Andezit: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Yelci SAU20 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Gerekçe: + telif hakkı ihlali
5. satır:
Andezitleri de daha çok [[montmorillonit]] alterasyonu gösteren bazik ve nötr andezitler ve daha çok kaolinit alterasyonu gösteren beyaz asit andezitler olmak üzere iki kısma ayırmak mümkündür. Andezitlerin değişik kökenli magmalardan değil, sadece bazaltik magmanın büyük derinliklerde ayrışmasından hâsıl olduğu yaygın bir görüştür.<ref>İsmail Seyhan, [http://www.mta.gov.tr/mta_web/kutuphane/mtadergi/76_6.pdf VOLKANİK KAOLİNİN OLUŞUMU VE ANDEZİT PROBLEMİ] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110814175930/http://www.mta.gov.tr/mta_web/kutuphane/mtadergi/76_6.pdf |tarih=14 Ağustos 2011 }}, 18 şubat 1971 tarihinde Türkiye Jeoloji Kurumunun 25 inci Jeoloji Kongresinde verilmiş tebliğ, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Ankara</ref>
 
Volkanik kayaçların ilk birimi andezitlerdir. Alt dokanakları gözlenmez iken, üst dokanakları, otobreşler ile uyumludur. Bazen andezitlerle otobreşler geçişli olarak gözlenir. Andezitler grimsi-pembe renkli olup değişik ayrışma derecelerine sahiptirler. VolkanVolkano-sedimenter yapıdan dolayı, akma düzlemleri, soğuma ve tektoniğinintektonizma çatlakları gözlenir.<ref>Orhan Arkoç, [http://www.trakya.edu.tr/Enstituler/FenBilimleri/Dergi/arsiv/2002-2/66orhan.pdf NENE HATUN TÜNELİNDE (İZMİR) ‘Q’ KAYA KÜTLE SINIFLAMASININ UYGULANMASI (1+504.00-1+314.30KM)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070306044706/http://www.trakya.edu.tr/Enstituler/FenBilimleri/Dergi/arsiv/2002-2/66orhan.pdf |tarih=6 Mart 2007 }}, Trakya Üniversitesi Kırklareli Meslek Yüksek Okulu, Kırklareli</ref>
 
Andezit, plütonik diyoritin ekstrüzif eşdeğeri olarak düşünülebilir . Andezit, ada yaylarında baskın kayaç tipini temsil eder . Kıtasal kabuğun ortalama bileşimi andezittir.<ref>Rudnick, Roberta L .; Çeşme, David M. (1995). "Kıtasal kabuğun doğası ve bileşimi: Daha düşük bir kabuk perspektifi". ''Jeofizik Yorumları'' . '''33''' (3): 267-309. Bibcode : 1995RvGeo.3.3.267R . doi : 10.1029 / 95RG01302 .</ref> Bazaltla birlikte bunlar Mars kabuğunun önemli bir bileşenidir .<ref>Kuzenler, Claire R .; Crawford, Ian A. (2011). "Dünya ve Mars'ta Mikrobiyal Habitat Olarak Volkan-Buz Etkileşimi" (PDF) . ''Astrobiyoloji'' . '''11''' (7): 695-710. Bibcode : 2011AsBio.11.11.695C . doi : 10.1089 / ast.2010.0550 . <nowiki>PMID  21877914</nowiki></ref>
 
== Ada yaylarında erime oluşumu ==
Ada ark bölgelerindeki magmatizma , alt plaka ve üst baskı plakaları arasındaki kama şeklindeki bölge olan alt plaka ile ''manto kama'' arasındaki etkileşimden gelir .
 
