Mobbing: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 2 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0
Esc2003 (mesaj | katkılar)
k clean up AWB ile
13. satır:
 
== Tarihçe ==
Mobbing sözcüğü önceleri çocukların birbiriyle olan zorbalık ilişkilerini tanımlamakta kullanılmıştır. İşyerlerindeİş yerlerinde de 1950-1960’lı yıllarda yapılan araştırmalar, mobbingin sadece çocuklar arasında yaşanmadığını ortaya koymuştur.
 
Mobbing duygusal bir saldırıdır. Yaş, ırk, cinsiyet ayrımı gözetmeden, taciz, rahatsız etme ve kötü davranış yoluyla herhangi bir kişiye yönelen saldırganlıktır. Kişiyi iş yaşamından dışlamak amacıyla kasıtlı olarak yapılır. Kişinin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla başlar. İşveren ima ve alayla, karşısındakinin toplumsal itibarını düşürmeye yönelik saldırgan bir ortam yaratarak kişiyi işten ayrılmaya zorlar.
 
Bir araştırmaya göre mobbing, kâr amacı gütmeyen kuruluşlarda, okullarda ve sağlık sektöründe daha yaygındır. Yüksek işsizlik oranları ve dolayısıyla çalışanın değersiz görülmesi mobbingin artmasına neden olmaktadır. Sonuç olarak her işyerindeiş yerinde ve her türlü kuruluşta rastlanabilir. Organizasyon bozukluğunun daha fazla olduğu işyerlerindeiş yerlerinde, disiplin getirmek, verimliliği artırmak, refleksleri koşullandırma (askeri disiplin) öne sürülerek yapılmakta ve meşrulaştırılmaktadır.
 
Psikolog Michael H. Harrison, yakın zamanda ABD’de 9.000 kamu çalışanı üzerinde yapılan araştırmada, kadın çalışanların % 42’sinin, erkek çalışanların ise % 15’inin son iki yılda zorbalığa uğradığını, bunun kayıp zaman ve verimlilik açısından 180 milyon dolara mal olduğunun hesaplandığını belirtiyor. Leymann İsveç’te intiharların % 15’inin mobbing kaynaklı olduğunu söylüyor.
36. satır:
== Mobbing davranışları ==
* '''Kendini göstermeyi ve iletişim oluşumunu etkilemek''': Sözünüz kesilir, yaptığınız iş sürekli eleştirilir, jest ve bakışlarla ilişki kesilir, yazılı ve telefonda tehditler vs.
* '''Sosyal ilişkilere saldırı''': Kimse sizinle konuşmaz, diğerlerinden ayrılmış bir işyeriiş yeri verilir, çalışanların sizinle ilişkiye geçmeleri yasaklanır, orada değilmişsiniz gibi davranılır.
* '''İtibarınıza saldırı''': Arkanızdan kötü konuşulur, asılsız söylentiler çıkarılır, kararlarınız sürekli sorgulanır, özgüveninizi olumsuz etkileyen bir iş yapmaya zorlanırsınız.
* '''Kişinin yaşam kalitesi ve mesleki durumuna saldırı''': Hiçbir özel göreviniz yoktur, sürdürmeniz için anlamsız ve sahip olduğunuzdan daha az nitelik gerektiren işler verilir, işiniz sürekli değiştirilir, özgüveninizi etkileyecek şekilde işler verilir.
51. satır:
* Kurbanın itibarını kaybetmeye, kafasını karıştırmaya, yıldırmaya, yalıtmaya yönelik olması ve teslim olmaya zorlaması. (Utandırma eylemleri yapılır.)
* Kişiyi dışlama niyetiyle yapılması.
* İşyerindenİş yerinden ayrılmayı kurbanın tercihiymiş gibi göstermek.
* Örgüt yönetimi tarafından hoş görülmesi, kışkırtılması, teşvik edilmesi. (Çare aramak için başvurulan merciler kişiyi reddeder.)
yönetimin desteklemesi
58. satır:
Mobbing insanın mesleki bütünlük ve benlik duygusunu zedeler, kişinin kendine yönelik kuşkusunu artırır, paranoyaya ve kafa karışıklığına neden olur, kurban kendine güven duygusunu yitirir, kendisini yalıtabilir, huzursuzluk, korku, utanç, öfke ve endişe duyguları yaşar. Mobbing, ağlama, uyku bozuklukları, depresyon, yüksek tansiyon, panik atak, kalp krizine kadar giden sağlık sorunları ve travma sonrası stres bozukluğu yaratabilir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Ofiste psikolojik taciz depresyona yol açıyor | url = http://birgun.net/life_index.php?news_code=1177379437&year=2007&month=04&day=24&action=read | yayıncı = http://birgun.net | erişimtarihi = 19 Ocak 2013 | tarih = 24 NİS 2007 | arşivengelli = evet }}{{Ölü bağlantı|date=Nisan 2020 }}</ref>
 
Western Washington Üniversitesi profesörlerinden sosyal psikolog Gary Namie'ye göre, zorbalık kurbanlarının % 41’i bunalıma giriyor, kadınların % 31’i, erkeklerin % 21’i Travma Sonrası Stres Bozukluğu (PTSD) teşhisiyle bir kez daha işyerineiş yerine dönemeyerek çalışamaz oluyor. Tam anlamıyla çalışanın kuruma ve topluma olan katkısı sıfırlanıyor.
 
