Türkiye'de eğitim: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k →Eğitim alanındaki reformlar: Yazım hatası düzeltildi: halen → hâlen AWB ile |
Supernovaaa (mesaj | katkılar) Doğru yazılmış ama sonraki düzenlemede bir daha yanlış yazılmış kelimeler düzeltildi. Kasıtlı silinen güncellenmiş bilgiler yeniden yazıldı. |
||
1. satır:
'''Türkiye'de eğitim ve öğretim sistemi''', kademelerden oluşmaktadır. [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]]'nde [[kadın]] ve [[erkek]] her [[vatandaş]] için 12 yıllık eğitim mecburidir. Bu eğitim sisteminde eğitimini tamamlayan her öğrenciye ''"[[Ortaöğretim|Ortaöğretim Diploması]]"'' verilir.
== Tarihçe ==
Tarih boyunca Türkiye'de kurumsal eğitimin dışında toplumsal eğitimi gerçekleştiren kurumlar ve yapılar da bulunmuştur ve günümüzde de
=== Eğitim alanındaki reformlar ===▼
Eğitim ve öğretim hizmetlerinin devlet eliyle yürütülmesi düşüncesi ilk kez II. Mahmut döneminde gündeme gelmiştir. Bu döneme kadar vakıflar tarafından yürütülmüş olan eğitim ve öğretim hizmetleri, 17 Mart 1857 tarihinde Maarif-i Umumiye Nezareti uhdesine verilmiştir. Böylelikle eğitim ve öğretim hizmetlerinden sorumlu bir nazır (bakan) meclis-i vükela içinde yer almıştır. Nezaretin kuruluşuyla okullar sıbyan, rüştiye ve mekâtib-i fünün-i mütenevvia olarak üç dereceye ayrılmıştır.
▲Tarih boyunca Türkiye'de kurumsal eğitimin dışında toplumsal eğitimi gerçekleştiren kurumlar ve yapılar da bulunmuştur ve günümüzde de hâlen bulunmaktadır. [[Alevi ocakları]], [[köy birlikleri]], [[dini bayramlar]] ve [[kültürel şenlikler]] Anadolu'da farklı eğitsel ihtiyaçları karşılamaktadırlar. Toplumsal eğitim, kurumsal eğitim kadar [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]]'nin kültürünün ve kimliğinin parçasıdır. Bugünün [[Türkiye]]si'nde ''(Atatürkün tanımladığı şekliyle ortak geçmişi olan bugün ve gelecek de beraber yaşamak isteyen [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]] vatandaşları)'' [[Kürtler|Kürt]], [[Lazlar|Laz]], [[Çeçen]], [[Ermeniler|Ermeni]], [[Yahudiler|Yahudi]], [[Rum]] ve diğer kültürleri içermesinden dolayı ''toplumsal eğitimin'' çok çeşitli örnekleri vardır
Eğitim sistemimize ilişkin ilk yasal düzenleme 1869 yılında çıkarılan Maarif-i Umumiye Nizamnamesidir (Genel Eğitim Tüzüğü). Bu tüzük ile eğitim hakkı, eğitim yönetimi, eğitim sisteminin belirlenmesi, eğitim ödenekleri, öğretmen yetiştirme ve istihdamı, taşra teşkilatı ve sınav sistemleri gibi hususlar düzenlenmiştir.
1923 yılında İstanbul’da bulunan Maarif Nezareti kaldırılmıştır.<ref>http://www.meb.gov.tr/milli-egitim-bakanliginin-kisa-tarihcesi/duyuru/8852</ref>
▲=== Eğitim alanındaki reformlar ===
[[Dosya:Beyazit1900.jpg|küçükresim|[[İstanbul Üniversitesi]] Türkiye'deki en eski üniversitedir.]]
[[2 Mart]] [[1926]]'da kabul edilen, "Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun" bugünkü eğitim hizmetlerinin temelini oluşturur.
