Dunbuliler: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + kaynak gerektiren bilgi eklentisi (bilgi değiştirimiş ama kaynağınız aynı?) |
Dunbulî Beyliğinin kuruluşu ve Safeviler |
||
17. satır:
Dunbuliler, Tuhfe-i Şahi'de İran'daki [[Türkler|Türk]] kökenli topluluklar arasında yer alsa da Şerefname'de Kürt aşiretleri arasında sayılır.<ref>[http://www.isam.org.tr/documents/_dosyalar/_pdfler/osmanli_arastirmalari_dergisi/osmanl%C4%B1_sy12/1992_12_GOYUNCN.pdf The Journal of Ottoman Studies XII], İstanbul, 1992, s. 470-471: "Tuhfe-i Şahi'de aşiretlerin nüfus miktarları gibi mensup oldukları topluluklar hakkında verilen bilgiler güvenilir değildir. KUNKE bu bilgileri, eserinin açıklamalar bölümünde başka kaynaklarla karşılaştırır. (...) İran'daki Türk asıllı topluluklardan olarak Tuhfe-i Şahi'de Dumbuli ve Şakaki taifeleri de gösterilmektedir. Bunlardan her ikisini de Şerefname Kürt kabileler arasında sayar. Bununla beraber, Hoy çevresinde yerleşmiş olan Dumbuli (BOZARSLAN'ın okuyuşu ile: Dunbıli) kabilesinin Türkçe konuştuğu hem 19. yüzyıl başlarında JOUANNIN, hem de bizzat Şerefname'de ifade edilmektedir. (...)"</ref> [[Şerefname]] bu aşiretten "Dunbuliye Boxtî" (Botanlı Dunbuliler) diye bahseder. [[Şerefhan]]'a göre onlar sonradan Müslümanlaşmış [[Ezidiler]]dir, onun aktardığına göre Dunbuli beyleri Sekmanabad Beyliğini yönetiyorlardı. Yine bir ara Hakkari Beyliğini de [[Safeviler]]in yardımıyla ele geçirmişlerdir.<ref>Şerefhan, Şerefname (çev. Mehmet Emin Bozarslan), İstanbul 1971</ref><ref>Şerefhan, Şerefname (çev. Ziya Avcı), Avesta yayınları, İstanbul 2007, s.401-408</ref> Şerefhan'ın aktardıklarına göre; Akkoyunlular'dan aldıkları destek ile Hakkâri'ye hakim olan Dumbıli aşireti, Kürt [[Hakkâri Emirliği|Hakkâri Emirleri]]'nin bir fetret devri yaşamalarına sebebiyet verir. Bu fetret devri neticesinde Nesturiler, Hakkâri Emirlerinden olan Memlük Kumandanı Esededdin Bey öncülüğünde bir Cumartesi gecesi Hakkâri'yi Akkoyunlu ve Dımbıli işgalinden kurtarırlar.<ref>Şeref Han, (2009). Şerefname. (Çev.: Vedii İlmen), İstanbul: Yaba Yayınları. III.cilt s.99-103</ref>
Dünbüliler, Safevilerin kuruluşunda yer almış ve bir dönem Erdebil ve Gilan eyaletlerinin yönetimini üstlenmişlerdir. Safevi şahı I. Tahmasp döneminde (ö. 1576) ise Hoy merkezli olarak Safevilere bağlı bir beylik tesis etmişlerdir. Şah I. Tahmasb döneminde Hacı Bey-i Dunbulî’ye, Hoy kazasının yönetimi, Sökmenabâd ile birleştirilerek eyalet olarak verilmiştir. Bu tarihten sonra beyliğin merkezi Hoy olmuştur.<ref>Veysel Başçı, “Dunbulî Beyliği Tarihi ve Tarihi Kronikleri [XIII-XVIII. YY.]”, ''[https://dergipark.org.tr/tr/pub/kadimsbd/issue/51122/646124 Kadim Akademi SBD]'', C. 3, S. 2, 2019, s. 74</ref> Bu beylik 1799 yılına kadar yaşamıştır. Dunbuli beyliği bazen bağımsız, bazen özerk olarak yönetilmiştir. Bir dönem adına sikke (para) bastıran beylik Tebriz kale surlarının onarımı dâhil olmak üzere Hoy, Çors, Selmas, Urumiye, Tebriz, Gence'ye kadar olan bölgelerde birçok imaretler inşa ettirmiştir.<ref>Veysel Başçı, “Dunbulî Beyliği Tarihi ve Tarihi Kronikleri [XIII-XVIII. YY.]”, ''[https://dergipark.org.tr/tr/pub/kadimsbd/issue/51122/646124 Kadim Akademi SBD]'', C. 3, S. 2, 2019, s. 63</ref>
Britanya askeri ataşesi F.R. Maunsell'in 1899'da hazırladığı Kürt Aşiretleri listesinde Dünbeli aşireti Bitlis ve Diyarbekir vilayetleri içindeki aşiretler içinde gösterilmiştir.<ref>List of Kurdish tribes in the South of Bitlis Vilayet and East of Diyarbekir Vilayet prepared by British Military Attaché Maunsell, 1899
| |||