Dünya'nın dış çekirdeği: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Gulsah SAU20 (mesaj | katkılar)
k Gulsah SAU20 (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Canankocabacak SAU20 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. (TW)
Etiket: Geri al
Gulsah SAU20 (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
1. satır:
{{Kaynaksız}}
[[Dosya:Earth-crust-cutaway-tr.svg|thumb|350px|sağ|Yer'in kesiti. Ölçekli çizilmemiştir.]]
[[Yerküre]]nin '''dış çekirdeği''' yaklaşık 2.260&nbsp;km kalınlığında [[demir]] ve [[nikel]]den oluşmuş katı olan [[iç çekirdek|iç çekirdeğin]] üstünde ve [[Manto (jeoloji)|manto]]nun altında yer alan bir tabakadır. Üst sınırı yer yüzünün yaklaşık 2890&nbsp;km metre altında yer alırken, iç çekirdekle geçiş bölgesi ise yer yüzünün yaklaşık 5.150&nbsp;km altındadır. dış sınırı, Dünya yüzeyinin altında 2,890 km (1,800 mil) bulunur. İç çekirdek ve dış çekirdek arasındaki geçiş, Dünya yüzeyinin altında yaklaşık 5,150 km (3,200 mi) bulunur. İç (veya katı) çekirdeğin aksine, dış çekirdek sıvıdır.Ortalama yoğunluğun ve atalet momentinin dikkate alınması, kozmik bolluklardan yola çıkarak, muhtemelen demirden yapılmış, oldukça ağır olacak bir çekirdeğe sahip bir yapıya işaret eder Şimdi çekirdeğin çoğunlukla demirden yapıldığını biliyoruz, yoğunluğunu düşürmek için gerekli olan %10 daha hafif elemanların karışımı ile.Demir damlacıklarının yerçekimsel olarak merkeze doğru hareket ettiği bir erime olayında, dünya tarihinde (ilk 50 Ma) nispeten erken oluşmuştur. Tahmin edilmesi zor olsa da, bazı mevcut modeller sıcaklığını 3000-5000K aralığına yerleştirir.Çok yüksek elektriksel iletkenliğe sahip bir sıvının varlığı, manyetik bir dinamonun kendi kendine uyarılmasına elverişli koşullar yaratır. Yüzeyde gözlemlediğimiz manyetik alanın çekirdekte bulunan alanların sadece küçük bir kısmı olduğunu bilmek önemlidir<ref name=":1" />
 
* [[Yerküre]]nin '''dış çekirdeği''' yaklaşık 2.260&nbsp;km kalınlığında [[demir]] ve [[nikel]]den oluşmuş katı olan [[iç çekirdek|iç çekirdeğin]] üstünde ve [[Manto (jeoloji)|manto]]nun altında yer alan bir tabakadır. Üst sınırı yer yüzünün yaklaşık 2890&nbsp;km metre altında yer alırken, iç çekirdekle geçiş bölgesi ise yer yüzünün yaklaşık 5.150&nbsp;km altındadır. dış sınırı, Dünya yüzeyinin altında 2,890 km (1,800 mil) bulunur. İç çekirdek ve dış çekirdek arasındaki geçiş, Dünya yüzeyinin altında yaklaşık 5,150 km (3,200 mi) bulunur. İç (veya katı) çekirdeğin aksine, dış çekirdek sıvıdır.Ortalama yoğunluğun ve atalet momentinin dikkate alınması, kozmik bolluklardan yola çıkarak, muhtemelen demirden yapılmış, oldukça ağır olacak bir çekirdeğe sahip bir yapıya işaret eder Şimdi çekirdeğin çoğunlukla demirden yapıldığını biliyoruz, yoğunluğunu düşürmek için gerekli olan %10 daha hafif elemanların karışımı ile.Demir damlacıklarının yerçekimsel olarak merkeze doğru hareket ettiği bir erime olayında, dünya tarihinde (ilk 50 Ma) nispeten erken oluşmuştur. Tahmin edilmesi zor olsa da, bazı mevcut modeller sıcaklığını 3000-5000K aralığına yerleştirir.Çok yüksek elektriksel iletkenliğe sahip bir sıvının varlığı, manyetik bir dinamonun kendi kendine uyarılmasına elverişli koşullar yaratır. Yüzeyde gözlemlediğimiz manyetik alanın çekirdekte bulunan alanların sadece küçük bir kısmı olduğunu bilmek önemlidir<ref name=":1" />
Çok yüksek elektriksel iletkenliğe sahip bir sıvının varlığı, manyetik bir dinamonun kendi kendine uyarılmasına elverişli koşullar yaratır. Yüzeyde gözlemlediğimiz manyetik alanın çekirdekte bulunan alanların sadece küçük bir kısmı olduğunu bilmek önemlidir.<ref name=":1">{{Web kaynağı|url=https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/outer-core|başlık=outer core|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>
* .Ortalama yoğunluğun ve atalet momentinin dikkate alınması, kozmik boŞluklardan yola çıkarak, muhtemelen demirden yapılmış, oldukça ağır olacak bir çekirdeğe sahip bir yapıya işaret eder Şimdi çekirdeğin çoğunlukla demirden yapıldığını biliyoruz, yoğunluğunu düşürmek için gerekli olan %10 daha hafif elemanların karışımı ile.
* Demir damlacıklarının yer çekimsel olarak merkeze doğru hareket ettiği bir erime olayında, dünya tarihinde (ilk 50 Ma) nispeten erken oluşmuştur. Tahmin edilmesi zor olsa da, bazı mevcut modeller sıcaklığını 3000-5000 K aralığına yerleştirir.Çok yüksek elektriksel iletkenliğe sahip bir sıvının varlığı, manyetik bir dinamonun kendi kendine uyarılmasına elverişli koşullar yaratır. Yüzeyde gözlemlediğimiz manyetik alanın çekirdekte bulunan alanların sadece küçük bir kısmı olduğunu bilmek önemlidir<ref name=":1" />
 
