Vikipedi

Bobby Fischer: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
(Tüm bekleyen değişiklikleri göster)
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
düzeltme AWB ile
düzeltme, değiştirildi: 1943 → 1943 (13), Mart → Mart AWB ile
18. satır:
}}
 
'''Robert James "Bobby" Fischer''' (d. 9 Mart [[1943]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] - ö. 17 Ocak [[2008]], [[İzlanda]]), dünyanın en iyi [[satranç]] ustalarından sayılmaktadır. [[1972]] - [[1975]] yılları arasında, 11. Dünya Satranç Şampiyonu unvanını taşımıştır. ABD'de doğan, vatandaşlıktan çıkarılan ve [[İzlanda]]lı olarak hayata gözlerini yuman Fischer, ABD'nin yetiştirdiği tek dünya satranç şampiyonudur.
 
[[Yahudiler|Yahudi]] bir anneden dünyaya gelen, [[Anti-Amerikan]] ve [[Antisemitik]] olmakla suçlanan, uzun yıllar kanun kaçağı olarak yaşayan Fischer'in oyunlarında kullandığı taktikler ve hamleleri, inanılmaz galibiyetleri, "Fischer Humması" biçiminde adlandırılır.
24. satır:
== Çocukluğu ve gençliği ==
 
Fischer, 9 Mart [[1943]] tarihinde, [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]’de [[Chicago]]’da doğmuş ve annesi Regina Wender'in, [[1945]] yılında boşanmasından sonra taşındıkları [[Brooklyn]]’da yetişmiştir. Satrancı 6 yaşındayken öğrenen '''Fischer''' kısa zaman içinde bir satranç fanatiği haline gelmiş ve: "Yapmak istediğim tek şey satranç oynamak" sözlerini sarfetmiştir.
 
Henüz 13 yaşındayken [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] Gençler Şampiyonu olan Fischer, bu başarıyı yakalayan en genç satrançcısı olmasıyla satranç tarihine geçmiştir. 14 yaşındayken de en genç ABD şampiyonu olan Fischer, [[1958]] yılında 15 yaşındayken satranç tarihinin en genç büyükustası olma başarısını göstermiştir.
 
== Dünya şampiyonu oluşu ve unvanını kaybetmesi ==
Fischer, [[1972]] yılında [[İzlanda]]’nın başkenti [[Reykjavik]]’te [[Sovyet Dünya Şampiyonu]] [[Boris Spassky]]’i 2-0 gerideyken 12.5-8.5 yenerek Dünya Şampiyonu olmuş ve [[Sovyetler Birliği|Sovyetlerin]] bu alandaki hakimiyetine son vermiştir. [[Soğuk Savaş]] nedeniyle bu maç dünyada büyük yankı uyandırmıştır.
 
[[1975]] yılında [[Anatoly Karpov]] ile unvan maçı yapması beklenen '''Fischer''', Uluslararası Satranç Federasyonu [[FIDE]]’ye maçın oynanabilmesi için bazı koşulların yerine getirilmesini istemiş, aksi halde maça çıkmayacağını söylemiştir.
 
Fischer'ı reddeden [[FIDE]], unvan maçı yapılmadığı halde [[Karpov]]’u yeni Dünya Şampiyonu ilan etmiştir. Bu olaydan sonra Fischer kayıplara karışmış, yaklaşık 20 yıl ortalarda görünmemiştir. Bu durum ona esrarengiz bir hava vermiş, satranç tarihinin en gizemli şampiyonu olarak görülmüştür.
37. satır:
== Fischer satrancı ==
{{ana|Satranç960}}
[[1996]] yılında Fischer, "Fischer satrancı" olarak adlandırdığı yeni bir satranç çeşidi ortaya atmıştır. Buna göre piyonların arkasında bulunan taşlar, kuraya göre rastgele bir şekilde yerleştiriliyordu. Fischer, bu durumda bir oyuncunun yeteneğinin daha iyi anlaşılabileceğini ve de açılış teorisi hazırlıklarının rafa kalkacağını öne sürmüştür.
[[Dosya:Fischer Score Card.jpg|thumb|260px|1970 Satranç Olimpiyatı'nda [[Miguel Najdorf]]'a karşı oynadığı 3. oyunun skor kartı]]
 
== Kanun kaçağı oluşu ==
[[Birleşmiş Milletler|BM]]'nin, [[Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti|Yugoslavya]]'ya uyguladığı ambargoyu delerek [[1992]] yılında gizlice girip bir satranç şampiyonasına katılan Fischer, o tarihten bu yana "kanun kaçağı" olarak yaşıyordu.
 
Fischer, o yıl [[Amerikalılar|Amerikalı]] hükümetinin karşılaşma yapmama taleplerine meydan okumuş, hatta hükümetin kendisine gönderdiği resmi yazıya tükürerek cevap vermiş ve sonuçta eski rakibi [[Spassky]] ile [[Karadağ]]'ın açığında bulunan bir adada satranç karşılaşması yapmış, Spassky'yi 20 yıl sonra, 10-5 yenerek tam 3.35 milyon dolar para ödülü kazanmıştı.
 
== Japonya'da yakalanışı ==
Bobby Fischer'ın, 12 yıllık kaçak hayatı [[Japonya]]'nın [[Narita havalimanı]]nda son buldu. [[Japonya]]'dan [[Filipinler]]'e, kendisine ait, ancak suçlamalar yüzünden [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] tarafından iptal edilmiş "geçersiz bir pasaportla" geçmeye çalışırken yakalandı. Başkent [[Tokyo]]'da yakalanan Fischer, 9 ay gözaltında tutuldu ve [[Mart]] [[2005]] tarihinde [[İzlanda]] vatandaşlığına geçti.
 
1992 yılından bu yana çok çileli bir hayat geçiren, o ülke bu ülke dolaşıp duran, sığınacak ülke arayan Fischer, İzlanda'dan önce Japonya'da adeta bir kaçak gibi gözaltında tutulup suçlu muamelesi görmüştü. Japonya'da işlediği suç geçerli bir pasaporta sahip olmadan ülkeyi terk etme teşebbüsü olarak belirtilmişti; çünkü Fischer'in yıllardır kullandığı pasaportu, kendisinin haberi olmadan Amerikan Büyükelçiliği tarafından iptal edilmiş, bu da Japon yetkililere bildirilmiş ve bunlardan gereğinin yapılması istenmişti. Nitekim, Japon yetkililer de bu gereği Fischer'i tutuklayıp yerine getirmişlerdi; ama bu arada devreye İzlanda girdi ve ona vatandaşlık verdi ve böylece kurtuldu.
63. satır:
== Ölümü ==
[[Dosya:Bobby Fischer grave.JPG|thumb|150px|Bobby Fischer'ın mezarı]]
Fischer'in, 17 Ocak [[2008]]'de [[Reykjavík]]'de bir hastanede öldüğü, aile dostu Gardar Sverrisson tarafından bildirildi. Ölümünün nedeni bilinmemektedir. Erken yaşlanan "Amerikan kahramanı" Bobby Fischer, vefat ettiğinde Amerikan vatandaşı değil, kendisine kucak açan kuzeyin küçük ülkesi [[İzlanda]] vatandaşıydı.
 
== Dış bağlantılar ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Bobby_Fischer" sayfasından alınmıştır