatte toplam [[316]] hane ve 33 mücerred vergi nüfusuna sahipti. [[II. Selim|İkinci selim]] döneminde ise bu miktar [[595]] hane ve 166 mücerrede yükselmişti. Tabanlı aşiretinin kalabalık bir nüfusa sahip olmasına ve bu özelliğini uzun süre devam ettirmesine rağmen [[Akkoyunlu Devleti]]nin siyasi faaliyetleri içinde adına tesadüf edilmemektedir.
Balâ'lıların [[Erzurum]] [[Horasan]] dağlarında [[yaylak]], [[Aydın]] [[Söke]] ovalarında [[kışlak]], konargöçer [[Yörükler|Yörük]] hayatı yaşayan ataları, [[1690]] yılında [[Celali isyanları|Celali İsyanları]] sebebiyle Balâ'lıların atalarını oluşturan insanlar adı geçen yörelerden kalkıp bugünkü Balâ ilçesi sınırlarına gelmişlerdir. Balâ'yı [[1690]]-[[1691|91]] yıllarında dönemin aşiret reisi "İmirzalıoğlu Şeyh Ali Mirza" kurmuştur. [[Bozulus Türkmenleri]]nin [[Erzurum]] [[Horasan]] - [[Aydın]] [[Söke]] bölgesinden [[celali isyanları]] sebebiyle [[İç Anadolu Bölgesi|Orta Anadolu]]'ya gelip Balâ havalisine yerleştikten sonra Tabanlı aşiretine mensup bazı kişiler eşkıyalık faaliyetleri içinde bulunmuş ise de bu tür faaliyetlerden aşiretin kendisi de bizar olmuş, münferit hadiseler aşiretin ileri gelenleri tarafından önlenmiştir. Balâ ilçesi tarih boyunca "Kasaba-i Balâ, Bozulus Sancağı, Kaza-i Yörükan, Tabanlı Kazası" olarak adlandırılmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.turktoresi.com/viewtopic.php?f=64&t=794|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>
İlçeye Balâ ismi verilirken [[Bozulus Türkmenleri|Bozulus]] isminden esinlenerek verilmiştir.
Balâ havalisini yurt tutan [[Bozulus Türkmenleri]] tabanlı aşiretinin nüfusu [[1690]]'lı yılların sonunda birçok şehirden fazla idi. Bu nüfus 20.000'e dayanınca bunun üzerine [[Osmanlı İmparatorluğu|osmanlı devlet]]i nüfusu azaltmak amacıyla 1699 yılında bir ferman emri vererek Balâ havalisindeki [[Bozulus Türkmenleri]]ni [[Batı Anadolu|Batı anadolu]]'ya göndermek istedi. Ferman emri üzerine Balâ'daki [[Bozulus Türkmenleri|Bozulus türkmenleri]]nin Aydın Beyliği Danişmentli Cemaati kolunu [[Aydın]] eyaletine bağlı [[Söke]] havalisine gönderdi. Balâ'dan göç eden köyler [[Aşıkoğlu, Balâ|Aşıkoğlu]], [[Bahçekaradalak, Bala|Karadalak]], [[Çatalören, Bala|Çatalören]] ve [[Üçem, Bala|Üçem]] köyünün bir kısmı oldu. Göç eden bu köyler gittikleri [[Aydın]] eyaletinin [[Söke]] havalisinde yerleşik düzene geçmeyip 1820 yılında tekrar Balâ havalisine gelmişlerdir. [[Batı Anadolu (istatistiki bölge)|Batı anadolu']]ya giden bu kabileden bazı aileler geri dönmeyip [[Aydın]] eyaletinin [[Söke]] ve [[Koçarlı]] havalisine, bir kısmı ise [[Afyonkarahisar|AfyonKarahisar]] eyaletine bağlı [[Emirdağ]], [[Bolvadin]] ve [[Sandıklı]] havalisine yerleşmişlerdir.
