Çerkes dilleri: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Msnci06 (mesaj | katkılar)
k Alfabe Kitabı dipnota eklendi
Esc2003 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{Dil ailesi bilgi kutusu
|isim = Çerkes dilleri
|altisim = Adığe
|ethnicity = [[Çerkesler]]
|bölge = [[Kuzey Kafkasya]]
15. satır:
|aile2=[[Pontik diller|Pontik dil ailesi]] (?)|aile3=[[Kuzeybatı Kafkas dilleri|Abhaz-Adige dil ailesi]]}}
 
'''Çerkes dilleri''' veya '''Adige dilleri''', [[Kuzey Kafkasya]]’da, [[Rusya]]'ya bağlı [[Adigey]], [[Karaçay-Çerkesya]] ve [[Kabartay-Balkarya]] cumhuriyetleri ile [[Krasnodar Krayı]]'nda yerli [[Çerkesler (Adığeler)]]in ve [[Çerkes Sürgünü]]'nde [[Çarlık Rusyası]] döneminde [[Kafkasya]]'dan [[Osmanlı İmparatorluğu]] topraklarına sürülüp [[tehcir]] ettirilen ve bugün [[Türkiye]], [[Ürdün]], [[Suriye]] ve [[İsrail]] gibi ülkelerde yaşayan [[diaspora]] Çerkeslerinin dili ya da lehçeler (''тхыбзэ'' [[ISO 639]] kodu '''ady''' ile '''kbd''') birliğidir.<ref>http://www.ethnologue.com/family/17-2622</ref> ''Batı'' (ady<ref name="ethnologue.com"/>) ve ''Doğu'' (kbd<ref>http://www.ethnologue.com/language/kbd</ref>) olmak üzere her biri resmî olarak dil kabul edilen iki formu bulunur. En yakın akrabası 1992 yılında soyu tükenen [[Ubıhça]] [uby], en uzak akrabaları ise [[Abazaca]] [abq] ile [[Abhazca]] [abk] olup hepsi de [[Kuzeybatı Kafkas dilleri]] adıyla bir grupta toplanır. 17. yüzyılda [[Evliya Çelebi]] tarafından Çerkesçenin ilk kaydı yapılmıştır.<ref name="refMuratpapşualfabe"/> Çerkesçe [[eklemeli diller]]den olup [[ergatif]] yapı görülür.<ref name="Nurayalagözlü">Alagözlü, Nuray (2006). [http://www.kafkasfederasyonu.org/nart_dergisi/sayi_52/nart_52/57-61arastirma-kabardeyce.pdf Kabardey dilinin Uzunyayla'daki yapısına bir bakış] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140228233220/http://www.kafkasfederasyonu.org/nart_dergisi/sayi_52/nart_52/57-61arastirma-kabardeyce.pdf |tarih=28 Şubat 2014 }}. Nart, İki Aylık Düşün ve Kültür Dergisi, Sayı 52, Temmuz-Kasım-Aralık 2006</ref>
 
[[Şapsığ Ulusal Rayonu]]’nda 1945 yılına kadar bir yazı ve edebiyat dili olan ve [[Batı Çerkesçesi]] içinde ilk sivrilen [[Şapsığca]] 1945’te, [[Stalin]] tarafından bir tehlike olarak değerlendirilip [[Şapsığlar]]ın özerkliğine son verilmesiyle birlikte, diasporada halen yaygın olarak konuşulmasına rağmen artık bir yazı ve edebiyat dili olmaktan çıkmıştır.<ref name="refHapicevdetyılmaz">Hapi Cevdet Yılmaz. [http://www.circassiancenter.com/cc-turkiye/edebiyat/genel_konular/060_adigediliveedebiyati-2.htm Adige dili ve edebiyatı]</ref> 1906'da [[İstanbul]]'da yayımlanan [[Adıgece Mevlid]] (Адыгэ Мэулыд) Şapsığ lehçesiyle kaleme alınmıştır.<ref name="refHapicevdetyılmaz"/>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Çerkes_dilleri" sayfasından alınmıştır