Cumhuriyetle beraber eğitim anlayışı bilimin diğer alanlarında olduğu gibi [[sistemler dünya görüşü]]ne bağlı olarak algılanmaktadır. Sistemler dünya görüşü ile eğitime bakmamızda bize olguları anlamamızda donuk bir izlenimden daha çok dinamik ve sorgusal yaklaşım sağlaması yatmaktadır. Eğitim süreklilik içeren bir olgudur. Bir örnekle açıklayacak olursak sistemler eğitim modelini oluştururken ezberci eğitimi eğitim sisteminden çıkaracağız yaklaşımını bütün eğitsel olgulara uygulamak yerine; hangi eğitim metotlarının, hangi koşullarda yararlı olmadığını tanımlanması ve tanımlanan koşullarda ne yaparak eğitimin genel amaçlarına doğru uygulamamızın verimli hizmet etmesini sağlayabiliriz sorularını sorar. Üniversite seçme sınavlarında eğitim katsayılarının belirlenmesi bu yaklaşımın bir ürünüdür. Genelde bireylerde eşitsizlik yaratıyor izlenimi verse de bu katsayılar doğru belirlendiğinde hem sistemin, hem de istemin içinde yer alan bireylerin başarılarına katkıda bulunmaktadır. Bu yaklaşımın öncülerinden Bertalanffy (Bertalanffy L., von. 1968, General Systems theory) sistemleri tanımlarken birbirleriyle ilişki içindeki olguların davranış şekillerini inceleyen çalışma alanı olarak tanımlamaktadır. Eğitimle ilgili faaliyetleri incelerken birbirleriyle ilişkili temel üç ögenin varlığı kabul edilmektedir; [[eğitim teorisi]], [[eğitim felsefesi]], ve [[eğitim metodu]].
20. satır:
Türkiye'deki modern eğitim sistemi özgür ve sorgulayan, farklılıklara saygı duyan, kişilerin din, dil, ırk ayrımı gözetmeksizin eşit insanların bulunduğu topluma saygı gösteren, Türkiye'nin bilim, sanat, din, dil alanında gelişimine katkı sağlayacak ve baskıcı ve yasaklar toplumundan uzak özgür bireyler yetiştirmeyi amaçlar.{{olgu}}
Ayrıca bu eğitim sisteminde ilköğretim okulları, öğrencileri mesleki eğitime veya çocukların ilgi alanları ile becerilerine yönelik eğitime ağırlık verilmiştir.
==Aşamaları==
Satır 32 ⟶ 26:
Çocuğun ilköğretime hazırlanması için okula hazırlık niteliğinde verilen eğitimdir. Herhangi bir zorunluluğu yoktur fakat okul öncesi eğitim devlet ve ilgili kurumlar tarafından teşvik edilmektedir.
=== İlkokul'da eğitim
66 aylık ve üstü olan öğrenci ilkokulda okuyacaktır. Eğitime başlama yaşı 5 buçuktur. Veliler çocuğun okula başlamasında herhangi bir sakınca olup olamayacağı konusunda bilgilendirilmek için doktordan okula başlamaya uygun olup olmadığı konusunda rapor alabilirler.
Satır 39 ⟶ 33:
İlk 4 yıl boyunca yani ilkokullarda(ilköğretim birinci kademe) öğrencilere daha hafifletilmiş bir müfredat ile eğitim verilecektir. Öncelikle üç aylık bir okula hazırlık programı kapsamına alınacaklardır. Bu öğrenciler ikinci sınıftan itibaren İngilizce, dördüncü sınıftan itibaren Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini zorunlu olarak okumaya başlayacaktır. Ayrıca daha çok görsel ve işitsel bir müfredat ile eğitileceklerdir.
