Bizans İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
Teacher0691 (mesaj | katkılar) düzeltme AWB ile |
||
396. satır:
[[Dosya:Eugène Ferdinand Victor Delacroix 012.jpg|thumb|200px|sol|''Haçlıların Konstantinopolis'e Girişi'' – [[Eugène Delacroix]] (1840).]]
1198'de, [[III. Innocentius|Papa III. Innocentius]], yeni bir Haçlı Seferi'ni [[papa elçisi|elçiler]] ve [[papa genelgesi|genelgeler]] yoluyla yaydı.<ref name="Norwich299">{{harvnb|Norwich|1998|p=299}}.</ref> Bu yeni Haçlı Seferi'nin amacının amacı Mısır ve Müslümanların güç merkezinin bulunduğu [[Levant]]'ı ele geçirmek olarak belirtildi. 1202 yazında [[Venedik Cumhuriyeti|Venedik]]'e varan Haçlı ordusu, beklenenden küçüktü ve donanması Haçlı devletleri tarafından kiralanan Venediklilerin parasını ödeyecek kadar zengin değildi. Yaşlı ve kör olduğu halde hâlen azimli [[Doc (unvan)|Doc]] [[Enrico Dandolo]] yönetimindeki Venedik otoritesi Papa ile olası bir anlaşmazlığa sürüklendi, çünkü Venedik Mısır'a ticari açıdan oldukça yakındı.<ref name="Br4Cr">{{Ansiklopedi kaynağı|başlık=The Fourth Crusade and the Latin Empire of Constantinople|encyclopedia=Encyclopædia Britannica}}</ref> Bunun sonucunda, Haçlılar [[Dalmaçya]]'daki (Hristiyan) liman kenti [[Zadar|Zara]]'yı (bu şehir önceden Venedik'in bir vasalıydı fakat 1186'da ayaklanıp Macaristan'a katılmıştı) yeniden fethetmekte Venedik'e yardım ederek ödeme yapmayı kabullendi.<ref name="BrC">Britannica Concise, [http://concise.britannica.com/ebc/article-9383275/Siege-of-Zara Siege of Zara] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070706062040/http://concise.britannica.com/ebc/article-9383275/Siege-of-Zara |
[[III. Theobald, Champagne Kontu|Champagne Kontu III. Theobald]] ölünce Haçlı'nın liderliği, [[Hohenstaufen Hanedanı]]'ndan [[Svabyalı Filip]]'in arkadaşı olan [[I. Bonifacio del Monferrato]]'ya geçti. Hem Bonifacio hem Filip Bizans İmparatorluğu sarayından kimselerle evliydi. Hatta görevden alınıp kör edilmiş imparator [[II. İsaakios]]'un oğlu ve Filip'in kayınbiraderi [[IV. Aleksios]], yardım istemek ve Haçlılar ile görüşmek adına Avrupa yollarına düşmüştü. Aleksios, Bizans kilisesini Roma'dakiyle birleştirmeyi, Haçlılar'a 200.000 gümüş marka vermeyi, Mısır yolunda onlara her türlü desteği sağlamayı teklif etti.<ref name="Norwich301">{{harvnb|Norwich|1998|p=301}}.</ref> Innocentius Haçlıların ikiye bölünüp bir kolunun Konstantinopolis'e gitmeyi planladığının farkındaydı ve bu şehre herhangi bir saldırıyı yasakladı, ancak donanmaya yazdığı mektup Zara'ya ulaştığında Haçlılar çoktan yola koyulmuştu.