Yitim sırasında, yitirilen okyanus kabuğu artan basınca ve sıcaklığa maruz bırakılarak metamorfizmaya yol açar . Amfibol, zeolitler, klorit vb. ( Okyanus litosferinde bulunan ) gibi hidratlı mineraller , daha kararlı, susuz formlara dönüştüklerinde, suyu ve çözünür elementleri örtüdeki mantonun kamalarına bıraktıklarında dehidrate olurlar.Kama içine akan su, manto malzemesinin katılığını düşürür ve kısmi erimeye neden olur <ref>Tatsumi, Y. (1995). ''Batma Bölgesi Magmatizması'' . Oxford: Blackwell Scientific.</ref>
 
Kısmen erimiş malzemenin düşük yoğunluğu nedeniyle, kama boyunca, geçersiz kılınan plakanın alt sınırına ulaşana kadar yükselir. Manto kamasında üretilen eriyikler bazaltik bileşime sahiptir, ancak üst kısımda bulunan tortudan dolayı katkıda bulunan çözünür elementleri (örn. Potasyum (K), baryum (Ba) ve kurşun (Pb)) belirgin bir zenginliğe sahiptirler. . Her ne kadar batık okyanus kabuğunun da bu süreçte eriyebileceğini gösteren kanıtlar olmasına rağmen, üç bileşenin (kabuk, tortu ve kama) üretilen bazaltlara göreceli katkısı hala tartışma konusudur.<ref>Eiler, JM (2003). ''Fabrika Yapımı'' . San Francisco: AGU Jeofizik Monograf 138.</ref>
 
== Andezit oluşumu ==
 
 
Andezit tipik olarak yakınsak plaka kenarlarında oluşur ancak diğer tektonik ortamlarda da ortaya çıkabilir. Ara volkanik kayalar birkaç işlemle oluşturulur:
 
# [https://en.wikipedia.org/wiki/Fractional_crystallization_(geology)]Mafic ana magmanın fraksiyonel kristalizasyonu .
# Kabuklu malzemenin kısmen erimesi.
# Magma rezervuarında felsik riyolitik ve mafik bazaltik magmalar arasında magma karışımı.
 
=== Kesirli kristalleşme ===
Fraksiyonel kristalleştirme yoluyla andezit kompozisyon elde etmek için , bazaltik bir magma daha sonra eriyikten uzaklaştırılan spesifik mineralleri kristalize etmelidir. Bu uzaklaştırma çeşitli yollarla gerçekleşebilir, ancak en yaygın olarak bu kristal çökmesi ile gerçekleşir. Bazaltik bir ebeveynden kristalize olan ve uzaklaştırılan ilk mineraller olivinler ve amfibollerdir .Bu mafik mineraller magmadan yerleşerek mafik kümülatlar(topluluk) oluşturur. Birkaç arktan, geniş mafik kümülat katmanlarının kabuğun dibinde yattığına dair jeofizik kanıtlar vardır. Bu mafik mineraller çıkarıldıktan sonra, eriyik artık bazaltik bir bileşime sahip değildir. Kalan eriyiğin silikat içeriği, başlangıç ​​bileşimine göre zenginleştirilir. Demir ve magnezyum içeriği tükenmiştir. Bu süreç devam ettikçe, eriyik gittikçe evrilir hale gelir ve sonunda andezit hale gelir. Bununla birlikte, mafik madde ilave edilmeden eriyik, sonunda bir riyolit bileşime ulaşacaktır .
 
=== Kabuğun kısmi erimesi ===
Manto kamasında kısmen erimiş bazalt, baskın kabuğun tabanına ulaşana kadar yukarı doğru hareket eder. Oraya girdikten sonra, bazaltik eriyik ya tabanın altında bir erimiş malzeme tabakası oluşturarak kabuğun alt tabakasını oluşturabilir ya da setler halinde baskın plaka içine hareket edebilir . Kabuğun altını çiziyorsa, bazalt (teoride) ısı ve uçucuların transferi nedeniyle alt kabuğun kısmen erimesine neden olabilir. Bununla birlikte, ısı transferi modelleri, 1100-1240 ° C sıcaklıklarda yerleştirilen ark bazaltlarının, alt kabuk amfiboliti eritmek için yeterli ısı sağlayamadığını göstermektedir .<ref>Petford, Nick; Gallagher, Kerry (2001). "Mafik (amfibolitik) alt kabuğun periyodik bazaltik magma akısı ile kısmi erimesi". ''Dünya ve Gezegensel Bilim Mektupları'' . '''193''' (3-4): 483-99'da açıklanmaktadır. Bibcode : 2001E ve PSL.193..483P . doi : 10.1016 / S0012-821X (01) 00481-2 .</ref>
 