=== Ortaokul'da eğitim
Ortaokula geçiş, aynı ilkokula geçiş gibi internet üzerinden
İkinci kademe, yani ortaokullar, öğrencilerin daha özgür bir birey olarak sivil toplum ve demokratik devlet anlayışı gereğince eğitim süreçlerinde özgür ve karar değiştirme hakkına sahip olmalarına fırsat vermektedir. Ortaokulların amacı mesleki veya öğrencinin becerilerine yönelik eğitim vermeyi sağlamaktır. Bu sebep ile seçmeli dersler okutulması sağlanmıştır. Ortaokul'da seçmeli derslerde ise Dini ve Ahlaki Değerler, Dil Bilgisi, Yabancı Dil, Fen Bilimleri, Sanat, Spor ve Sosyal Bilimler alanları mevcuttur. Bir öğrenci istediği alandan istediği dersi haftada sekiz saat görme kaydı ile seçecektir. Ortaokullardaki zorunlu dersler dışındaki seçmeli dersleri, öğrencinin veya ebeveyninin isteğine ve tercihine bağlı olarak alabilme hakkı getirilmektedir.
=== Lise'de eğitim (Ortaöğretim) ===
[[Dosya:Ahmet Erdem Anadolu Lisesi Binası.jpg|küçükresim|Bursa'da bulunan Ahmet Erdem Anadolu Lisesi]]
Liselere yerleştirme de 2017-18 eğitim-öğretim yılından itibaren [[Liselere Geçiş Sistemi]] (LGS)
Türkiye'de liseler;
*[[
*[[Anadolu Lisesi]]
*[[Fen Lisesi]]
*[[Sosyal Bilimler Lisesi]]
*[[İmam hatip lisesi|İmam Hatip Lisesi]]
*[[Genel Lise]] <small>(2013'e kadar.)</small>
olarak ayrılabilir.
[[Dosya:GSUniversitesi.jpg|küçükresim|Galatasaray Lisesi ve Üniversitesi]]
Liselerde devamsızlık hakkı özürsüz 10 gündür. Ancak özürsüz devamsızlık 5 günü aşarsa ödül belgeleri verilmez.
Akşam liseleri ise üniversitelerdeki ikinci öğrenim olarak değerlendirilebilir. [[Açık lise]]lerdir ve lise mezunu olmayan kişilerin [[ortaöğretim]] diploması alması için açılmıştır.
Satır 65 ⟶ 62:
=== Üniversite'de eğitim (Yükseköğretim) ===
==== Kronoloji ====
[[Dosya:AÖF binası2.jpg|küçükresim|[[Anadolu Üniversitesi]] Açıköğretim Binası]]
[[Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı]], 1974 ve 1975 yıllarında aynı gün sabah ve öğleden sonra birer olmak üzere iki oturumda, 1976-1980 yıllarında aynı günde ve bir oturumda uygulanmış; 1981'den itibaren iki basamaklı bir sınav haline getirilmiştir. İki basamaklı sınav sisteminde ilk basamağı oluşturan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) Nisan, ikinci basamağı oluşturan Öğrenci Yerleştirme Sınavı (ÖYS) ise Haziran ayı içinde uygulanmıştır.
* [[1974]]'ten itibaren adaylardan [[yükseköğretim]] programlarına ilişkin tercihleri de toplanmış ve adaylar puanlarına ve tercihlerine göre [[yükseköğretim]] programlarına merkezi olarak yerleştirilmiştir.
* [[1982]]'den itibaren ortaöğretim kurumlarından adayların diploma notları toplanmaya başlanmış ve bu notlar Ortaöğretim Başarı Puanı (OBP) adı altında belli ağırlıklarla sınav puanlarına katılmıştır.
* [[1987]]'den itibaren, yükseköğretim programları ile ilgili tercihlerini belli alanlarda toplayan adaylara, sınavda belli testleri cevaplama, diğerlerini cevaplamama olanağı tanınmıştır.
* [[1999]]'da iki basamaklı sınavın ikinci basamağı (Öğrenci Yerleştirme Sınavı ÖYS) kaldırılmış, sınav ÖSS adı altında tek basamaklı bir sınav haline getirilmiştir. Sınavın tek basamaklı olarak uygulanmaya başlanmasıyla birlikte bazı yükseköğretim programlarının puan türleri de değiştirilmiştir. Ayrıca adayların OBP'lerinin mezun oldukları ortaöğretim kurumunun ÖSS ham puan ortalamalarına göre ağırlıklandırılmasıyla oluşturulan Ağırlıklı Orta Öğretim Başarı Puanı (AOBP) hesaplanmaya başlanmış ve ortaöğretimdeki alanlardan mezun olanların aynı alandaki yükseköğretim programlarına yerleştirilmelerinde AOBP’lerinin yüksek bir katsayıyla, mezun oldukları alanlar dışındaki yükseköğretim programlarına yerleştirilmelerinde ise AOBP’lerinin düşük bir katsayıyla çarpılması uygulamasına geçilmiştir. ÖSS'de soru tipi ve konu dağılımı/müfredat açısından bir değişiklik yapılmamıştır.
