Vikipedi

Nikita Kruşçev: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
düzeltme AWB ile
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.422 değişiklik
k Tarih bağlantısı düzenleme
32. satır:
|ödüller = {{Altın Yıldız}} {{Sosyalist İşçi Kahramanı}} {{Sosyalist İşçi Kahramanı}} {{Sosyalist İşçi Kahramanı}}<br /> {{Lenin Nişanı}} {{Lenin Nişanı}} {{Lenin Nişanı}} {{Lenin Nişanı}} {{Lenin Nişanı}} {{Lenin Nişanı}} {{Lenin Nişanı}} {{Suvorov Nişanı 1}} {{Kutuzov Nişanı 1}} {{Suvorov Nişanı 2}} {{Vatanseverlik Savaşı Nişanı 1}} {{Kızıl Bayrak İşçi Nişanı}}<br />{{Lenin Barış Ödülü}}
}}
'''Nikita Kruşçev''' ([[Rusça]]: ''Никита Сергеевич Хрущёв'' / ''Nikita Sergeyeviç Hruşçov'', d. 17 Nisan [[1894]], [[Kalinovka]], [[Ukrayna]], [[Rus İmparatorluğu]] - ö. [[11 Eylül]] [[1971]], [[Moskova]]), [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] devlet adamı ve [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]] birinci sekreteri. Doğru okunuşu ''Hruşçyov'' olan soyadı, Türkçede de genellikle İngilizce ''Khrushchev'' yazımındaki gibi Kruşçev olarak telaffuz edilir.
 
==Yaşamı==
17 Nisan [[1894]]'te [[Ukrayna]]'nın [[Kalinovka]] şehrinde dünyaya geldi. Babası [[maden]] işçisiydi. Doğduğu köyde öğrenim gördükten sonra, ailesiyle birlikte [[Donetsk]] Kömür Havzasındaki madencilik ve sanayi merkezi [[Yuzovka]]'ya geçti. Burada 15 yaşında boru tesisatçısı olarak çalışmaya başladı. 1917 Devriminden önce işçi teşkilatlarında vazife aldı. 1918'de Rusya Komünist ([[Bolşevik]]) Partisine üye oldu. Ocak 1919'da [[Kızıl Ordu]]ya girdi. 1922'de Yuzovka'da yeni açılan bir işçi okuluna girerek orta öğrenimle birlikte parti eğitimi gördü. Okuldaki parti komitesinin sekreterliğine getirildi. 1925'te Yuzovka'daki Petrovski-Mariinsk ilçesinin parti sekreteri oldu. Aktif çalışmaları sebebiyle parti ileri gelenlerinin dikkatini çekti. Moskova'da toplanan 14. Parti Kongresine katıldı. 1929'da Moskova'daki Stalin Sanayi Akademisine kabul edilerek [[metalurji]] öğrenimi gördü. Parti içindeki çalışmalarına da devam eden Kruşçev 1933'te Moskova Bölge Komitesi İkinci Sekreterliğine yükseldi. 1935'te Moskova parti teşkilatının birinci sekreteri oldu. Komünist Partinin 17. Parti Kongresinde, Merkez Komitesinin tam üyeliğine seçildi. Aynı yıl Yüksek Sovyet Prezidyumu yedek üyeliğine getirildi. 1938'de [[politbüro]] aday üyesi oldu. Ertesi yıl politbüronun tam üyesi oldu. 1943'te Stalin'in politik temsilcisi olarak Stalingrad Kuşatması'nda Sovyet Kuvvetleri'ne komuta etti. 1944'te Ukrayna Meclisinin başkanlığına getirildi. 1946'da meydana gelen büyük kıtlık sırasında, gıda maddelerinin dağıtımında [[Josef Stalin|Stalin]]'in isteği doğrultusunda hareket etmediği için bir müddet gözden düştü. 1949'da Moskova bölgesi parti başkanlığına yeniden getirildi. Aynı zamanda Komünist Parti Merkez Komitesi sekreteri oldu. 1949-53 döneminde diğer parti idarecileri gibi sık sık Stalin'in siyasi oyunlarıyla karşılaştı. 1953'te Stalin'in ölümünden sonra Komünist Partinin birinci sekreterliğine getirildi. Devleti idare eden Başbakan [[Georgi Malenkov]] ile bir müddet rekabet etti. 1955'te Malenkov'u başbakanlıktan uzaklaştırarak yerine kendi adayı [[Nikolay Bulganin]]'i getirdi.
 
