Saurischia: Revizyonlar arasındaki fark

'''Saurischia''' (anlamı: '''kertenkele kalçalı''') kuşları([[Aves]]) ve kuşlarla yakın akraba olan dinozorları barındıran iki ana dinozor sınıflandırma grubundan biridir. <ref name="s">{{Web kaynağı | soyadı1 = The Editors of Encyclopaedia Britannica | ad1 = The Editors of Encyclopaedia Britannica | başlık = Saurischia | url = https://www.britannica.com/animal/saurischian | website = www.EncyclopædiaBritannica.com | yayıncı = Encyclopædia Britannica, inc. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150722001151/https://www.britannica.com/animal/saurischian | arşivtarihi = 22 Temmuz 2015}}</ref>

Dinozor grupları 19. asrın başından bu yana belli ölçütlerle tasnif ediliyorlardı. Boyutları, diş yapıları veya kafataslarına göre muhtelif sınıflandırma teşebbüsleri yapıldı; ancak genel kabul görmeyen ve oturmayan bu tasniflerden sonra 1888'de Richard Owen'ın da öğrencisi olan Harry G. Seeley tarafından pelvisin (kalça kemiği) karakteristiğine dayanan bir sınıflandırma yapmıştır. [[FileDosya:Saurischia pelvis.png|thumb|sol|Saurischia pelvis('''Kertenkele kalçalı pelvis''')]] Bu pelvisin şekli klasik sürüngen kalça kemiğine benzemekte ve pubis aşağı ve öne doğru uzamaktadır. Buna mukabil, diğer grup olan '''ornithischia'''da pelvis net şekilde farklılaşmıştır. İkinci kalça yapısının kuşlarınkine büyük oranda benzemesi sonucu kuş kalçalılar olarak adlandırılan ornithischia grubunda '''pubis'''in bir kısmı arkaya ve aşağıya inmektedir. [[FileDosya:Ornithischia pelvis structure.svg|thumb|sol|Ornithischia pelvis yapısı]] İsminin aksine '''kuş kalçalı''' dinozorların kuşlarla yakın bir akrabalığı yoktur, tersine '''kertenkele kalçalı''' dinozorlar kuşlarla yakın akrabadır.<ref name="s"/>

Bilimsel araştırmaların ışığında saurischia ve ornithischia gruplarının aile ağaçlarının orta Triyas'ta(242-227 milyon yıl önce) ayrıldığı tahmin edilmektedir. İlk dinozorlar küçük ve '''bipedal'''di, kısa bir süre içinde pek çok yönden inanılmaz çeşitlilikte evrildiler. Her iki grup da yaklaşık aynı dönemde evrilmeye başladılysa da saurischian dinozorların fosil kayıtlarının daha net olduğunu görülmektedir. '''Saurischian''' takımının iki ana grubu theropoda ve sauropodomorpha'dır. [[Mezozoyik]] dönemin theropodları tamamen bipedaldiler (iki ayak üstünde) ve bu gruptan yaklaşık 150-144 milyon yıl önce ilk kuşlar evrilmiştir (orta Jurasik). Diğer grup olan sauropodomorpha'nın tüm üyeleri de devasa, quadrupedal (dört ayak üstünde) ve otçuldu. Bu grubun ilk üyeleri (prosauropoda) esasında küçük ve bipedal iken; erken jurasik devriyle evrimsel olarak boyutlarını büyütme eğiliminde olup devasa bedenlerini taşıma amacıyla sütunu andıran bir bacak yapısına kavuşmuş quadrupedal beden yapısına sahip olmuşlardır. <ref name="s"/>