|
'''𝕂𝔸𝕄𝕀𝕃 𝕋𝕆𝕃𝕆ℕ 𝕄𝕌ℂ𝕀𝕋𝕋𝕀ℝ'''
{{politika|VP:DE|VP:KİU}}
[[Dosya:Wikipedia_Checkuser.svg|thumb]]
'''Orijinal metin''' için [[m:CheckUser]]'a bakabilirsiniz.
<!--
Bu politika Eylül ve Ekim 2005'de tartışılmıştır (tartışma sayfasına bakınız) ve Kasım 2005'de işlemeye başlamıştır.''
{| class="wikitable"
== Denetçi konumu ==
'''Denetçi''', ''denetçi'' izni olan kullanıcılar için özel bir arayüzdür. Bir vikide denetçi konumunda olan bir kullanıcı, aynı vikide (tüm vikilerde değil), bir kullanıcının bir başka kullanıcının [[Vikipedi:Kukla|kuklası]] olup olmadığını denetleyebilir. Bu özelliği kullanan kullanıcılar şunları yapabilir:
* Bir kullanıcının hangi IP numaraları üzerinden bir vikide değişiklik yaptığının belirlenmesi.
* Özgün bir IP'nin, oturum açtığında bile, bir viki üzerinde yaptığı değişiklikliklerin belirlenmesi.
Bu bilgiler sadece 90 gün saklandığı için, daha önce yapılmış değişiklikler denetçi üzerinden gösterilmeyecektir. Kimin bu araç ile hangi sorguları yaptığının bir kaydı tutulur. Bu kaydı, ''denetçi'' izni olan diğer kullanıcılar görebilir:
5 Eyl 2005 17:29 KullanıcıX ZWiki'de KullanıcıY'nin IP'sini denetledi.
5 Eyl 2005 17:29 KullanıcıX ZWiki'de 127.0.0.1'in yaptığı değişiklikleri denetledi.
==Wikimedia gizlilik ilkesi==
[[Wikimedia]] projelerinde, [[Vikipedi:Gizlilik ilkesi|gizlilik ilkelerinin]] göz önünde tutulması çok önemlidir. Birisi davranışları ile açık şekilde ilkeleri bozmadığı sürece (örn., büyük çapta bir bot vandalizmi ya da spamlar), IP numarasını, yerini veya kimliğini belirlemeye yeterli diğer bilgilerini açığa çıkarmak da benzer şekilde ilke ihlalidir.
CheckUser, en gizli kullanıcı bilgilerimize uygulanacak düzeyde bir gizlilik seviyesi gerektirir.
[[Vikipedi:Gizlilik ilkesi|Gizlilik ilkesinin]] konu ile ilgili bölümü şöyledir:
:''Kayıt bilgilerinin açıklanması hakkında kurallar:''
:''Wikimedia'nın kuralları gereği, sunucularda toplanan ve kullanıcıların birey kimliğinin tanımlanabildiği bilgiler, bu bilgilere erişimi olan geliştiriciler tarafından, aşağıdaki haller dışında açıklanmaz:''
:#''Kolluk kuvvetlerinin, geçerli bir mahkeme çağrısı veya zorunlu bir istek ile başvuruda bulunması''
:#''Etkilenen kullanıcının izin vermesi''
:#''Kötüye kullanım şikayetlerinin incelenmesi için Jimbo Wales'in, onun yasal danışmanının veya atayacağı şahsın ihtiyaç duyması''
:#''Bilgilerin, bir bot tarafından yapılan sayfa ziyaretine mahsus olması durumunda ve bu bilgilerin açıklanmasının, teknik problemin çözümü için gerekli olması''
:#''Kullanıcının makaleleri tahrip etmesi veya sürekli olarak ortalığı karıştırıcı tavırlar içinde olması durumunda, IP'sinin sisteme girişe kapatılmasına yönelik olarak veya ilgili İnternet servis sağlayıcısına (İSS) yapılacak şikayetin düzenlenmesine yardım etmek üzere''
:#''Wikimedia Vakfının, kullanıcılarının veya kamunun, haklarını, mülkiyetini veya güvenliğini korumanın açıkça gerekli olması''
:''Wikimedia'nın ilkesi, yukarıdaki hallerin dışında, bu bilgilerin hiçbir şekilde kamuya açıklanmasına ve dağıtılmasına izin vermez.''
'''Bilginin yayımlanması'''
Kullanıcı bir suistimalde bulunuyorsa bile, eğer mümkünse kişisel bilgilerini açığa vurmamak en iyisidir.