Mayıs 1955'te ilk dış gezisini Bulganin'le birlikte [[Yugoslavya]]'ya yaptı. Daha sonra, Cenevre, Afganistan ve Hindistan'a yaptığı gezilerde dışa dönük ve esnek bir politika izlediğini gösterdi. Şubat 1956'da Moskova'da toplanan [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi|20. Parti Kongresinde]]; iktidarın tek kişide toplanmasını tenkit ederek, Stalin'i acımasızlık, hoşgörüsüzlük ve iktidarı kötüye kullanmakla suçladı. Stalin'in yanılmaz lider imajını yıkmaya ve Leninist modele dönmeye yönelik köklü bir Stalincilikten uzaklaşma kampanyası başlattı. Bu süreç ve politika [[destalinizasyon]] olarak adlandırıldı ve tarihe geçti. Binlerce siyasi tutukluyu serbest bıraktı. Stalincilikten arınma hareketi Doğu Avrupa'daki sosyalist ülkelerde de önemli gelişmelere yol açtı. [[Polonya]] ve [[Macaristan]]'da ayaklanmalar meydana geldi. Doğu Avrupa'daki bu gerginlikler Kruşçev'e karşı muhalefetin güçlenmesine sebep oldu. 1957'de Kruşçev'in vazifeden uzaklaştırılması gündeme geldi. Prezidyumda yapılan bir oylama aleyhine neticelendiyse de vazifede kalmayı başardı. 1958'de başbakanlığı da üstlendi. 1959'da [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi 21. Kongresi|21. Parti Kongresinde]] kapitalist ülkelerle barışçı bir yarış içinde olmayı teklif etti. ABD'ye yaptığı ziyaret sonrasında Mayıs 1960'ta iki ülke liderinin Paris'te yaptığı zirveye katıldı.
45. satır:
[[SBKP]] Merkez Komitesi Başkanı [[Mihail Suslov]], Kruşçev'un politikalarının giderek kritik bir hale geldiğini, uzlaşmaz tavır sergilediğini ve [[Stalin]] dönemindeki parti üyelerinin çoğunu tasfiye etmeye çalıştığını fark ederek Kruşçev'a karşı muhalefeti örgütledi.Dış politikada da ikili arasında ciddi anlaşmazlıklar ortaya çıktı. Suslov Kruşçev'un ABD ile ilişkilerin geliştirilmesi politikasına karşı Yugoslavya ile yakınlaşmanın doğru olacağını savunuyordu. Anti-Stalinizasyon'un yıkıcı bir nitelik kazandığını ve ekonomide sosyalist ilkelerin aksine hareket ediliğini belirtti. Kruşçev'a karşı [[Mihail Suslov]] önderliğinde Moskova hizbi olarak adlandırılan muhalefet hareketi gittikçe güçlendi. 1960 yılında yaşanan U-2 krizi ve 1962'deki Küba Füze Krizi genel sekreterin gücünü büyük ölçüde zayıflattı. SBKP Merkez Komitesi Başkanı [[Mihail Suslov]] 1964'te Kruşçev'un görevden azledilmesi teklifinde bulundu. 14 Ekim 1964'te yapılan Merkez Komitesi toplantısında, Kruşçev ileri yaşı ve bozulan sağlığı sebebiyle Komünist Parti genel sekreterliğinden istifa ettiğini açıkladı.
 
[[11 Eylül]] [[1971]]'de Moskova'da öldü. Ölümü halka 48 saat geçtikten sonra haber verildi. Devlet töreni yapılmadan Moskova'da Novodeviçiy Manastırı Mezarlığına gömüldü.
 
== Ayrıca bakınız ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Nikita_Kruşçev" sayfasından alınmıştır