Yarı ömür: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
1. satır:
{{Evrenselleştir|Fizik|tarih=Mayıs 2020}}
'''Yarılanma süresi''', bir [[radyoaktif]] [[izotop]]un miktarının yarıya inmesi için gereken zamandır. Her radyoaktif izotopun kendine özgü belirli bir yarılanma süresi vardır. Genellikle <math>t_{1/2}</math> ile gösterilir. Yarılanma süresi maddenin miktarından bağımsız olup yalnızca hız sabitine (λ) bağımlıdır.
:<math>t_{1/2} = \frac{\ln(2)}{\lambda}</math>
== Kullanım alanları ==
Radyoaktif maddelerin yarılanma sürelerinin bilinmesinin iki yararlı pratik nedeni vardır. Bunlardan birincisi; yarılanma süresinin izotopun kararlılığını göstermesidir. Yarılanma süresinin artması izotopun kararlılığının arttığını gösterir. İkincisi ise; yarılanma süresi, teknolojide, örneğin makine yağlarının etkinliği radyoaktif izotop katılarak anlaşılabilir. Makine bir süre çalıştıktan sonra, yağdan örnek alınarak ne kadarının makine parçalarına yayıldığı, radyoaktif parçaların varlığından anlaşılır.
[[Jeoloji]]de kayaların, kemiklerin ve sanat eserlerinin yaşları <sup>238</sup>[[Uranyum|U]]/<sup>206</sup>[[kurşun|Pb]] oranı veya <sup>14</sup>[[karbon|C]]/<sup>12</sup>C oranı ölçülerek bulunabilir ([[radyokarbon metodu]]). <sup>238</sup>U en son kararlı <sup>206</sup>Pb izotopunu oluşturur. Dünyanın başlangıcında bu oran 0/1 ve bir yarılanma süresi sonunda (4,5 · 10<sup>9</sup> yıl) 1/1 alınarak bu kayaların yaşı yaklaşık olarak bulunabilir. Yeryüzündeki en yaşlı kayaların yaşı bu yöntemle 4,55 · 10<sup>9</sup> yıl olarak bulunmuştur. [[Uranyum]] içermeyen kayaların yaşı [[potasyum]]-[[argon]] yöntemiyle bulunur.
== Bazı atom çekirdeklerin yarılanma süresi ==
{| border=1 cellpadding=2 ceşşspacing=2
![[Element]]
![[İzotop]]
![[Zaman]]
|-
|[[Uranyum]]
|align=right | <sup>238</sup>U
| 4,46 milyar yıl
|-
|[[Plütonyum]]
|align=right | <sup>239</sup>Pu
| 24.000 yıl
|-
|[[Karbon]]
|align=right | <sup>14</sup>C
| 5730 yıl
|-
|[[Tritium]]
|align=right | <sup>3</sup>H
| 12,36 yıl
|-
|[[Sezyum]]
|align=right | <sup>137</sup>Cs
| 30 yıl
|-
|[[Radyum]]
|align=right | <sup>236</sup>Ra
| 1622 yıl
|-
|[[Radon]]
|align=right | <sup>222</sup>Rn
| 3,8 gün
|-
|[[Fransiyum]]
|align=right | <sup>223</sup>Fr
| 22 dakika
|-
|[[Toryum]]
|align=right | <sup>223</sup>Th
| 0,9 saniye
|-
|[[Polonyum]]
|align=right | <sup>84</sup>Po
| 0,3 · 10<sup>−6</sup> saniye
|}
[[Kategori:Atom fiziği]]
|