Polibios: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Standart kullanımlardaki İngilizce iç bağların tercümesi |
k düzeltme, değiştirildi: askeri → askerî (4) AWB ile |
||
23. satır:
'''Polybius''' ([[Yunanca]]: ''Πολύβιος''; İngilizce: ''Polybius''), (d. MÖ 203 – ö. MÖ 120), [[Helenistik dönem]]i ayrıntılarla ele alan antik Yunan [[tarihçi]]si. Yunanca (Ἱστορίαι - Historíai) (Tarihler) adını taşıyan 40 ciltten oluşan ama günümüze ancak ilk 4 cildi kalmış olan tarih eserinde MÖ 264 - MÖ 146 dönemindeki Akdeniz havzasındaki tarihsel gelişmeleri antik Grekler ve Romalılar görüş açısından ve evrensel tarih anlayışı ile ayrıntılı olarak incelemiştir. Bu dönemde Polibios, Antik [[Roma Cumhuriyeti]]'nin antik dönemde Akdeniz havzası dünyasında hakim devlet olmasına doğru gelişmeleri anlatmaktadır. Bu Romalılar üstünlüğünün en zirveye eriştiği [[Üçüncü Pön Savaşı]]'nı ve şahsen katıldığı MÖ 146'da [[Kartaca Muharebesi]] ve Kartaca'nın Romalılara tarafından alınıp talan edilip harap edilişini anlatmaktadır.
Polibios, Mora yarımadasında bulunan [[Arkadya]] bölgesinin [[Megalopolis]] kentinde doğup yetişmiştir. Babası o bölgede bulunan bağımsiz şehir devletleri ve orta ve kuzeydeki şehir devletleri tarafından idare koordinasyonu için kurulmuş bir konfederasyon olan [[Achaea Ligi]]
Polibios'un hazırlamış olduğu tarih eseri ve bu eserinde analitik olarak ele aldığı konular, yaşadığı dönemlerden itibaren ve sonraki yüzyıllarda Antik Roma tarihi yazarlarını yakından etkilemiştir. Özellikle bu tarih kitabında ilk defa ele alınan devlet yönetiminde [[kuvvetler ayrılığı]] prensibine göre yaşama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrılmasını içeren "karışık anayasal" idare hakkındaki fikirleri daha sonra 18. yüzyılda [[Montesquieu]] tarafından '' De l'Esprit des Lois (Kanunların Ruhu)'' ilkesi olarak ayrıntılı olarak ifade edilmiş <ref>Montesquieu (Tr.cev. Fehmi Badas (1.bas. 2011; son bas.2015) ''Kanunların Ruhu Üzerine'', İstanbul:Hiperlink ISBN 9789757670414</ref> ve [[ABD Anayasası]]'nın hazırlanmasında kullanılmıştır. Polibios'un tarih eserindeki siyasi anlayışı, bugün [[Siyaset Bilimi]] ve [[Uluslararası İlişkiler]] gibi çeşitli disiplinlerde çalışma malzemesi olarak kabul edilmektedirler.
32. satır:
Polibios'un yazdığı eserlerin çoğunluğu yüzyıllar geçtikçe kaybolup günümüze kadar gelememişlerdir. İlk eserlerinden biri, MÖ 253 – MÖ 183 döneminde yaşamış Yunan devlet adamı olan [[Philopoemen]] hakkındadır. Polibios'un bu eseri kaybolmakla beraber bu eserin içeriğinin [[Plutarkhos]]'un MS 2. yüzyıl sonunda yazmış olduğu [[Paralel Yaşamalar]] adlı tanınmış biyografi eserinde bulunan Philopoemen hayatına ait bölümün ana kaynağı olduğu kabul edilmektedir.
Polibios'un gayet ayrıntılı olarak işleyip "Taktikler" adını verdiği uzunca bir deneme eseri de kayıptır. Bu eserinde Polibios'un Antik Yunan ve Roma ordularının kullandıkları
Polibios'un diğer bir kayıp olmuş eseri bir tarihi monograf olan Romalıların İspanya'da yaptıkları [[Kaltibriyan Savaşları]]'nın son safhasında [[Ebro Nehri]] kıyılarında yaşayan bir kabile ile yaptıkları [[Numentiyen Savaşı]] hakkında olduğu bilinmektedir.
42. satır:
Bununla beraber elimize geçen kısımlara dayanarak Polibios'un Roma tarihinin incelemesi ve analizinde, tarihçi [[Yaşlı Çato]] (MÖ 234-149) ile birlikte tarihçiliğin babası olduğu kabul edilmektedir. Polibios'un ''Tarihler'' eseri MÖ 264-MÖ 146 dönemini kapsamaktadır. Bu dönemin içinde eserinin teksif olduğu dönem MÖ 220 - MÖ 167'de Roma'nın baş düşmanı olarak kabul ettiği Kartaca ile yaptığı [[Pön Savaşları]] ve bu savaşlarda etap etap Kartacalıları yenip Roma'nın Akdeniz'de en güçlü egemen devlet olması dönemidir.
''Tarihler'' eserinin Kitap I ile Kitap V bölümü, Polibios'un yaşadığı dönemde Akdeniz'de kıyıları olan önemli devletlerin, bunlar arasında özellikle mevcut olan antik Yunan şehir devletleri ve [[Ptolemaios Hanedanı]] altında [[Mısır]]'ın politikalarına devlet devlet ayrıntılarla hasredilmiştir ve bundan sonra bunların birbirleri ile olan "karşılıklı ilişkileri" ortaya çıkartılmaktadır. Polibios Kitap VI'da antik Romlıların en sonunda Akdeniz'de en güçlü egemen devlet olmayı başarmasına önemli neden olan politik,
Kitap VII'dan ele geçen kısımlarda Polibios bu kitapta bir tarihçinin baş görevini belgelerin analizi, coğrafi bilgilerin yararlı olanların tekrar gözden geçirilmesi ve siyasi tecrübelilik olarak tanımlamaktadır. Polibios tarihinde kronik olarak ele aldığı olayların ancak bunlara katkıda bulunmuş olanların anlatıları ile teyit edilmesinden sonra yazıya geçirilebileceğini savunmakta idi. Böylece tarih yazmada tarihçinin aynı iyi ahlaklı bir gazeteci gibi ancak gerçekleri aksettirmesini savunanlardan ilki olmuştur. Polibios, tarih yazdığı dönemde profesyonel bir tarihçinin gerçeği ve uydurmayı birbirinden ayrıma gücünü kazanmak için politika tecrübesi gerektiğini ve yine bir profesyonel tarihçinin olayların doğruluğunu yargılayabilmesi için ele alınan konunun içinde geçtiği coğrafi mevkıleri iyi bilmesi gerektiğini iddia etmiştir. Bu prensiplere uyan Polibios'un şahsen siyaset ve askerlik tecrübeleri bulunmaktaydı ve geniş olarak Akdeniz havzasında seyahat etmişti.
| |||