[[Bozulus Türkmenleri]]nin Balâ'da yerleştikleri köyler (Balâ ilçe merkezinin Kartaltepe mevkii, İsmetpaşa mevkii başta olmak üzere): [[Üçem, Bala|Üçem]] [[Aşıkoğlu, Balâ|Aşıkoğlu]], [[Bahçekaradalak, Bala|Karadalak]], [[Sırapınar, Bala|Sırapınar]], [[Yeniyapanşeyhli, Bala|Yeniyapanşeyhli]], [[Tolköy, Bala|Tol]], [[Şehriban, Bala|Şehriban]], [[Keklicek, Bala|Büyükbayat]], [[Küçükbayat, Bala|Küçükbayat]], [[Karahamzalı, Bala|Karahamzalı]], [[Büyükboyalık, Bala|Büyükboyalık]], [[Küçükboyalık, Bala|Küçükboyalık]], [[Çatalören, Bala|Çatalören]], [[Çatalçeşme, Bala|Çatalçeşme]], [[Yaylalıözü, Bala|Yaylalıözü]], [[Yöreli, Bala|Yöreli]], [[Suyugüzel, Bala|Suyugüzel]], [[Gülbağı, Bala|Gülbağı]], [[Hanburun, Bala|Hanburun]], [[Sarıhüyük, Bala|Sarıhöyük]], [[Yeniyapançarşak, Bala|Yeniyapançarsak]] Köylerini kurarak yerleşik düzene geçmişlerdir. Ayrıca bu köyler arasında birbirleriyle sıkı bir şekilde [[akrabalık]] bağları bulunmaktadır.
Balâ'nın yapılanmasını sağlayan [[1860]] yılındaki aşiret reisi "İmirzalıoğlu Mir Osman Bey" olmuştur.
İlçenin diğer [[Türkler|Türk]] köyleri ise çevre yerleşim yerlerinden gelmişlerdir.
[[1800]]'lü yılların başında [[Şanlıurfa]] [[Suruç]] bölgesinden ağırlıklı olmak üzere [[erzurum]], [[Erzincan]], [[kars]], [[yozgat]], [[amasya]], [[Ağrı]], [[Elazığ (il)|elazığ]] bölgelerinden [[İç Anadolu Bölgesi|İç Anadolu']]ya sürgün edilen [[kürtler]] Balâ'nın o yıllarda boş olan [[Kesikköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali|kesikköprü barajı]] etrafına yerleştirilmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.guneydoguguncel.com/ic-anadolu-kurtlerinin-surgun-seruveni-8912h.htm |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=28 Eylül 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20161001184919/http://www.guneydoguguncel.com/ic-anadolu-kurtlerinin-surgun-seruveni-8912h.htm |arşivtarihi=1 Ekim 2016 |ölüurl=yes }}</ref>
Son olarak [[1877]]-[[1878]] [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]]-[[Ruslar|Rus]] savaşında [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] ordularının yenilmesi [[Kafkasya|Kafkaslar]]<nowiki/>ın [[Ruslar]]<nowiki/>ın eline geçmesi nedeniyle [[Anadolu]]'ya göç etmek zorunda kalan bir grup "[[Çerkesler|Çerkez]]" ilçeye gelip yerleşmeye karar vermiştir.