* Genel olarak, IP'leri ifşa etmeyiniz. Sadece "''aynı ağ/aynı ağ değil''" gibi bilgiler veriniz. Eğer ayrıntılı bilgi sağlıyorsanız, bunu açıkladığınız kişinin güvenilir birisi olduğuna ve bilgiyi ifşa etmeyeceğine emin olunuz.
* Eğer kullanıcı bir yerden olduğunu belirtmişse ve IP bunu doğruluyorsa, ihtiyaç duyulduğunda bunu doğrulamak kişisel bilgi ifşa etmek değildir.
* Eğer kullanıcı büyük bir İSS üzerindeyse (örn., Superonline, Kablonet, Türk Telekom, vs.), milyonlarca kişiden birisidir ve birey kimliği tanımlanabilir değildir.
* Ülkeyi açıklamak, genel olarak, birey kimliği için tanımlayıcı değildir (örn., "''Kullanıcı:Dırdırcı İngiltere'den, Kullanıcı:Kukla ise Kanada'dandır.''").
* Eğer şüpheniz varsa, ayrıntı vermeyiniz.
==Aracın kullanımı==
Bu araç [[vandalizm]]e veya kural dışı [[VP:OY|oylama]] gibi konularda kuklaların suistimaline karşı kullanılma amacı güder. Sadece Wikimedia projelerine verilecek zararları önlemek için kullanılmalıdır.
Araç, politik kontrol amacıyla veya [[Vikipedist|kullanıcılar]] üzerinde baskı kurmak veya anlaşamadığınız bir kullanıcıyı tehdit etmek için kullanılmamalıdır. Kullanıcıyı izlemek için geçerli bir sebep olmalıdır. Anlaşmazlıklar tek başına geçerli bir sebep değildir.
Bir kullanıcının IP numarasının kontrolü, kendi isteği üzerine suçsuzluğunu kanıtlamak amacıyla da yapılabilir.
Bir hatırlatma yapmak gerekirse, [[Vikipedi:Kukla|kuklalar]] genel bir kural olarak yasak değildir; kullanıcılar Vikipedi'de değişik kullanıcı isimleri altında yazabilirler. '''Yasak olan kuklaların suistimalidir''' (özellikle oy verme konusunda).
İzlenen kullanıcıyı bundan haberdar etmek mecburi değildir, ancak Checkuser, uygun gördüğü takdirde bunu kullanıcıya söyleyebilir. Benzer şekilde, topluluğu haberdar etmek de mecburi değildir, ancak kişisel bilgiler yayımlanmadığı sürece yapılabilir.
== Erişim ==
Sadece birkaç kullanıcı ve kâhyanın CheckUser konumuna sahip olmasına izin verilir. Kullanıcılar CheckUser konumuna sadece lokal olarak sahip olabilirler.
Hakem komitesi olan (Wikimedia onaylı) wiki'lerde, sadece hakemler tarafından onaylanmış kullanıcılar Checkuser statüsüne sahip olabilir. Karşılıklı olarak birbirlerinin faaliyetlerini denetleme açısından, sayıları en az iki olmalıdır. Kabul edildikten sonra adayınızı Wikimedia'daki [[m:Request for permissions|Yetki talebi]] sayfasında listeleyiniz.
Hakem komitesi olmayan Wikilerde, iki seçenek mümkündür:
*Topluluk, yapılan işlerin karşılıklı kontrol edilebilmesi için her biri oybirliği ile seçilmiş olmak üzere en az iki Checkuser'ı onaylamalıdır. Checkuser için yapılan kullanıcı talepleri yerel topluluk içinde olmalı ve talep ilan edilmelidir (Köy çeşmesi,duyuru listesi ve ilgili yerlerde). Aday olan kullanıcı, [[Vikipedi:Gizlilik ilkesi|gizlilik ilkesi]]ni bilmelidir. Oylamada yerel topluluk tarafından en az 25-30 kullanıcının onay oyu ve (70%-80% oranında) destek oranı olmalı, daha sonra kullanıcı topluluğun kararının olduğu sayfaya link vererek kendisini [[m:Request for permissions|Yetki talebi]] sayfası altına listelemelidir.
