Vikipedi

Seçim: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
LuCKY (mesaj | katkılar)
Devriyeler
15.863 değişiklik
k →‎Nispi temsil sistemi: Yazım hatası düzeltildi: milli → millî AWB ile
düzeltme, değiştirildi: 5 Kasım → 5 Kasım, 1957 → 1957 (4) AWB ile
13. satır:
 
=== Nispi çoğunluk ===
Mesela, A,B,C partilerinin listeleri 25.000, 22.000 ve 15.000 oy alsın. En çok oy alan liste veya aday kazanmış olur. Partilerin çokluğu halinde en çok oy alamamış olan parti, mecliste çoğunluğu alabilir. Türkiye'de 1950-60 arası uygulanan nispi çoğunluk sistemiyle toplam oyları muhalefet partileri oylarından az olan bir parti, büyük çoğunlukla iktidar olmuştu. ([[1957]] seçimlerinde oyların % 48'ini alan [[Demokrat Parti (1946)|D.P.]] 424; oyların % 52'sini alan [[muhalefet]] partileri ise toplam 186 [[milletvekili]] çıkarmışlardır.)
 
=== Mutlak çoğunluk ===
26. satır:
;Seçim birimi: O ülkede veya bölgede ortalama kaç geçerli oya, bir Milletvekili düştüğünü gösteren rakamdır. Mesela, seçim birimi: 30.000 oy olsun. O ildeki 4 partiden A partisi: 150.000, B partisi: 90.000, C partisi: 30.000 ve D partisi: 20.000 oy alsın. Bu durumda (A= 5), (B= 3) ve (C= 1) Milletvekili çıkaracak (D) partisi ise Milletvekili çıkaramayacaktır. Buna "Barajlı D'hont" nispi temsil sistemi denir. Türkiye'de 1961'den sonra en çok uygulanan sistem budur. Ancak 1965'te "Millî bakiye sistemi" adı verilen ve alınan oy sayısının, parlamentoda tam orantılı şekilde temsilini sağlayan, bir seçim sistemi tatbik edilmiştir. Buna göre millî çerçeveli, ülke çapında yapılan bir genel seçimde; her parti tek bir millî aday listesi sunar. Sandalyeler de, millî seçim birimine göre dağıtılır. Boş sandalyeler ise, en fazla oy artığı bulunan listelere ilave edilir.
 
Türkiye'de seçim siyasi bakımdan, [[1876]] [[Birinci Meşrutiyet]] Anayasasıyla ilk defa uygulandı. Buna göre, her il bir seçim çevresi ve seçimler gizli olacaktı. [[Muvakkat Talimat]] adlı geçici bir talimatla ([[5 Kasım]] [[1876]]'da) ilk [[Milletvekili]] Genel Seçimi [[1877]] yılında yapılmıştır. Seçim kanunu hazırlanıncaya kadar Muvakkat Talimatla seçimler olacaktı. Servet ilkesine göre, aday olabilmek için Türkiye'de az-çok bir emlak sahibi olmak gerekiyordu. [[İstanbul]] ve çevresi dışında kalan yerlerin milletvekillerini, o yerlerin idare meclisi üyeleri gizli oyla seçtiler. İstanbul ve çevresi ise 20 seçim çevresine ayrıldı. Eşraf ve erkandan birer seçim kurulu kuruldu. Seçim çevresi halkından 25 yaşını bitiren, emlak sahipleri iki vekil seçti. 40 kişi olan bu vekillerse İstanbul Milletvekillerini seçtiler. Birinci Meşrutiyetin tek seçimi bu oldu.
 
1908'de [[İntihab-ı Mebusan]] seçim kanunu çıktı. Buna göre, iki dereceli, servet ve çoğunluk esası getirildi. İlk defa siyasi partiler bu seçimde mücadeleye girdi. [[Türk Kurtuluş Savaşı|İstiklal Savaşı]] sırasında ilki, (23 Nisan 1920 toplantısı için) 19 Mart 1920'de; ikincisi ise [[1923 Türkiye genel seçimleri|1923]]'te yapılan iki seçim vardır. Servet esası kalkmış ve seçmen yaşı 18'e inmişti. [[1927 Türkiye genel seçimleri|1927]], [[1931 Türkiye genel seçimleri|1931]], [[1935 Türkiye genel seçimleri|1935]], [[1939 Türkiye genel seçimleri|1939]], [[1943 Türkiye genel seçimleri|1943]], [[1946 Türkiye genel seçimleri|1946]], [[1950 Türkiye genel seçimleri|1950]], [[1954 Türkiye genel seçimleri|1954]] ve [[1957 Türkiye genel seçimleri|1957]] genel seçimleri yapıldı. İlk dördü İntihab-ı Mebusan Kanununa göredir. 5 Aralık 1934'te 2598 sayılı kanunla kadınlara da seçme ve seçilme hakkı verildi. Seçmen yaşı 22 oldu.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Seçim" sayfasından alınmıştır