İran İslam Devrimi: Revizyonlar arasındaki fark

{{Taraflı|Ağustos 2012‎}}

}}

 

Devrimin nedenleri arasında Şah yönetiminin halktan destek görmemesi ve son zamanlarda Şah'ın özellikle Amerikalı yetkililerle fazlaca içli dışlı olması sayılabilir. Aslında güç düşüncesi ve Cumhuriyet isteyen Mollalar tarafından güce kavuşmak için Devrim isteği eski zamanlardan beri sürüyordu. Ancak kısa süren ikinci monarşi döneminin ardından [[Tebriz]]'den gelen [[Settar Han]] ve [[Bagir Han]] komutasındaki Kuvayı millî Tahranı ele geçirdikten sonra Cumhuriyet yanlısı mollalar yargılanmış, [[Şeyh Fazlullah Nuri]] idam edilmiş ve Devrimciler böylece bastırılmışlardı. bu baskı şiddetli bir şekilde [[Rıza şah]] döneminde de sürmüş oğlunun döneminde ise daha serbest kalmışlardı. 1902 doğumlu Ayetullah Ruhullah Humeyni, özellikle [[Ak Devrim]]'in ardından kadınlara oy hakkı verilmesiyle beraber ülke içindeki Batı nüfuzunu bahane ederek, Şah'ın politikalarına açıkça karşı çıktı ve İslam'ın uzlaşmaz bir şekilde devlet politikası olması gerektiğini belirtti. 1960'larda sürgüne gönderilen İmam Humeyni önce Türkiye'de, sonra Irak'ta kaldı. 1978'de Saddam Hüseyin Humeyni'yi Irak'tan kovunca ABD tekeliyetinden çekinen Fransa ona sahip çıktı.

[[Dosya:Rezashah.jpg|[[Rıza Pehlevi|Şah Rıza Pehlevi]] 1924'te cumhuriyet kurma girişimi başarısız olunca [[Pehlevi Hanedanı]] önderliğinde [[saltanat]] rejimi kurarak [[İran]]'ı tekrar yapılandırıp modernize etmeye başlamıştır. Yaptığı [[reform]]lar özellikle [[eğitim]]in [[medrese]] eğitiminden [[okul]]a çevrilmesi, [[üniversite]]ler kurması ve kılık kıyafet reformu idi. Bu yenilik hareketleri mollaların tepkisini çekmiş, çocukların okula gönderilmemesi ve kadınların evden çıkmamaları gerektiğini vurgulayan vaazlarda bulunmuşlardı.|thumb|right]]

[[Dosya:Imam Khomeini in Mehrabad.jpg|Devrimle birlikte [[İran]]'a dönen, sürgündeki [[Ruhullah Humeyni]].|thumb|left]]

[[Dosya:Shapourbakhtiar.gif|4 Ocak 1979-11 Şubat 1979 tarihleri arasında başbakanlık görevinde bulunan Musaddik yanlısı [[Shapour Bakhtiar]], 1991'de Paris'te evini koruyan üç silahlı korumaya rağmen üç saldırgan tarafından sekreteriyle birlikte öldürülmüş, saldırganlardan biri isviçre polisi tarafından yakalanmış ve Fransa'ya iade edilmiştir. İslam Cumhuriyeti İstihbarat Bakanlığına mensup olduğu 1994'te mahkemede itiraf eden katil, hâlen hapiste bulunmaktadır. [[Mahmud Ahmedinejad|Ahmedinejad]]'ın ikinci kez cumhurbaşkanı olmasından sonra çıkan olaylarda, casusluk suçlamasıyla rehin tutulan Fransa vatandaşı Fransızca öğretmeni [[Clotilde Reiss]] ile değiş tokuşu Ahmedinejad tarafından gündeme getirilmiş ancak bu değiş tokuş, Fransa tarafından reddedilmiştir.|thumb]]

[[Dosya:Mohammad Pahlavi Coronation.jpg|Son İran Şahı [[Muhammed Rıza Pehlevi]] ve pehlevi ailesi; onun döneminde İran'da modernizasyon, eğitim ve ekonomik gelişme hız kazandı.|thumb|left]]