== Korunma yönetimleri ==
66. satır:
 
=== Durdurulabilir ya da engellenebilir mi? ===
Durdurmak ya da engellemekten önce sorunun varlığını anlamak gerekir. Konu, Türkiye’de ne yasal olarak tanımlanmış ne de bilinen bir olgu haline gelebilmiştir. Sınırlı sayıda insan kaynakları uzmanı ve sayılı psikologun dışında ne sendikalar ne de çalışma bakanlığı böyle bir sorunu gündemine almamıştır. Bu durumda sendikaya danışıldığında ya sorun anlaşılmayacak ya da işyerlerininiş yerlerinin doğal bir süreci olarak görülecektir. Çünkü yaygın işsizlik ortamında başka birinin çalıştırılmak istenmesi mümkündür ve sırf bu nedenle bu tip davranışlar sergileniyor olabilir. Mobbing aslında sıkça karşılaşılan ''yıldırma'' kavramından çok uzak gibi görünmese de, yıldırma olgusu genel kabul görmüş ve engellenmesi için çalışılmayan bir konu olduğu için, hem olayın psikolojik boyutlarının hem de korunma ve önlemlerin öne çıkarılması açısında mobbing kullanılmaktadır.
 
=== Yapılması gerekenler ===
81. satır:
Mobbing genellikle bir inkar ve görmezden gelme mekanizmasıyla işlediğinden, mücadelenin hukuki boyuta taşınması gerekebilir. Dava açılmadan önce gerçekleştirilen girişimler mobbingi bir bütün olarak durdurmuyorsa da hukuki yollara başvurmak için gereken delillerin toplanmasına yardımcı olur. Mobbing için başvurulabilecek hukuki yollar çalışanın statüsüne göre farklılıklar gösterebilir. Mobbing genellikle işçi ve işveren arasında ortaya çıkan bir iş hukuku problemi olarak kabul edilse de Devlet memurları ve diğer kamu çalışanlarına uygulanan sistematik psikolojik taciz de mobbing kapsamda değerlendirilebilir. Gerek işçi statüsünde gerekse kamu personeli olarak çalışan mobbing mağdurları, uğradıkları psikolojik şiddetin tespiti ve (varsa maddi) manevi zararlarının tazmini için dava açabilirler.<ref>{{Web kaynağı | url = http://independent.academia.edu/SamilDemir/Papers/1189963/Mobbing_Olgusunun_Hukuki_Degerlendirmesi | başlık = Mobbing Olgusunun Hukuki Değerlendirmesi | erişimtarihi = 24 Mart 2012 | son = Demir | ilk = Şamil | tarih = Bahar 2009 | yayımcı = Ankara Barosu Dergisi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120529074944/http://independent.academia.edu/SamilDemir/Papers/1189963/Mobbing_Olgusunun_Hukuki_Degerlendirmesi | arşivtarihi = 29 Mayıs 2012 | ölüurl = no }}</ref>
 
Mobbing, kanunlarda açıkça suç olarak tanımlanmamış olsa da mobbing amacıyla gerçekleştirilen bazı fiillerin cezalandırılması için adli mercilere başvurmak mümkündür. Örneğin mobbing bir kamu görevlisinin görevini kötüye kullanması, kamu görevlisine (psikolojik) işkence uygulanması, özel hayatın gizliliğini ihlal edilmesi (soyunma odasının kamerayla izlenmesi) ve cinsel taciz şeklinde gerçekleşmişse bu eylemlerin ceza kanunlarında yaptırımları mevcuttur. Diğer yandan '''"İşyerlerindeİş yerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi Hakkındaki Başbakanlık Genelgesi"''', mobbingin gerek kamuda gerekse özel sektörde mücadele edilmesi ve önlem alınması gereken bir çalışma hayatı sorunu olduğunu ortaya koymuştur.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Kamu çalışanına mobbing mücadelesinin önünü açan gelişmeler | url = http://www.samildemir.av.tr/2011/03/kamu-calisanina-mobbing-mucadelesinin-onunu-acan-gelismeler/ | yayıncı = samildemir.av.tr | erişimtarihi = 19 Ocak 2013 | yazar = Demir, Şamil | tarih = 23 Mart 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160329122327/http://www.samildemir.av.tr/2011/03/kamu-calisanina-mobbing-mucadelesinin-onunu-acan-gelismeler/ | arşivtarihi = 29 Mart 2016 | ölüurl = no }}</ref>
 
=== Türkiye'de mobbing ile ilgili hukuki durum ===
93. satır:
 
'''6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'''
# Yeni Borçlar Kanunu'nun 417.<ref>{{Web kaynağı | başlık = TÜRK BORÇLAR KANUNU | url = http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110204-1.htm | yayıncı = Resmî Gazete | erişimtarihi = 19 Ocak 2013 | tarih = 4 Şubat 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160314113410/http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110204-1.htm | arşivtarihi = 14 Mart 2016 | ölüurl = no }}</ref> maddesi; "İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerindeiş yerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür."<ref>{{Web kaynağı | başlık = İşverenler işçileri duygusal tacizden koruyacak | url = http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/470240.asp | yayıncı = ntvmsnbc.com | erişimtarihi = 19 Ocak 2013 | yazar = YASEMİN ARPA | tarih = 27 Aralık 2008 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130528173322/http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/470240.asp | arşivtarihi = 28 Mayıs 2013 | ölüurl = no }}</ref>
 
'''657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'''
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Mobbing" sayfasından alınmıştır