469. satır:
[[Klasik antik dönem]] yazıları Bizans'ta her daim işlendi. Bu nedenle, Bizans bilimi her dönemde [[antik felsefe]] ve [[metafizik]] ile doğrudan bağlantılı oldu.<ref>{{harvnb|Anastos|1962|p=409}}.</ref> Mühendislik alanında, Aya Sofya'nın mimarı olan Yunan matematikçi [[Miletli İsidoros]], 530 yılı civarında Arşimet'in çalışmalarını ilk defa derleyerek bir geleneğin işaretlerini verdi. [[Matematikçi Leo]] tarafından "Bizans Rönesansı" sırasında (c. 850) kurulan matematik ve mühendislik okulu aracılığıyla da canlı tutulan bu gelenek sayesinde birçok antik kaynak günümüze ulaşabildi (bkz: [[Arşimet Palimpsesti]]).<ref>Alexander Jones, [http://www.ams.org/notices/200505/rev-jones.pdf "Book Review, Archimedes Manuscript"] American Mathematical Society, May 2005.</ref> Gerçekten de, geometri ve uygulamaları (mimarlık ve savaş aletleri mühendisliği) Bizanslılar'ın bir uzmanlık alanı olarak kaldı.[[Dosya:ViennaDioscoridesFolio3v7Physicians.jpg|thumb|120px|sol|[[Viyana Dioskurları]]nın ön yüzündeki yedi ünlü hekim.]] Arap istilalarının getirdiği karanlık dönemlerde bilimsel çalışmalar duraklasa da, ilk milenyumun bitişi öncesi ''Bizans Rönesansı'' olarak da bilinen süreçte, Bizanslı bilim adamları, Arap ve Perslerin bilimsel ilerleyişinde özellikle [[astronomi]] ve [[matematik]] alanında ağırlıklarını ortaya koydu.<ref>{{harvnb|King|1991|pp=116–118}}.</ref> Bizanslılar ayrıca özellikle mimarlıkta (örn. pandantifli kubbe) ve savaş teknolojisinde (örn. [[Rum ateşi]]) [[Bizans icatları listesi|bazı teknolojik gelişme]]lerin de mucididir.
Her ne kadar Bizanslılar [[Bilim tarihi#Orta Çağ'da Bilim|bilim]]in uygulanması konusunda fevkalade başarılar (özellikle [[Aya Sofya]]'nın inşası sırasında) elde etse de ve antik dönemin bilim ve geometri bilgisini korusalar da, Bizanslılar 6. yüzyıldan sonra yeni teoriler üretmek veya klasik yazarların üzerine eklemek gibi yollara başvurmadılar ve bilime pek az özgün katkıda bulundular.<ref>{{harvnb|Cohen|1994|p=395}}; Dickson, [http://www.roma.unisa.edu.au/07305/medmm.htm Mathematics Through the Middle Ages] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080513152720/http://www.roma.unisa.edu.au/07305/medmm.htm |
İmparatorluğun son yüzyılındaki Bizanslı dilbilgisi uzmanları, bizzat kişisel ve yazınsal olarak Antik Yunan dilbilgisi ve edebi çalışmalarını erken [[Rönesans İtalya'sı]]na götüren bir numaralı kişilerdir.<ref>{{harvnb|Robins|1993|p=8}}.</ref> Bu süreçte, [[astronomi]] ve diğer [[matematik]] bilimleri Trabzon'da öğretilmekteydi ve [[tıp]] bilimi hemen hemen bütün bilim adamlarının ortak ilgi alanına giriyordu.<ref name="TM189">{{harvnb|Tatakes|Moutafakis|2003|p=189}}.</ref>
704. satır:
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Haldon|ad=John|başlık=Byzantium in the Seventh Century: The Transformation of a Culture|location=Cambridge|yayıncı=Cambridge University Press|yıl=1990|isbn=978-0-521-31917-1|ref=harv}}
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Haldon|ad=John|başlık=The Byzantine and Early Islamic Near East VI: Elites Old and New in the Byzantine and Early Islamic Near East|yıl=2004|yayıncı=Darwin|editör=John Haldon and Lawrence I. Conrad|bölüm=The Fate of the Late Roman Senatorial Elite: Extinction or Transformation?|isbn=0-87850-144-4|ref=harv}}
* {{Web kaynağı | soyadı = Halsall | ad = Paul | başlık = East Asian History Sourcebook: Chinese Accounts of Rome, Byzantium and the Middle East, c. 91 B.C.E. – 1643 C.E. | url = http://www.fordham.edu/halsall/eastasia/romchin1.html |
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Harris|ad=Jonathan|yıl=2014|başlık=Byzantium and the Crusades|yayıncı=Bloomsbury|baskı=2nd|isbn=978-1-78093-767-0|ref=harv}}
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Harvey|ad=Alan|başlık=Economic Expansion in the Byzantine Empire, 900–1200|location=Cambridge|yayıncı=Cambridge University Press|yıl=2003|isbn=0-521-52190-4|ref=harv}}
| |||