Köprülü Amcazade Hacı Hüseyin Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎İlk yılları: düzeltme AWB ile
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Tarih bağlantısı düzenleme
15. satır:
}}
 
'''Köprülü Amcazade Hacı Hüseyin Paşa''' (d. [[1644]] - ö. 19 Eylül [[1702]]) [[II. Mustafa]] saltanatında, 11 Eylül 1697 - 4 Eylül 1702 tarihleri arasında dört yıl on bir ay on altı gün [[sadrazam]]lık yapmış [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] devlet adamı.
 
== İlk yılları ==
22. satır:
Amcası Köprülü Mehmed Paşa ve amcaoğlu [[Köprülü Fazıl Ahmed Paşa]]'nın sadrazamlık yıllarındaki gençliğinde babasının Bulgaristan'ın "Prevadi" kasabasının "Kozluca" köyündeki çiftliğinde serbest bir hayat sürdü. Köprülü Fazıl Ahmed Paşa sadrazamlık döneminde [[Hicaz]]'a hacca gitti ve hacdan dönüşünde evlendi.<ref name="uzunçarsılı"/>
 
[[Merzifonlu Kara Mustafa Paşa]]'nın maiyetinde olarak Viyana seferine katıldı. [[II. Viyana Kuşatması|Viyana kuşatmasın]]ın başarısızlıkla sonuçlanması üzerine sadrazama olan yakınlığından ötürü tutuklandı. [[1684]] yılında serbest kaldıktan sonra iki tuğlu vezirlik rütbesiyle [[Şehrizor Eyaleti]] beylerbeyi göreviyle [[İstanbul]]'dan uzaklaştırıldı. Bundan sonra [[Kastamonu]] sancağına sonra da metruk bir halde bulunan [[Gelibolu]] yakınlarındaki [[Çardak, Lapseki|Çardak]] muhafızlığına getirildi. [[1689]]'da [[vezir]] rütbesi ile [[Seddülbahir, Eceabat|Seddülbahir]] muhafızı oldu. [[1691]]'de kısa bir süre İstanbul kaymakamlığı yaptı ancak 1692 yılı Şubat ortalarında Seddülbahir muhafızlığına geri gönderildi. 1694 yılı başlarında İstanbul Kaymakamlığı görevine atandı. Kısa süren görevi sonrasında, [[Sakız Adası]]’nın düşman eline geçmesi nedeniyle üçüncü defa Çanakkale Boğazını korumakla görevlendirildi.<ref name="uzunçarsılı"/>
 
1695 Ocak başlarında Helvacı Yusuf Paşa’nın azli üzerine Kaptanıderyalık görevine getirildi. 1695'te bu görevdeyken [[Mezomorto Hüseyin Paşa]] ile birlikte 9 Şubat [[1695]] tarihinde [[Venedikliler]]le yaptığı [[Koyun Adaları Savaşı|Koyun Adaları Deniz Savaşı]]'nda büyük bir zafer kazandı. [[Sakız Adası|Sakız adasının]] geri alınmasını sağladı. Şubat’ın sonlarına doğru bu vazifeden azledilerek yerine 1 Mayıs 1695 tarihinde Sakız Adası’nın alınmasında ve Koyun Adaları savaşındaki başarılarından dolayı Kaptanıderyalık [[Mezomorto Hüseyin Paşa]]'ya verilip kendisine Sakız Muhafızlığı verildi.<ref name="uzunçarsılı"/>
6 Kasım 1695'te [[Adana]] eyaleti valiliği verildi. Eyalet askerinin başında Avusturya Seferi'ne katıldı. [[1696]]'da ikinci kez İstanbul kaymakamlığına getirildi. O yıl [[Belgrad]] muhafızlığına getirildi. 15 Ağustos [[1697]]'de Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem [[Elmas Mehmed Paşa]]'nın Avusturya seferi için Belgrad'da toplanan savaş meclisinde Serdar-ı Ekremin ve Temeşvar Muhafızı Cafer Paşa'nın istedikleri gibi [[Pançova]] ve [[Temeşvar]] üzerine gidilmeyip [[Varadin]]'in alınmasını ileri sürdü. Ancak önerisi kabul edilmedi. Osmanlı ordusu [[Zenta Muharebesi]]'nde ağır bir yenilgiye uğrayıp Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem Elmas Mehmet Paşa şehit olunca Belgrad'da toplantıda verdiği tavsiyenin doğru olduğu açığa çıkması üzerine Temeşvar'a gelen orduya davet olundu. 17 Eylül 1697'de Belgrad'dan aceleyle orduya yetişen Amcazade Hüseyin Paşa sadaret kaymakamı olan [[Bozoklu Mustafa Paşa]]'nın çadırına geldi ve oradan [[II. Mustafa]]'nın otağ-ı hümayununa davet edildi. Padişah hemen ona sadrazamlık görevi vermek istedi ise de Hüseyin Paşa önce tam bağımsız iş görmek koşuluyla sadrazamlık istediğini ifade etti. Padişah bunu hemen kabul edip Elmas Mehmed Paşa'nın ölümüyle onun koynunda bulunup kaybolmuş olan mühr-ü humayun yerine kazdırılan yeni mühr-ü hümayunu ona verdi.<ref name="uzunçarsılı">say.445-446</ref>
 
== Sadrazamlığı ==
Hüseyin Paşa [[Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu|Avusturya]], [[Rus Çarlığı|Rusya]], [[Lehistan]] ve [[Venedik Cumhuriyeti|Venedik]] ile [[Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları|ön beş yıldır süren savaşı]] sürdürmeyi uygun görmedi. Padişah [[II. Mustafa]]'yı barış yapılması gerektiğine ikna etti ve uzun süren görüşmelerin ardından Avusturya, Venedik ve Lehistan'la [[1699]] yılında [[Karlofça Barış Antlaşması|Karlofça Antlaşması]] imzalandı. Rusya ile de [[İstanbul Antlaşması (1700)|İstanbul Antlaşması]] imzalandı.<ref name="uzunçarsılı"/>
 
Vergi sisteminde, ordunun teşkilatında ve eğitiminde, kürekli gemilerden oluşan eski donanmanın yerine yelkenli gemilerden oluşan yeni bir donanma yapılması gibi konularda büyük değişiklikler yaptı.<ref name="palmer">{{Kitap kaynağı| son =Palmer | ilk =Alan | yazarurl = | yardımciyazarlar= | yıl =1992 | başlık =Bir Çöküşün Yeni Tarihi | yayımcı=Sabah Kitapları | yer=İstanbul | id =ISBN 975-7339-00-8 s.29}}</ref> Kaptan-ı Derya [[Mezomorto Hüseyin Paşa]]'nın yardımıyla denizcilikte başarı sağlandı.
 
Ancak bu reformları [[ulema]]yı gücendirdi. [[Şeyhülislam]] [[Feyzullah Efendi]]'nin işlerine karışması otoritesinin kısılmasına neden oldu. Görevden çekilmek istediyse de kabul edilmedi. Ancak hastalanınca emekli oldu ve 8 Ağustos'ta [[Silivri]]'deki çiftliğine çekildi. On beş gün sonra [[1702]]'nin Eylül ayında burada öldü. Vefatında 60 yaşlarındaydı.
 
Cenazesi İstanbul'a getirilerek Saraçhanebaşı'ndaki medresesinin yanındaki türbesine gömüldü.