Ursula K. Le Guin: Revizyonlar arasındaki fark

== Yaşamı ==

=== Çocukluğu ve eğitimi ===

Ursula Kroeber, [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin [[Kaliforniya]] [[eyalet]]inde 21 Ekim 1929 tarihinde dünyaya geldi. İsmini doğum tarihi olan [[Ursula (azize)|Azize Ursula]] Günü'nden aldı.{{sfn|Kroeber|1970|p=132}} Babası [[Kaliforniya Üniversitesi (Berkeley)|Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley]]'de [[Antropoloji|antropolog]] olan [[Alfred Kroeber]]'di.{{sfn|Spivack|1984|p=1}}<ref name="NYT obit">{{Haber kaynağı |url=https://www.nytimes.com/2018/01/23/obituaries/ursula-k-le-guin-acclaimed-for-her-fantasy-fiction-is-dead-at-88.html |başlık=Ursula K. Le Guin, Acclaimed for Her Fantasy Fiction, Is Dead at 88 |soyadı=Jonas |ad=Gerald |tarih=23 Ocak 2018 |eser=[[The New York Times]] |erişim-tarihi=23 Ocak 2018}}</ref> Le Guin'in annesi [[Theodora Kracaw Kroeber|Theodora Kroeber]]) [[psikoloji]] mezunudur. Yazarlığa ancak altmışlı yaşlarında başlamıştır ve 1961 yılında yayımlanan biyografi kitabı ''İshi in Two Worlds''{{'}}ü yazarak başarılı bir yazarlık kariyerine sahip olmuştur.{{sfn|Spivack|1984|p=1}}{{sfn|Cummins|1990|p=2}}<ref>{{Dergi kaynağı|başlık=Theodora Kroeber. Ishi in Two Worlds: A Biography of the Last Wild Indian in North America|sayı=1|sayfalar=164–165|dergi=The Annals of the American Academy of Political and Social Science|yıl=1962|cilt=340|ad=A. Irving|soyadı=Hallowell|doi=10.1177/000271626234000162}}</ref> Bu kitapta, tamamı beyaz yerleşimciler tarafından öldürülen [[Yahi]] [[Amerika yerlileri|yerlilerinin]] son yaşayan bireyi [[İşi]]'nin hayatını anlatmıştır.

 

Le Guin'in sonraki iki kitabı ona birdenbire geniş çapta bir eleştirel övgü getirdi. 1968 yılında yayımlanan ''[[Yerdeniz Büyücüsü]]'' başlangıçta genç ergenler için yazılmış bir fantezi romanıydı.{{sfn|White|1999|p=2}} Le Guin aslında genç ergenler için yazmayı planlamamıştı ama bu alanda pazarda büyük potansiyel olduğunu gören [[Parnassus Press]]'in editörü tarafından bu grup okuyucuyu hedefleyen bir roman yazması istenmiştir.{{sfn|White|1999|p=10}}{{sfn|Cadden|2005|p=xi}} Kurgusal Yerdeniz takımadalarında geçen bir [[Bildungsroman|reşit olma öyküsü]]nü anlatan kitap hem ABD'de hem de Büyük Britanya'da olumlu bir tepki gördü.{{sfn|White|1999|p=10}}{{sfn|Cummins|1990|pp=8, 22}}

 

 

Sonraki romanı ''[[Karanlığın Sol Eli]]'', insanların belirli bir cinsiyeti olmadığı kurgusal bir gezegende geçen ve cinsiyet ile cinsellik temalarını irdeleyen bir Hain Evreni öyküsüydü.{{sfn|White|1999|pp=45–50}} Kitap Le Guin'in feminist konular üzerine yazdığı ilk kitaptı{{sfn|Reid|1997|pp=51–56}} ve akademisyen Donna White'a göre "bilm kurgu eleştirmenlerini serseme döndürmüştü"; başka takdirlerin yanı sıra bu roman, en iyi roman dalında hem [[Hugo Ödülü|Hugo]] hem de [[Nebula Ödülü]]nü kazanarak Le Guin'i bu ödülleri kazanan ilk kadın yapmıştır.<ref name="Walton Obit">{{Dergi kaynağı |soyadı=Walton |ad=Jo |başlık=Bright the Hawk's Flight on the Empty Sky: Ursula K. Le Guin |dergi=Tor.com |tarih=24 Ocak 2018 |url=https://www.tor.com/2018/01/24/bright-the-hawks-flight-in-the-empty-sky-ursula-k-le-guin/ |erişimtarihi=19 Eylül 2018}}</ref>{{sfn|White|1999|pp=45–50, 54}} ''Yerdeniz Büyücüsü'' ve ''Karanlığın Sol Eli'' eleştirmen [[Harold Bloom]] tarafından Le Guin'in şaheserleri olarak tanımlanmıştır.{{sfn|White|1999|p=2}} 1973'te Hugo Ödülü'nü ''[[Dünyaya Orman Denir]]'' ile yeniden kazandı.<ref name="Salon Profile" /> Kitap Le Guin'in [[Vietnam Savaşı]]'na karşı duyduğu kızgınlığın etkisiyle yazılmıştır ve [[sömürgecilik]] ile [[militarizm]] temalarını irdeler.{{sfn|Spivack|1984|pp=70–71}}{{sfn|Cummins|1990|pp=87–90}} Le Guin daha sonradan bu kitabını herhangi bir kurgusal eserinde yaptığı "en açık politik ifade" olarak niteler.<ref name="Salon Profile" />

