|
|dinler = [[Sekülerizm]], [[Budizm]], [[Hristiyanlık]], [[Konfüçyüsçülük]] ve Kore [[Şamanizm]]i.
}}
'''Koreliler''', [[Kore Yarımadası|Kore]] ve Güneybatı Mançurya kökenli Doğu Asyalı bir etnik gruptur.<ref>{{cite journal |author1yazar1= Siska, Veronika |author2yazar2= Jones, Eppie Ruth |author3yazar3= Jeon, Sungwon |author4yazar4 = Bhak, Youngjune | author5yazar5= Kim, Hak-Min | author6yazar6= Cho, Yun Sung | author7yazar7= Kim, Hyunho | author8yazar8= Lee, Kyusang |author9yazar9= Veselovskaya, Elizaveta |author10yazar10= Balueva, Tatiana|author11yazar11= Gallego-Llorente, Marcos |author12yazar12= Hofreiter, Michael |author13yazar13= Bradley, Daniel G. |author14yazar14= Eriksson, Anders |author15yazar15 = Pinhasi, Ron|author16yazar16= Bhak, Jong |author17yazar17 = Manica, Andrea |titlebaşlık = Genome-wide data from two early Neolithic East Asian individuals dating to 7700 years ago |journal = [[Science Advances]] |volumecilt= 3 |issuesayı= 2 |pagessayfalar= e1601877 |url=https://advances.sciencemag.org/content/advances/3/2/e1601877.full.pdf |publication-dateyayıntarihi=February1 1,Şubat 2017|doi = 10.1126/sciadv.1601877 |pmid= 28164156 |pmc=5287702 |yearyıl=2017 |bibcode= 2017SciA....3E1877S }}</ref><ref>{{cite journal |author1yazar1= Wang, Yuchen|author2yazar2= Lu Dongsheng |author3yazar3= Chung Yeun-Jun |author4yazar4= Xu Shuhua |titlebaşlık=Genetic structure, divergence and admixture of Han Chinese, Japanese and Korean populations|journal= Hereditas |volumecilt= 155 |pagessayfalar= 19 |yearyıl=2018 |url=https://link.springer.com/content/pdf/10.1186%2Fs41065-018-0057-5.pdf|doi= 10.1186/s41065-018-0057-5 |pmid= 29636655 |pmc= 5889524 }}</ref><ref>{{Cite journal |lastsoyadı=Wang |firstad=Yuchen |last2soyadı2= Lu |first2ad2=Dongsheng |last3soyadı3=Chung |first3ad3=Yeun-Jun |last4soyadı4=Xu |first4ad4=Shuhua |titlebaşlık=Genetic structure, divergence and admixture of Han Chinese, Japanese and Korean populations |journal=Hereditas |volumecilt=155 |pagessayfalar=19 |publication-dateyayıntarihi=April6 6,Nisan 2018|doi=10.1186/s41065-018-0057-5 |pmid=29636655 |pmc=5889524 |yearyıl=2018 }}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=s2EVi-MpnUsC&pg=PA6&dq=korean+origin+manchuria#v=onepage|titlebaşlık=A History of Korea: From "Land of the Morning Calm" to States in Conflict|firstad=Jinwung|lastsoyadı=Kim|datetarih=22 MarchMart 2018|publisheryayıncı=Indiana University Press|via=Google Books|isbn=978-0253000248}}</ref><ref>{{cite book|titlebaşlık=The Making of International Law in Korea: From Colony to Asian Power|lastsoyadı=Lee|firstad=Seokwoo|yearyıl=2016|isbn=978-9004315785|pagesayfa=321}}</ref><ref>{{cite book|titlebaşlık=Ethnicity and Foreigners in Ancient Greece and China|lastsoyadı=Kim|firstad=Hyunjin|publisheryayıncı=Bloomsbury Academic|datetarih=21 MayMayıs 2009|pagesayfa=140}}</ref> [[Güney Kore]] ve [[Kuzey Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti]] vatandaşlarına da "Koreli" denir.