*Eğer oyların sayısı Wiki üzerinde iki Checkuser için yetersiz kalıyorsa, bu wiki üzerinde Checkuser'a gerek olmayacaktır. Kullanıcılar, [[Vikipedi:Kukla|kukla]] kontrolu için Stewardlara başvuracaklardır. Bu tip durumlarda, [[m:Request for CheckUser information|Checkuser bilgi talebi]] sayfasına basitçe bu kullanıcıların listesini ve neden kontrol istediklerini açıklayarak (linklerle), taleplerini yapacaklardır. Bu durumda da topluluk oybirliğine ihtiyaç vardır. Kâhya, size bu iki kullanıcının durumu ile ilgili cevap verecektir; aynı IP, proxy, network, ülkeden veya tamamen birbiri ile alakasız. (''Bakınız; Kullanıcı için Kâhya kesin olarak ne (ne kadar) söylemelidir.)
==Özelliğin geri alınması==
Denetçi özelliğine sahip herhangi bir kullanıcı bir seneden daha fazla aktif olmazsa denetçi özelliğinin geri alındığını görecektir.
Bu aracın kötü niyetle kullanılması durumunda, denetçi ayrıcalığına sahip kullanıcının bu özelliği kaldırılacaktır. Bu durum özellikle, ciddi bir durum olmadan (bağlantılar ve kötü davranış kanıtları gibi) kullanıcılar üzerinde rutin olarak kontroller yapılması halinde oluşur.
Denetçi özelliğinin kötü niyetle kullanılma durumu önce yerel vikide tartışılmalıdır. Hakem heyeti olan vikilerde, hakem heyeti bu özelliğin geri alınıp alınamayacağına karar verebilir. Hakem heyeti olmayan vikilerde ise, özelliğin geri alınması için oylama yapılabilir. Bu özelliği kâhyalar kaldırabilir. Kâhyalar tek başlarına özelliğin geri alınması için karar veremezler, fakat kötüye kullanım ile ilgili gerekli kayıtların bulunmasına yardım edebilirler. Gerektiği durumlarda, özellikle gizlilik ilkesinin ihlâl edildiği düşünülürse, özelliğin geri alınması için [[Wikimedia Vakfı]] yönetim kuruluna sorulabilir.
Eğer bir vikide sadece bir denetçi kalırsa, topluluk yeni bir denetçi seçmelidir. Denetçi sayısı en az "iki" olmalıdır.
== Denetçi yetkilerine sahip kullanıcılar ==
{{Görevliler listesi|Sakla=2}}
== Eski denetçiler ==
{| class="wikitable sortable plainlinks" width="100%" style="font-size:0.85em;"
!'''Kullanıcı Adı ve İşlemler'''
!'''[[Vikipedi:Denetçilik başvurusu|Başlangıç]]'''
!'''Bitiş'''
!'''Bitiş Nedeni'''
|-
! Başlık metni !! Başlık metni !! Başlık metni
|{{Kullanıcı|Noumenon}}
|[[Vikipedi:Denetçilik başvurusu/Noumenon 2|2006/06/22]]
|[https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kullan%C4%B1c%C4%B1_mesaj%3ANoumenon&diff=14090250&oldid=13770253 2014/01/18]
|[[:meta:CheckUser policy|Denetçi politikası]]
|-
| Örnek || Örnek || Örnek
|{{Kullanıcı|Ugur Basak}}
|[[Vikipedi:Denetçilik başvurusu/Ugur Basak 2|2006/06/22]]
|[https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kullan%C4%B1c%C4%B1_mesaj%3AUgur_Basak&diff=14090248&oldid=14065210 2014/01/18]
|[[:meta:CheckUser policy|Denetçi politikası]]
|-
| Örnek || Örnek || Örnek
|{{Kullanıcı|Sadrettin}}
|-
|[[Vikipedi:Denetçilik başvurusu/Sadrettin|2013/08/04]]
| Örnek || Örnek || Örnek
|[https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kullan%C4%B1c%C4%B1_mesaj:Sadrettin&diff=prev&oldid=19739732 2018/06/02]
|[[:meta:CheckUser policy|Denetçi politikası]]
|}
--!>
== Ayrıca bakınız ==
*[[Vikipedi:Denetçi isteği]]
*[[Vikipedi:Kukla]]
==Dış bağlantılar==
*[http://soufron.typhon.net/article.php3?id_article=103 About European Law]
*[[:m:Privacy policy]]
*[[:m:Request for CheckUser information]]
*[[:m:Requests for permissions]] to ask for the status
*[[:m:Help:CheckUser]] user manual
*[http://mail.wikimedia.org/pipermail/foundation-l/2006-April/006776.html <nowiki>[Foundation-l]</nowiki> CheckUser (thoughts)], by Anthere on April 22, 2006, includes a historic background
{{Kullanıcı grupları}}
[[Kategori:Vikipedi yönetim]]
| 