Le Guin'in spekülatif kurgu alanında önemli etkisi olmuştur; Jo Walton Le Guin'in hem alanın genişlemesinde hem de alan yazarlarının ana akımda tanınmasına yardımcı olmasında büyük bir rol oynadığını ileri sürmüştür.<ref name="Walton Obit" />{{sfn|White|1999|pp=3–4}}{{sfn|Cadden|2005|pp=xi–xiv, 140–145}} ''Yerdeniz'' kitaplarının, edebiyat alanı dışı da dahil olmak üzere büyük bir etki bıraktığı belirtilmiştir. Atwood ''Yerdeniz Büyücüsü''{{'}}nü fantezi edebiyatının "kaynak"larından biri olarak değerlendirir<ref>{{Haber kaynağı|soyadı=Russell|ad=Anna|url=https://www.wsj.com/articles/wsj-book-club-margaret-atwood-chooses-a-wizard-of-earthsea-1413493430|başlık=Margaret Atwood Chooses 'A Wizard of Earthsea'|eser=The Wall Street Journal|tarih=16 Ekim 2014|erişimtarihi=10 Kasım 2014}}</ref> ve modern yazarlar kitabın bir daha sonra ''[[Harry Potter]]'' kitap serisi ile ünlü olan "büyücülük okulu" fikrini ortaya attığını söyler<ref>{{Haber kaynağı|soyadı=Craig|ad=Amanda|url=https://www.theguardian.com/books/2003/sep/24/buildingachildrenslibrary.booksforchildrenandteenagers|başlık=Classic of the month: A Wizard of Earthsea|eser=The Guardian|tarih=24 Eylül 2003|erişimtarihi=10 Kasım 2014}}</ref> ve yine ''Harry Potter''{{'}}da görülen erkek çocuk büyücü değişmecesini popülerleştirdiğini söyler.<ref>{{Haber kaynağı|soyadı=Power|ad=Ed|başlık=Harry Potter and the boy wizard tradition|url=http://www.irishtimes.com/culture/books/harry-potter-and-the-boy-wizard-tradition-1.2738955|tarih=31 Temmuz 2016|erişimtarihi=13 Eylül 2016|eser=Irish Times}}</ref> Adların güç harcayabileceği kavramı Yerdeniz serilerinde bir temadır ve eleştirmenler [[Hayao Miyazaki]]'nin 2001 filmi ''[[Ruhların Kaçışı]]''{{'}}nda bundan esinlendiğini önermişlerdir.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Reider|ad=Noriko T|başlık=Spirited Away: Film of the fantastic and evolving Japanese folk symbols|dergi=Film Criticism|cilt=29|sayı=3|yıl=2005|sayfa=4}}</ref>

 

Le Guin'in Hain Evreni'nde geçen yazılarının da geniş bir etkisi olmuştur. Anlık yıldızlararası iletişim cihazı olarak İngilizce "ansible" kelimesini 1966'da uydurmuştur; bu terim daha sonra [[Orson Scott Card]] tarafından ''[[Ender'in Oyunu]]'' kitap serisinde ve Neil Gaiman tarafından bir [[Doctor Who]] bölümünün senaryosunda olmak üzere çeşitli yazarlar tarafından da kullanılmıştır.<ref>{{Ansiklopedi kaynağı| başlık= Ansible| ansiklopedi=The Encyclopedia of Science Fiction|tarih=7 Nisan 2018|url=http://www.sf-encyclopedia.com/entry/ansible|editör1-soyadı=Nicholls|editör1-ad=Peter|editör2-soyadı=Clute|editör2-ad=John|editör3-soyadı=Sleight|editör3-ad=Graham|yayıncı=Gollancz|erişimtarihi=26 Şubat 2019}}</ref> Suzanne Reid, ''Karanlığın Sol Eli''{{'}}nn yazıldığı dönemde, Le Guin'in çift cinsiyetlilik fikirlerinin yalnızca bilim kurguda değil genel olarak edebiyatta emsalsiz olduğunu yazar.{{sfn|Reid|1997|pp=51–56}} Bu kitabın özel olarak büyük bir miras bıraktığı belirtilir; üzerine yorum yapan edebiyat eleştirmeni Harold Bloom "Le Guin, Tolkien'den de fazla fanteziyi zamanımızın yüksek edebiyatına çıkarmıştır," der.{{sfn|Bloom|1987}} Bloom bundan sonra bu kitabı ''[[The Western Canon]]'' (1994) kitabında sanatsal görüşleriyle Batı kültüründe önemli ve nüfuzlu olmuş bir kitap olarak listeler.<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı=Bloom |ad=Harold |yıl=2014 |başlık=The Western Canon |yayıncı=Houghton Mifflin Harcourt|isbn=978-0-547-54648-3 |sayfa=564}}</ref> Bu görüş ''[[The Paris Review]]''{{'}}da da görülür: "''Karanlığın Sol Eli''{{'}}nden başka hiçbir kitap tarzın geleneklerini bu kadar alt üst etmemiştir."<ref name="Paris Review" /> White ise bu eserin, [[Mary Shelley]]'nin ''[[Frankenstein]]''{{'}}ı (1818) kadar önemli, yeni ufuklar açan bir bilim kurgu eseri olduğunu ileri sürmüştür.{{sfn|White|1999|pp=45–50}}