=== Magma karıştırma ===
And Dağları gibi kıtasal yaylarda magma genellikle sığ kabuğun içinde magma odaları oluşturan havuzlar oluşturur. Bu rezervuarlardaki magmalar, hem fraksiyonel (parça) kristalleşme süreci hem de çevredeki ülke kayalarının kısmi erimesi yoluyla bileşimde (dasitik ile riyolitik) evrilir . Zamanla kristalleşme devam ettikçe ve sistem ısıyı kaybettiğinde, bu rezervuarlar soğur. Aktif kalabilmek için magma odalarının, sıcak bazalt eriyiğin sisteme şarj edilmeye devam etmesi gerekir. Bu bazalt materyal, gelişen riyolit magma ile karıştığında kompozisyon, ara fazı olan andezit geri döndürülür.<ref>Reubi, Olivier; Blundy, Jon (2009). "Subduction zon volkanlarında ara erime ve ark andezitlerin petrogenezi". ''Doğa'' . '''461''' (7268): 1269-1273. Bibcode : 2009 Natur.461.1269R . doi : 10.1038 / nature08510 . <nowiki>PMID  19865169</nowiki> </ref>
 
== Andezit taşı ==
Andezit taşı ya da Ankara taşı, [[tersiyer]] ve [[Kuaterner|kuvaterner]] dönemlerdeki volkanik hareketlere bağlı olarak oluşmuş andezitandezitlik bileşimdeki kor [[kayaç]]lardır. [[Ankara]]'nın [[Gölbaşı, Ankara|Gölbaşı]] bölgesinde bolca bulunduğu için Türkiye'de Ankara taşı olarak da bilinmektedir.
 
== Uzayda andezit ==
2009 yılında araştırmacılar , ABD Antarktika meteorlar 2006/2007 Arayışı sezonunda Graves Nunataks buz sahasında bulunan iki meteorit (GRA 06128 ve GRA 06129 sayılı) andezit bulunduğunu ortaya koydu . Bu muhtemelen andezit kabuğu oluşturmak için yeni bir mekanizmaya işaret ediyor.<ref>Gün, James MD; Ash, Richard D .; Liu, Yang; Bellucci, Jeremy J .; Rumble, Douglas; McDonough, William F .; Walker, Richard J .; Taylor, Lawrence A. (2009). "Gelişen asteroidal kabuğun erken oluşumu". ''Doğa'' . '''457''' (7226): 179-82. Bibcode : 2009 Doğal.457..179D . doi : 10.1038 / nature07651 . <nowiki>PMID  19129845</nowiki> . Lay özeti - ''Newswise'' (7 Ocak 2009).</ref>
 
== Ankara taşı (Andezit)<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/a15a16e5a7ba3b3_ek.pdf?dergi=T%C3%9CRK%C4%B0YE%20JEOLOJ%C4%B0%20B%C3%9CLTEN%C4%B0|başlık=Ankara taşı (Makale)|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>==
Ankara Taşı Tip yeri: İsmindeki nitelemeye rağmen Ankara Taşı’nın tip yeri, daha doğrusu en iyi örneklerin çıkarıldığı ocakların bulunduğu yer, Ankara’nın Gölbaşı ilçesidir (Şekil 1). 1932‘de başkent Ankara'yı modern bir şehir olarak planlayan Alman mimar Hermann Jensen buradaki önemli binaların çevrede bol bulunan, güzel görünümlü bu kayalarla yapılmasını önermiştir (Atay, 1968). Bu ilk planın sonraki yıllarda bütünüyle terk edilmesine karşın, halen görkemini koruyan bazı eski binalar (Ankara Üniversitesi DTCF, Hukuk, Ziraat, Fen fakülteleri, Ziraat Bankası, Merkez Bankası) Ankara Taşı ile inşa edilebilmişlerdir.
 
=== Litolojisi ve işlenme özellikleri ===
Ankara Taşı kendine özgü pembeliği bulunan andezittir (Şekil 3). Pembe renk kayaç içinde yer alan plajiyoklaslardan ileri gelir. Bununla birlikte bütün Ankara taşları aynı renkte değildir. Gri renkte olanları da vardır, fakat tercih edileni pembe renklidir. Çoğu kez pembe ve gri renkli taşlar birlikte kullanılır. Ankara taşı sert, sık dokuludur, fakat göreceli kolay işlenir. Gözenekli değildir. Bu nedenle dayanıklıdır. Islakken rengi parlaktır. Ekseri döşeme ve kaplama işlerinde tercih edilmektedir.
 