* [[2003]]'te ÖSS ve AOBP puan sistemi ile AOBP'nin çarpıldığı katsayılar değiştirilmiştir.
* [[2006]]'da yapılan değişiklikle soruların bir kısmı önceki yıllarda olduğu gibi ÖSS tipinde sorulmuş, bir kısmı ise tüm lise müfredatı göz önünde tutularak hazırlanmıştır. Sınavın tek basamak olarak uygulanmasına devam edilmiştir.
* 2010-2017 yılları arasında [[Yükseköğretime Geçiş Sınavı|YGS]]&[[Lisans Yerleştirme Sınavı|LYS]] sistemi geçerli oldu.
*2018 yılından itibaren [[Yükseköğretim Kurumları Sınavı|YKS]] sınavı yapılmaya başlandı. Haziran ayında yapılan [[Temel Yeterlilik Testi|TYT]] ve [[Alan Yeterlilik Testi|AYT]] olmak üzere 2 sınav haline getirildi. YKS'nin Cumartesi günü TYT oturumu ve Pazar günü ise önce AYT sonra YDT (Yabancı Dil Testi) oturumu yapılmaktadır.
==== Mevcut sistem ====
Satır 105 ⟶ 102:
====Çok partili dönem====
CHP milletvekilleri [[Muhittin Baha Pars]] ve [[Hamdullah Suphi Tanrıöver]], "komünizm tehlikesine karşı manevi direnci sağlamak" gerekçesiyle TBMM'ye 26 Aralık 1946 tarihinde dilekçe sunarak, örgün öğretimde din eğitimi verilmesini talep ettiler.<ref>Yaşlı, a.g.e. s. 72.</ref> Temmuz 1947'de TBMM, "Özel Din Öğretimi Ana Hatları" kararını kabul ederek, Milli Eğitim Bakanlığı'ndan izin alınması koşuluyla, "din bilgisi dershaneleri" açılmasına izin verdi. Yaşanan tartışmaların sonucunda ilkokul 3. ve 4. sınıflarda din derslerinin seçmeli ders olarak okutulması kararlaştırıldı. 15 Şubat 1949'da ise, velilerin yazılı isteği olması ve ders saatleri dışında verilmesi koşuluyla, bütün ilkokullarda din dersleri okutulmaya başladı.
Demokrat Parti'nin iktidara geldiği 1950 yılından sonra, din dersleri ilkokulların normal programlarına dahil edildi ve din dersi almak isteyenlerin değil, istemeyenlerin dilekçe vermesi yöntemi uygulanmaya başladı. 1956 yılında, ortaokul müfredatına da din dersi konmasına karar verildi. 1967 yılında ise liselerin 1. ve 2. sınıflarında seçmeli din dersi okutulması kararlaştırıldı.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Duman |ad1=Doğan |başlık=Demokrasi Sürecinde Türkiye'de İslamcılık |tarih=1999 |yayıncı=Dokuz Eylül Yayınları |sayfalar=140-141}}</ref>
Satır 116 ⟶ 113:
1960 yılında 658 olan kayıtlı Kuran kursu sayısı 1980'lerin sonunda 4420'ye ulaştı.<ref>Duman, a.g.e. s. 189.</ref>
Şuan da ortaokul kademesinde İmam Hatip Ortaokulları ve lise kademesinde İmam Hatip Liseleri bulunur. Bu okullarda kültür derslerinin yanında çeşitli dini dersler verilir.
==Kaynakça==
| |||