* Çok yüksek elektriksel iletkenliğe sahip bir sıvının varlığı, manyetik bir dinamonun kendi kendine uyarılmasına elverişli koşullar yaratır. Yüzeyde gözlemlediğimiz manyetik alanın çekirdekte bulunan alanların sadece küçük bir kısmı olduğunu bilmek önemlidir.<ref name=":1">{{Web kaynağı|url=https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/outer-core|başlık=outer core|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>
İç çekirdeğin ısısı dış kısımlarda 4.400&nbsp;°C iken iç çekirdeğe yaklaşan kesimlerde ise 6.100&nbsp;°C'ye kadar çıkar. Nikel ve demir sıvısının içerisinde yer alan [[Eddy akıntıları]]nın [[Jeomanyetizma|Dünya'nın manyetik alanın]]ı etkilediği düşünülmektedir. Bu katmanda p dalgalarının hızı 13,6&nbsp;km/sn'den 8,1&nbsp;km/sn'ye düşer. [[Enine deprem dalgaları]] (s dalgaları) bu katmana giremediklerinden dış çekirdeğin sıvı olduğu sonucuna varılmıştır. Bunun nedeni olarak, dış çekirdekteki [[demir]] ve [[nikel]]e ek olarak [[oksijen]] ve [[kükürt]] içeriğinin, bu katmanın yoğunluğunu düşürürken (en dışta 10 g/cm<sup>3</sup>, en içte 12 g/cm<sup>3</sup>) aynı zamanda metallerin [[ergime sıcaklığı]]nı düşürerek, [[iç çekirdek|iç çekirdeğe]] göre daha düşük basınç ve sıcaklık altında sıvı bir ortam yaratması olarak açıklanmasıdır.
 
* İç çekirdeğin ısısı dış kısımlarda 4.400&nbsp;°C iken iç çekirdeğe yaklaşan kesimlerde ise 6.100&nbsp;°C'ye kadar çıkar. Nikel ve demir sıvısının içerisinde yer alan [[Eddy akıntıları]]nın [[Jeomanyetizma|Dünya'nın manyetik alanın]]ı etkilediği düşünülmektedir. Bu katmanda p dalgalarının hızı 13,6&nbsp;km/sn'den 8,1&nbsp;km/sn'ye düşer. [[Enine deprem dalgaları]] (s dalgaları) bu katmana giremediklerinden dış çekirdeğin sıvı olduğu sonucuna varılmıştır. Bunun nedeni olarak, dış çekirdekteki [[demir]] ve [[nikel]]e ek olarak [[oksijen]] ve [[kükürt]] içeriğinin, bu katmanın yoğunluğunu düşürürken (en dışta 10 g/cm<sup>3</sup>, en içte 12 g/cm<sup>3</sup>) aynı zamanda metallerin [[ergime sıcaklığı]]nı düşürerek, [[iç çekirdek|iç çekirdeğe]] göre daha düşük basınç ve sıcaklık altında sıvı bir ortam yaratması olarak açıklanmasıdır.
Dış çekirdek olmadan, dünyadaki yaşam çok farklı olurdu. Bilim adamları, dış çekirdekteki sıvı metallerin konveksiyonunun Dünya'nın manyetik alanını oluşturduğuna inanıyorlar. Bu manyetik alan, Dünya'dan birkaç bin kilometre boyunca dışarı doğru uzanır ve Dünya'nın etrafında güneşin güneş rüzgarını saptıran koruyucu bir kabarcık oluşturur. Bu alan olmadan, güneş rüzgarı atmosferimizi patlatacaktı ve Dünya Mars gibi ölü ve cansız olacaktı<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.universetoday.com/26713/earths-outer-core/|başlık=earths-outer-core|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>
 
* Dış çekirdekteçekirdek bulunanolmadan, erimişdünyadaki metalyaşam sıvılarıçok sayesindefarklı dünyanınolurdu. Bilim adamları, dış çekirdekteki sıvı metallerin konveksiyonunun Dünya'nın manyetik alanıalanını oluşuroluşturduğuna veinanıyorlar. buBu manyetik alan, atmosferinDünya'dan oluşumundabirkaç enbin önemlikilometre faktörlerdenboyunca biridir.dışarı Eğerdoğru dışuzanır çekirdekve dünyanınDünya'nın manyetiketrafında alanınıgüneşin oluşturmasaydıgüneş atmosferimizrüzgarını olmazdısaptıran koruyucu bir kabarcık oluşturur. Bu alan olmadan, güneş rüzgarı atmosferimizi patlatacaktı ve Dünya Mars gibi ölü ve cansız olacaktı<ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://dis-cekirdekwww.nediruniversetoday.orgcom/26713/earths-outer-core/|başlık=dış çekirdekearths-outer-core|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>
 
* Dış çekirdekte bulunan erimiş metal sıvıları sayesinde dünyanın manyetik alanı oluşur ve bu manyetik alan atmosferin oluşumunda en önemli faktörlerden biridir. Eğer dış çekirdek dünyanın manyetik alanını oluşturmasaydı atmosferimiz olmazdı.<ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://dis-cekirdek.nedir.org/|başlık=dış çekirdek|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>
[[Dosya:Earth poster.svg|küçükresim|337x337pik|dünyanın iç yapısı]]