=== Saha yayılımı ve rezerv durumu ===
Ankara Taşı, İç Anadolu’da yaygın olan volkaniklerin (bkz Ercan, 1986) pembe olan Gölbaşı andezitleridir (Şekil 1). Harita üzerinde yaygındır, fakat her yerde ocaklardan blok çıkarılamadığından rezervin sınırlı olduğu söylenebilir. Buna karşın işletme yoğundur ve daha hızlı üretim yalnızca taş ocağı ruhsatı almadaki güçlükler nedeniyle (şehir merkezine yakınlık, özel mülkiyet, orman ve sit alanı, çevre sorunları vb) sınırlanmaktadır.
 
=== Jeolojik özellikleri ===
Ankara çevresinde yaş aralığı olarak Geç Kretase’den Pliyosen’e kadar volkanik kayaç bulunmaktadır (Ercan, 1986; Tankut ve diğ., 1990). Bunların en yaygını ve belli bir topluluk oluşturanı Erken Neojen yaşlı Kızılcahamam veya Galatya volkanitleridir (Toprak ve diğ., 1996; Koçyiğit ve diğ.2003). Ayrıca Ankara-Haymana arasında, Ankara-Polatlı arasında Ballıkuyumcu köyü civarında, Mamak ilçesi civarında bazaltik, andezitik ve riyolitik bileşimde piroklastik ve lav akmaları şeklinde püskürük kayaçlar yer almaktadır. Bunların bir kısmı Tekke volkanitleri olarak adlanmış ve stratigrafik konumlarına dayanılarak Geç Miyosen yaşı verilmiştir (Yılmaz ve Çakır, 2007). K-Ar yaşlandırmasında ise bunların bir bölümü Eosen olarak çıkmış ve birçok jeoloji haritasında ayırım yapılmaksızın hepsi birlikte haritalanmıştır (Seyitoğlu ve Büyükönal, 1995). Özetle, Ankara civarındaki volkanik kayaçlar bilinenlerden çok daha karmaşıktır, yaşı ve bileşimleri konusunda daha ayrıntılı çalışmalara ihtiyaç vardır. Ankara Taşı olarak işletilen volkanitler ise Gölbaşı-BalaElmadağ arasında yamalar halinde görülür. Bunlar belli bir volkanik sistemin (örn. Kapadokya volkanik bölgesi, atı Anadolu volkanik bölgesi gibi) parçası olmaktan çok, çoğunlukla Erken ve Orta Miyosen yaşlı tekçe volkanik çıkışların, Geç Miyosen ve Pliyosen dönemindeki çökellerle üzeri örtülmüş temsilcileridir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/a15a16e5a7ba3b3_ek.pdf?dergi=T%C3%9CRK%C4%B0YE%20JEOLOJ%C4%B0%20B%C3%9CLTEN%C4%B0|başlık=Ankara taşı|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>
 
== Türkiye'de bilinen belli başlı doğal taş üretim merkezleri şunlardır.<ref>{{Dergi kaynağı|url=http://www.mining.org.tr/article/441134b4ceccf0d_ek.pdf|başlık=DEKORATİF DOĞAL YAPI TAŞLARININ KULLANIM
ALANLARI VE ÇEŞİTLERİ|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> ==
Bazalt: İzmir, Diyarbakır, Uşak, Gediz, Muş, Bitlis, İskenderun, Boyabat, Eskişehir, Van.
 
'''Andezit:''' Ankara, Çankırı, Afyon, Uşak, Dikili.
 
Granit: Gebze, Çanakkale, Güllük, Kırşehir.
 
Kumtaşı: Afyon, Bolu, Eskişehir, Ankara.
 
Kireçtaşı: Eskişehir.
 
Tüf: Nevşehir, Çanakkale, Gümüşhane. Muğla.
 
Sleyt: Muğla.
 
Mermer: Afyon, Muğla, Uşak, Elazığ, Eskişehir, Kütahya, Balıkesir.
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Andezit" sayfasından alınmıştır