Koreliler en yoğun olarak Kuzey Kore ve Güney Kore'de yaşamaktadır. Ayrıca Çin, Japonya, Filipinler ve Vietnam'da resmi olarak tanınan etnik azınlıklardan biridir. Rusya , Kazakistan ve Özbekistan gibi bazı Sovyet Sonrası devletlerde de kayda değer bir Koreli nüfusu mevcuttur. 20. yüzyıl boyunca, Amerika'da (özellikle ABD ve Kanada'da) ve Okyanusya'da önemli Kore toplulukları oluştu. 2020 itibarıyla, Kore dışında yaşayan yaklaşık 8.3 milyon etnik Koreli vardır.
==Köken==
=== Dil bilimsel ve arkeolojik araştırmalar ===
Modern Korelilerin Mançurya, Moğolistan ve Güney Sibirya'da yaşamış antik halklardan türediği iddia edilmektedir. Bu halklar zamanla Kore Yarımadasının kuzeyine yerleşmiştir.<ref>{{cite book|lastsoyadı=Nelson|firstad=Sarah M.|titlebaşlık=The Archaeology of Korea}}</ref><ref>{{cite encyclopedia|url=http://100.naver.com/100.nhn?docid=186719|script-title=ko:한민족|trans-titleçeviribaşlık=Korean people|languagedil=ko|encyclopedia=Doosan Encyclopædia|via=NAVER Corp.|accessdateerişimtarihi=9 MarchMart 2007}}</ref> Arkeolojik araştırmalar Proto-Korelilerin Tunç Çağı döneminde Mançurya'dan günümüzde yaşadıkları Kore Yarımadasına geldiklerini göstermektedir.<ref name="Ahn2010">{{cite journal|lastsoyadı=Ahn|firstad=Sung-Mo|titlebaşlık=The emergence of rice agriculture in Korea: archaeobotanical perspectives|journal=Archaeological and Anthropological Sciences|volumecilt=2|issuesayı=2|datetarih=JuneHaziran 2010|pagessayfalar=89–98|issn=1866-9557|doi=10.1007/s12520-010-0029-9}}</ref> Antik Kore alanında uzmanlaşmış birçok dilbilimci ve arkeoloğa göre, Proto-Korece ve Proto-Korelilerin kökeni [[Mançurya]]'ya, spesifik olarak [[Liao Nehri]] çevresine dayanmaktadır. Sonraki dönemlerde, Kore dillerini konuşan halk yarımadanın güneyine doğru genişlemeye başlamıştır. Bu halk, bölgedeki Japonca konuşan halkın yerine geçmiş veya yerli nüfusu asimile etmiştir. Bu yayılma muhtemelen Yayoi göçüne neden olmuştur.<ref name=":0">{{Cite journal|lastsoyadı=Janhunen|firstad=Juha|datetarih=2010|titlebaşlık=RReconstructing the Language Map of Prehistorical Northeast Asia|journal=Studia Orientalia|quotealıntı=... there are strong indications that the neighbouring Baekje state (in the southwest) was predominantly Japonic-speaking until it was linguistically Koreanized.|number=108}}</ref><ref name=":1">Vovin, Alexander (2013). "From Koguryo to Tamna: Slowly riding to the South with speakers of Proto-Korean". ''Korean Linguistics''. '''15''' (2): 222–240.</ref> Whitman'a göre, Proto-Koreliler Kore Yarımadası'nın güneyine muhtemelen MÖ 300 yılında gelmiştir. Yarımadanın güneyine gelen Koreliler, muhtemelen bölgedeki Japonlarla bir arada yaşamışlardır (veya onları asimile etmişlerdir).<ref>{{Cite journal|lastsoyadı=Whitman|firstad=John|datetarih=1 Aralık 2011-12-01|titlebaşlık=Northeast Asian Linguistic Ecology and the Advent of Rice Agriculture in Korea and Japan|journal=Rice|volumecilt=4|issuesayı=3|pagessayfalar=149–158|doi=10.1007/s12284-011-9080-0|issn=1939-8433|doi-access=free}}</ref> Vovin'e göre, Antik Korece muhtemelen [[Üç Kore Krallığı]] döneminde Güney Mançurya ve Kore Yarımadasının kuzeyinde oluşmuştur.<ref>{{Cite journal|titlebaşlık=Vovin, Alexander (2008). From Koguryo to Tamna: Slowly Riding to the South with Speakers of Proto-Korean|journal=Korean Linguistics|volumecilt=15}}