İlçenin [[2020]] Yılı Belediye tüzüğünde 21 [[Bozulus Türkmenleri|Bozulus Türkmeni]] köyü, 2 [[Türkmenler|Türkmen]] [[Abdal]] köyü, 8 [[Türkler|Türk]] köyü, 1 [[Tatarca|Kazan tatar türkü]] köyü, 15 [[Kürtler|Kürt]] köyü olmak üzere toplam [[47]] Köyü (mahallesi) bulunmaktadır.<ref name="bala.bel.tr">http://bala.bel.tr/</ref>
Balâ Köyleri: [[Abazlı, Bala|Abazlı]], [[Afşar, Bala|Afşar]], [[Ahmetçayırı, Bala|Ahmetçayırı]], [[Buyukdavdanlı, bala|Büyükdavdanlı]], [[Aşağıhacıbekir, Bala|Aşağıhacıbekir]], [[Aşıkoğlu, Balâ|Aşıkoğlu]], [[Aydoğan, Bala|Aydoğan]], [[Bahçekaradalak, Bala|Karadalak]], [[Bektaşlı, Bala|Bektaşlı]], [[Belçarşak, Bala|Belçarsak]], [[Beynam, Bala|Beynam]], [[Büyükbıyık, Bala|Büyükbıyık]], [[Büyükboyalık, Bala|Büyükboyalık]], [[Büyükcamili, Bala|Büyükcamili]], [[Çatalçeşme, Bala|Çatalçeşme]], [[Çatalören, Bala|Çatalören]], [[Çiğdemli, Bala|Çiğdemli]], [[Davdanlı, Bala|Davdanlı]], [[Derekışla, Bala|Derekışla]], [[Eğribasan, Bala|Eğribasan]], [[Ergin, Bala|Ergin]], [[Gülbağı, Bala|Gülbağı]], [[Hanburun, Bala|Hanburun]], [[Karahamzalı, Bala|Karahamzalı]], [[Keklicek, Bala|Keklicek]](Büyükbayat), [[Kesikköprü, Bala|Kesikköprü]], [[Koçyayla, Bala|Koçyayla]], [[Köseli, Bala|Köseli]], [[Küçükbayat, Bala|KüçükBayat]], [[Küçükbıyık, Bala|Küçükbıyık]], [[Küçükboyalık, Bala|KüçükBoyalık]], [[Küçükcamili, Bala|Küçükcamili]], [[Sarıhüyük, Bala|SarıHüyük]], [[Sırapınar, Bala|Sırapınar]], [[Sofular, Bala|Sofular]], [[Suyugüzel, Bala|Suyugüzel]], [[Şehriban, Bala|Şehriban]], [[Tatarhüyük, Bala|Tatarhüyük]], [[Tepeköy, Bala|Tepeköy]], [[Tolköy, Bala|Tol]], [[Üçem, Bala|Üçem]], [[Yaylalıözü, Bala|Yaylalıözü]], [[Yeniköy, Bala|Yeniköy]], [[Yeniyapanşeyhli, Bala|Yeniyapanşeyhli]], [[Yeniyapançarşak, Bala|Yeniyapançarsak]], [[Yöreli, Bala|Yöreli]], [[Yukarıhacıbekir, Bala|Yukarıhacıbekir]]<ref name="bala.bel.tr"/>
=== Atatürk ve Balâ ===
[[Mustafa Kemal Atatürk]] [[26]] [[Aralık]] [[1919]] [[Cuma]] günü hareketle [[Keskin]]lilerin koruma ve gözetiminde [[İğdebeli, Çelebi|İğdebeli]]-[[Köprü, Keskin|Köprüköy]] yolu ile Balâ'ya gelmiş, [[Üçem, Bala|Üçem]] ve [[Aşıkoğlu, Balâ|Aşıkoğlu]] köylerinde dinlemiş, köylülerin fikirlerini almış, vaktin geç olması ve bölgenin ormanlık olmasından dolayı [[Keskin]]li süvarilerle geceyi [[Beynam, Bala|Beynam]] köyünde geçirip 27 Aralık 1919'da [[Dikmen]] sırtlarından [[Ankara]]'ya girmiştir. Cumhuriyet kurulduktan sonra milletvekilliğini Balâ'dan koymuştur.<ref>http://www.turktoresi.com/viewforum.php?f=64</ref><ref>https://www.facebook.com/Balailcesibozulusturkmenleritabanliasireti</ref>
== Kültür ==
74. satır:
== Şive ==
İlçe ve köy halkı geneli [[Türkmen]] kökenli oldukları için [[Türkçe]]nin Balâ'da kullanılan şivesi [[Türkmen]] Türkçesine benzerlik gösterir.{{
== İklimi ==
| |||