Anadolu tarihi: Revizyonlar arasındaki fark

 

=== İlk Tunç Çağı ===

Anadolu'da tuncun metal olarak kullanılması milattan önce 4. binyılda [[Karaz Kültürü]] etkisiyle oldu. Bölgeye [[Akkadlar]] gelene kadar Anadolu tarih öncesi çağlarını yaşıyordu. Üretim için çeşitli malzemeleri buradan sağlama amacındaki [[Akadlar|Akad İmparatorluğu]] M.Ö 2400 yılında [[Büyük Sargon]] liderliğinde bölgeyi etkisi altına aldı.<ref name="Freeman">{{Kitap kaynağı|soyadı=Freeman|ad=Charles|başlık=Egypt, Greece and Rome: Civilizations of the Ancient Mediterranean|yayıncı=Oxford University Press|yıl=1999|isbn=0198721943}}</ref> Anadolu'nun çok zengin [[bakır]] rezervleri olduğu halde [[tunç]] için gerekli [[kalay]] yeterli miktarda bulunamıyordu.<ref>Trevor Bryce, ''The Kingdom of the Hittites,'' rev. ed, 2005:9.</ref> Akadlar [[mezopotamya]]daki iklim değişiklikleri ve ticareti olumsuz etkileyen insan gücünün azalması sonucu zayıfladı. Yaklaşık M.Ö 2150'de Gutlar, Akkad iparatorluğu'na son verdi.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Saggs|ad=H.W.F.|başlık=Babylonians|yayıncı=University of California Press|yıl=2000|isbn=0520202228}}</ref>

 

=== Son Tunç Çağı ===

[[Dosya:ProcessionBogazkale.JPG|thumb|sol|190px|Bir Hitit Töreni Betimlemeli Çivi Yazısı Tableti , [[Boğazkale]], [[Türkiye]].]]

{{Ayrıca bakınız|Kizzuvatna|Arzava|Akalar|Troya}}

 

== Klasik Antik Dönem ==

=== Lidya Krallığı ===

 

[[Dosya:Moneycroesus.jpg|thumb|sol|150px|Bir aslan ve boğanın tasvir edildiği [[elektrum]] [[Lidya]] sikkesi.]]

 

=== Ahameniş İmparatorluğu ===

 

M.Ö. 550'de, bir yüzyıl zor bela ayakta durmayı başaran [[Medler|Med İmparatorluğu]], ani bir [[Pers İmparatorluğu|Pers]] isyanıyla yıkıldı. Serveti çok fazla olan [[Lidya]] Kralı [[Krezüs]] bu serveti [[Persler|Pers]] Kralı [[Büyük Kiros]]'a saldırmak için kullandı. Bu hareketiyle ülkesinin sonunu getirdi ve Persler M.Ö. 546'da Lidya başkenti [[Sardes]]'i yerle bir etti. [[İyonya]] Krallığı ve Lidya'dan arta kalan şehirler Pers buyruğuna girmeyi reddettiler, savaşmak için hazırlık yaptılar ve [[Sparta]]'dan yardım istediler. Sparta beklenilen yardımı yapmadı, [[Kiros]]'a sadece bir elçi göndererek onu uyardı. Sonuç olarak daha fazla direnemediler; [[Phokaia]]dakiler [[Korsika]]'ya, Teosdakiler de Trakyadaki [[Abdera, Trakya|Abdera]] kentine kaçtılar. Geri kalanlarda Perslere teslim oldu. Kiros'tan sonra tahta geçen, [[I. Darius]] yönetiminde de imparatorluk genişlemeye devam etti. Genişleyen toprakları etkin idare için I. Darius [[satraplık]] sistemini kurdu.

 

=== Helenistik Dönem ===

[[Dosya:Napoli BW 2013-05-16 16-24-01 DxO.jpg|thumb|sol|200px|Yaşadığı dönemde yapılan bir mozaik, Onun en gerçekçi yüz resmi olarak bilinir]]

==== Büyük İskender ====

 

M.Ö 336'da Makedon Kralı [[II. Filip (Makedonya Kralı)|Filip]] beklenmedik şekilde öldürülünce tahta o dönem çok meşhur olan oğlu İskender geçti. Perslerle savaşmaya yetecek büyüklükte bir ordu ve onların güçlü donanmaları karşısında dayanacak bir donanma kurmak için hemen çalışmaya koyuldu. Perslerle ilk olarak Biga Çayı'nın yakınlarında Granicus Savaşı'nda karşılaştı ve onları bozguna uğrattı. Zaferin ivmesiyle batı kıyılarına yöneldi, [[Lidya]] ve [[İyonya]]'yı sırayla bağısızlıklarına kavuşturdu. [[Milet]]'in de alınması, Makedon donanmasının işini diğer şehirler alınırken kolaylaştırdı. Bu bölgedeki kontrolü sağladıktan sonra [[İskender]] içeriye yöneldi ve [[Frigya]], [[Kapadokya]] ve en son [[Kilikya]]'ya kadar ulaştı. Daha sonra [[III. Darius]] komutasındaki Pers ordusuyla [[İskenderun]] ovasında karşı karşıya geldi. Büyük bir yenilgiye uğratılan [[III. Darius|Darius]] [[Fırat]]'ın doğusuna kadar sürüldü, böylece Anadolu'daki Pers hakimiyeti son bulmuş oldu.

 

==== Selevkos İmparatorluğu ====

 

[[Dosya:Seleucid-empire-323BCE.png‎|thumb|250px|Selevkos İmparatorluğu M.Ö 323]]

 

==== Partlar ve Pergamon M.Ö 200 ====

 

== Orta çağ ==