Linguistic evidence indicates speakers of </ref>
===Genetik===
[[İnsan Y-DNA haplogrubu]] üzerine yapılan çalışmalar Korelilerde tarihsel olarak akraba evliliğinin sık görüldüğünü, ve buna bağlı olarak Korelilerin ayrı bir etnik grup olarak çok köklü bir geçmişi olduğunu göstermektedir.<ref>{{cite journal|titlebaşlık=Y chromosome homogeneity in the Korean population|doi=10.1007/s00414-010-0501-1 |pmid=20714743|volumecilt=124 |issuesayı=6|journal=International Journal of Legal Medicine |pagessayfalar=653–657 |yearyıl=2010 | last1soyadı1 = Hee Kim | first1ad1 = Soon}}</ref> Koreliler, [[Han Çinlisi|Han Çinlileri]] ve [[Yamatolar|Japonlar]] gibi diğer Doğu Asya halklarıyla benzer genetiğe sahiptir. [[Primorskiy Krayı]]nda bulunan Neolitik dönemden kalma örnekler de genetik olarak Korelilere benzemektedir.<ref>{{Cite journal |lastsoyadı=Wang |firstad=Yuchen |last2soyadı2= Lu |first2ad2=Dongsheng |last3soyadı3=Chung |first3ad3=Yeun-Jun |last4soyadı4=Xu |first4ad4=Shuhua |titlebaşlık=Genetic structure, divergence and admixture of Han Chinese, Japanese and Korean populations |journal=Hereditas |volumecilt=155 |pagesayfa=19 |publication-dateyayıntarihi=April6 6,Nisan 2018|doi=10.1186/s41065-018-0057-5 |pmid=29636655 |pmc=5889524 |yearyıl=2018 }}</ref><ref>{{cite journal |author1yazar1= Siska, Veronika |author2yazar2= Jones, Eppie Ruth |author3yazar3= Jeon, Sungwon |author4yazar4 = Bhak, Youngjune | author5yazar5= Kim, Hak-Min | author6yazar6= Cho, Yun Sung | author7yazar7= Kim, Hyunho | author8yazar8= Lee, Kyusang |author9yazar9= Veselovskaya, Elizaveta |author10yazar10= Balueva, Tatiana|author11yazar11= Gallego-Llorente, Marcos |author12yazar12= Hofreiter, Michael |author13yazar13= Bradley, Daniel G. |author14yazar14= Eriksson, Anders |author15yazar15 = Pinhasi, Ron|author16yazar16= Bhak, Jong |author17yazar17 = Manica, Andrea |titlebaşlık = Genome-wide data from two early Neolithic East Asian individuals dating to 7700 years ago |journal = [[Science Advances]] |volumecilt= 3 |issuesayı= 2 |pagessayfalar= e1601877 |url=https://advances.sciencemag.org/content/advances/3/2/e1601877.full.pdf |publication-dateyayıntarihi=February1 1,Şubat 2017|doi = 10.1126/sciadv.1601877 |pmid= 28164156 |pmc=5287702 |yearyıl=2017 |bibcode= 2017SciA....3E1877S }}</ref> [[Genographic Project]]'te Koreliler %94 Doğu Asyalı ve %5 Güneydoğu Asya ve Okyanusyalı olarak gösterilmektedir.<ref>[[Genographic Project#Geno 2.0 Next Generation|Reference Populations - Geno 2.0 Next Generation]] . (2017). [[Genographic Project|The Genographic Project]]. Retrieved 15 May 2017, from [https://genographic.nationalgeographic.com/reference-populations-next-gen/ link.]</ref>
==Kültür==
|
