|
'''Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü''' eski adıyla '''Çocuk Esirgeme Kurumu''', Türkiye'de yoksul ve korunmaya muhtaç çocuklara ve ailelere bakım, eğitim, sağlık, kültür hizmetlerini sistemli bir biçimde sunmak için oluşturulmuş bir kurumdur.
1917’de İstanbul’da kurulan “''Himaye-i Etfal''” adlı ulusal dernek ile aynı nitelikte bir dernek olarak 30 Haziran [[1921]]'de Ankara’da kurulan Himaye-i Etfal Cemiyeti (HEC), [[1981]] yılında dernek statüsünden çıkarak "''devlet kurumu''" haline gelmiştir. [[Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı|Başbakanlığa]] bağlı iken 2011 yılında [[Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı|Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı]]’nın kurulmasından sonra bu bakanlığa devredilen kurumun faaliyetleri günümüzde ''Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü'' adıyla sürdürülür.<ref name=ilknur/>
== Tarihçe ==
Cemiyet kuruluşundan hemen sonra TBMM Başkanı [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal]]'in desteğini aldı. Ankara HEC'nin kurulup güçlenmesi üzerine İstanbul HEC'nin çalışmalarına 1923’te son verildi.
Kurum, [[1924]]'te pastörize süt dağıtımı, [[1927]]'de anne ve çocukların ücretsiz yararlanabileceği "''Sıhhi Banyolar''"ın hizmete girmesi, [[1928]]'de çocuk bahçelerinin açılması, [[1929]]'da diş muayeneleri ve tedavilerinin başlaması, "''Çocuk Bakıcı Okulu''"'nun açılması gibi sosyal hizmet alanındaki pek çok ilki gerçekleştirdi ve döneminin en büyük sivil toplum örgütü haline geldi. Bu örgüt, tıpkı [[Türk Kızılayı|Hilâl-i Ahmer Cemiyeti]] (Kızılay) gibi devlet bütçesinden kanunla ayrılmış paya sahip bir kurumdu.
=== Kamu Yararına Çalışan Dernek Statüsü ===
1935 yılında dilde sadeleşme hareketlerinin ardından adı “''Çocuk Esirgeme Kurumu''” olarak değişen<ref name=ilknur>{{Web kaynağı | soyadı1 = Tunç | ad1 = İlknur | başlık = Türkiye'deki Çocuk Koruma Hizmetlerinin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Uygulamaları Üzerinden Değerlendirilmesi | url = https://www.academia.edu/5875561/T%C3%BCrkiyedeki_%C3%87ocuk_Koruma_Hizmetleri | website = https://www.academia.edu | yayıncı = Yalova Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim dalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri ders sunumu, 2013 | erişimtarihi = 26 Temmuz 2016 | arşivengelli = evet}}</ref> kurum, [[1937]] yılında Bakanlar Kurulu kararı ile kamu yararına çalışan dernek kabul edildi.
=== 1960 Darbesinden Sonra ===
[[1961]]'de çıkan bir kanun üzerine kısa bir süre için kurumun idare heyeti [[Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı|Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı]]’nca atanarak faaliyetlerini sürdürdü; Devlet Başkanı Orgeneral [[Cemal Gürsel]], kurumun fahri başkanı kabul edildi.<ref name=turgay>{{Web kaynağı | soyadı1 = Çavuşoğlu | ad1 = Turgay | başlık = Çocuk Esirgeme Kurumu'nda Tarihsel Gelişim | url = http://www.sosyalhizmetuzmani.org/cocukesirgemekurumu.htm | website = http://www.sosyalhizmetuzmani.org | yayıncı = Sosyalhizmetuzmani.org sitesierişimtarihi=26 Temmuz 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150404052921/http://sosyalhizmetuzmani.org/cocukesirgemekurumu.htm | arşivtarihi = 4 Nisan 2015 | erişimtarihi = 2 Kasım 2005 | ölüurl = yes }}</ref>
=== 1980 Darbesinden Sonra ===
[[1980]]'de büyük bir ekonomik sıkıntı içine düşen kurum, askeri darbeden sonra kapanış sürecine girdi. 5 Mayıs [[1981]]'de Resmi gazetede yayınlanan kararla dernek feshedildi, görevleri [[Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı|Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı]]'na devredildi. 27 Mayıs [[1983]]'te resmi gazetede yayınlanan '''Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kanunu'' ile Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu tarihe karıştı, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nın yönetiminde, kamu tüzel kişiliği olan katma bütçeli bir kurum haline geldi.
[[1991]]'de çıkartılan Kanun hükmünde kararname ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Başbakanlığa bağlanmıştır. 3 Haziran 2011 tarihli ve 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın kurulmasından sonra faaliyetleri sonlandırılarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına devredilmiştir.<ref name=sgb>[http://sgb.aile.gov.tr/upload/Node/20076/files/stratejik_plan_2013_2017.pdf Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 2013-2017 Stratejik Planı, Ankara, 2012, Erişim tarihi:02.09.2014]</ref>
== Geçmiş Başkanlar ==
Çocuk Esirgeme Kurumu'nun dernek statüsünde faaliyet gösterdiği dönemde kuruma başkanlık yapmış bazı isimler şunlardır:
* Dr. [[Fuat Umay|Mehmet Fuat Umay]] (30 Haziran, [[1921]] - [[14 Kasım]], [[1948]])
* Dr. [[Muzaffer Canbolat]] ([[14 Kasım]], [[1948]] - 10 Ocak, [[1951]])
* Av. [[Osman Şevki Çiçekdağ]] (18 Ocak, [[1951]] - [[3 Kasım]], [[1956]])
* [[Osman Refet Aksoy]] ([[3 Kasım]], [[1956]] - 16 Haziran, [[1960]])
* Dr. [[Galip Göker]] ([[16 Eylül]], [[1961]] - [[13 Aralık]], [[1963]])
* Av. [[Emin Halim Ergun]] ([[13 Aralık]], [[1963]] - [[1 Eylül]], [[1968]])
* [[Ali Rıza Zorluoğlu]] ([[1 Eylül]], [[1968]] - ?)
== Çocuk Esirgeme Kurumu Müzesi ==
| 