John Hay: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎top: düzeltme AWB ile
Khutuck (mesaj | katkılar)
k →‎top: Düzenlemeler, değiştirildi: 1838 → 1838 (16), 8 Ekim → 8 Ekim AWB ile
25. satır:
}}
 
'''John Milton Hay''' ([[8 Ekim]] [[1838]] - 1 Temmuz [[1905]]), [[1898]]-[[1905]] arasında [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] dışişleri bakanı. ABD'nin büyük devletler arasına girdiği dönemde ülke diplomasisini başarıyla yönlendirmiş, özellikle [[Çin]]'e yönelik [[Açık Kapı Politikası]]'nda önemli rol oynamıştır.
 
[[Springfield]]'de ([[Illinois]]) hukuk öğrenimi gördüğü sırada, geleceğin ABD başkanı [[Abraham Lincoln]]'le tanıştı. [[1861]]-[[1865]] arasında Başkan Lincoln'ın özel sekreterliğini yaptı. Çeşitli [[Cumhuriyetçi Parti|Cumhuriyetçi]] yönetimler döneminde de [[Avrupa]]'da birçok diplomatik görevde bulundu. [[New York Tribune]]'de beş yıl süreyle başyazı yazdıktan sonra dışişleri bakan yardımcısı olarak devlet görevine döndü ([[1879]]-[[1881]]).
 
Hay, [[William McKinley]]'nin başkanlığa seçilmesinin ardından ülke çapında ün kazandı.Önce [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin [[İngiltere]] büyülelçisi, sonra da dışişleri bakanı olarak görev yaptı. [[İspanyol - Amerikan Savaşı]]'nı sona erdirmek üzere [[Paris]]'te sürdürülen barış görüşmelerine katıldı ([[1898]]). [[Filipinler]]'in tümünü savaş ganimeti olarak elde tutma yönündeki tarihsel kararın alınmasında ve böylece [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin başlıca emperyalist ülkelerden biri konumuna gelmesinde belirleyici oldu.
 
Hay, özellikle Doğu'nun nüfuz bölgelerine ayrılması eğilimine karşı çıkan [[Açık Kapı Politikası]]'yla ün kazandı. [[1899]]'da ilgili altı ülkeye birer nota göndererek [[Çin]] sınırları içinde bütün ülkelere eşit ticaret hakları tanınmasını önerdi. [[Çin]]'deki [[Boxer Ayaklanması]] ([[1900]]) sırasında gönderdiği ikinci bir genelgede de bütün ülkelerin Çin'in toprak ve yönetim bütünlüğünü korumada iş birliği yapmasını istedi.
 
[[1901]]'de Hay'ın yürüttüğü görüşmeler sonunda [[İngiltere]]'yle ikinci kez imzalanan [[Hay-Pauncefote Antlaşması]], [[Panama Kıstağı]] üzerinde bir kanal yapma yetkisini yalnız [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'ye veriyordu.Bundan iki yıl sonra Hay, [[Panama]]'nın bağımsızlığı ve kanal yapımının başlatılmasıyla sonuçlanan diplomatik girişimlerde Başkan [[Theodore Roosevelt]]'e yardımcı oldu.
 
Hay diplomatik ve yönetsel görevlerinin yanı sıra edebiyat yeteneği de sergileme olanağı buldu. ''Pike County Ballads and Other Poems'' ([[1871]]; Pike Baladları ve Başka Parçalar) adlı kitabı ile ''The Bread-winners'' ([[1883]];Eve Ekmek Getirenler) adlı romanı edebiyat çevrelerinde olumlu karşılandı. [[John G. Nicolay]] ile birlikte kaleme alıp derlediği ''Abraham Lincoln: A History'' ([[1890]]; Abraham Lincoln: Bir Tarih) ve Lincoln'ın tüm yapıtları (''Complete Works'', [[1894]]) yıllarca tarih alanında standart kaynak olarak kullanılmıştır.
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/John_Hay" sayfasından alınmıştır