Vikipedi

Güneş: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Ek bilgi.
düzeltme, yazış şekli: farkede → fark ede AWB ile
145. satır:
'''Güneş''', [[Güneş Sistemi]]'nin [[merkez]]inde yer alan [[yıldız]]. [[Orta büyüklükte yıldızlar|Orta büyüklükte bir yıldız]] olan Güneş, tek başına Güneş Sistemi [[kütle]]sinin % 99,8'ini oluşturur. Geri kalan kütle Güneş'in çevresinde dönen [[gezegen]]ler, [[asteroit]]ler, [[gök taşı|gök taşları]], [[kuyruklu yıldız]]lar ve [[kozmik toz]]lardan oluşur. [[Gün ışığı]] şeklinde Güneş'ten yayılan [[enerji]], [[fotosentez]] yoluyla [[Dünya]] üzerindeki hayatın hemen hemen tamamının var olmasını sağlar ve Dünya'nın [[iklim]]i ile [[hava durumu]]nun üzerinde önemli etkilerde bulunur.
 
[[Samanyolu Gökadası]]nda bilinen yaklaşık 200 milyar [[yıldız]]dan birisi olan Güneş'in [[kütle]]si [[sıcak]] [[gazlar]]dan oluşur ve çevresine [[ısı]] ve [[ışık]] şeklinde [[radyasyon]] yayar. Güneş, yaklaşık olarak, Dünya'nın [[çap]]ının 109 katına (1.5 milyon km), hacminin 1,3 milyon katına ve kütlesinin 333 bin katına sahiptir. [[Yoğunluk|Yoğunluğu]] ise Dünya'nın yoğunluğunun ¼’ü kadardır. Güneş samanyolu galaksisi etrafında [[Yörüngeler listesi|yörünge]]<nowiki/>si vardır, bu yörüngede 828.000km000&nbsp;km/s hızda hareket eder, yönrüngede hareket ederken kendi sistemindeki gezegen, meteor vs tüm parçalar güneş ile birlikte samanyolu etrafında dönmektedir. Bu hızı, yer değişikliğini bir uzay aracı güneş sisteminden komple çıktıktan sonra farkederfark eder, güneş ve güneş sistemi kendisinden 1saatte 828.000km000&nbsp;km olarak uzaklaşacaktır. Güneş kendi ekseni etrafında saatte 70.000&nbsp;km hızla döner ve bir tam turunu yaklaşık 25 günde tamamlar. Güneşin yüzey sıcaklığı 5500&nbsp;[[°C]] ve çekirdeğinin sıcaklığıysa 15,6 milyon °C’dir. Güneş'ten çıkan [[enerji]]nin 2,2 milyarda 1'i [[yeryüzü]]ne ulaşır. Geriye kalan enerjisi [[uzay]]da kaybolur. Güneş’in üç [[gün]]de yaymış olduğu enerji, Dünya'daki tüm [[petrol]], [[ağaç]], [[doğal gaz]] vb. [[yakıt]]a eşdeğerdir. [[Güneş ışınları]] 8,44 [[dakika]]da [[yeryüzü]]ne ulaşır. Güneş, [[Dünya]]'ya en yakın [[yıldız]]dır. [[Çekim kuvveti]] Dünya [[yer çekimi]]nin 28 katıdır.
 
Güneş yüzeyi kütlesinin %&nbsp;74'ünü ve hacminin %&nbsp;92'sini oluşturan [[hidrojen]], [[kütle]]sinin %&nbsp;24-25'ünü<ref>{{Dergi kaynağı
213. satır:
Sıcaklık ineci bölgenin hemen üzerinde 2.000&nbsp;km kalınlığında, yayılım ve soğurma çizgilerinin egemen olduğu ince bir katman bulunur. Adının renk yuvarı olmasının nedeni, Güneş tutulmalarının başında ve sonunda bu bölgenin renkli bir ışık olarak görülmesidir. Renk yuvarının sıcaklığı yükseldikçe artar ve en üst bölgede 100.000 K'e erişir.
 
[[Dosya:171879main LimbFlareJan12 lg.jpg|thumb|sol|350px|Hinode'un Güneş Optik Teleskobuyla 12 Ocak [[2007]] tarihinde çekilen bu Güneş görselinde değişik manyetik polariteye sahip olan bölgeleri bağlayan plazmanın ipliksi yapısı görünmektedir.]]
 
Işık kürenin üzerinde, sıcaklığın çok hızla 100.000 [[kelvin|K]]'den bir milyon K'e çıktığı geçiş bölgesi yer alır. Sıcaklık artışının nedeni bölgede bulunan [[helyum]]un yüksek sıcaklıklar nedeniyle tamamen iyonize olarak faz geçişidir. Geçiş bölgesi kesin belirli bir yükseklikte oluşmaz. Daha çok renk yuvarıda bulunan iğnemsi ve ipliksi yapıların çevresinde bir ayça oluşturur ve sürekli kaotik bir hareket içindedir. Geçiş bölgesi yeryüzünden kolay görülmez ama uzaydan, elektromanyetik spektrumun morötesi bölümüne kadar hassas cihazlar tarafından kolayca gözlemlenebilir.
314. satır:
[[Japonya]]'nın 1991'de fırlatılan Yohkoh (''Günışığı'') uydusu X ışını dalgaboyunda Güneş püskürtülerini gözlemledi. Sondadan gelen veriler sayesinde bilim insanları değişik tipte Güneş püskürtülerini tanımlayabildiler. Ayrıca doruk etkinlik bmlgelerinden uzakta olan koronanın da eskiden düşünüldüğünün aksine daha dinamik ve etkin olduğu ortaya çıkarıldı. Yohkoh tam bir Güneş döngüsünü gözlemledi ancak 2001'de Güneş tutulması sırasında bekleme moduna girdi ve Güneş ile olan bağlantısını yitirdi. 2005 yılında atmosfere yeniden girerken yok oldu.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.jaxa.jp/press/2005/09/20050913_yohkoh_e.html | başlık = Result of Re-entry of the Solar X-ray Observatory "Yohkoh" (SOLAR-A) to the Earth's Atmosphere | erişimtarihi = 22 Mart 2006 | yıl = 2005 | yazar = Japan Aerospace Exploration Agency | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130810150641/http://www.jaxa.jp/press/2005/09/20050913_yohkoh_e.html | arşivtarihi = 10 Ağustos 2013 | ölüurl = no }}</ref>
 
Günümüze kadar en önemli Güneş uzay görevlerinden biri [[Avrupa Uzay Ajansı]] ile [[NASA]] ortak projesi olan ve [[2 Aralık]] [[1995]]'te fırlatılan SOHO (Solar and Heliospheric Observatory) görevidir. Başlangıcında iki yıllık bir görev için planlanan SOHO 2007 itibarıyla on yılı aşkın bir süre etkinlik göstermiştir. Çok yararlı olduğunu kanıtlamasından 2008'de fırlatılacak devam görevi ''Solar Dynamics Observatory'' planlanmıştır. Dünya ile Güneş arasında Lagrange noktasına yerleştirilen SOHO fırlatıldığından beri değişik dalgaboylarında Güneş'in görüntüsünü sürekli olarak iletmektedir. Doğrudan Güneş'i gözlemleyebilmesinin yanı sıra SOHO özellikle Güneş'in yanından geçerken yanan birçok küçük [[kuyruklu yıldız]] dahil birçok kuyruklu yıldızın keşfine yaradı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://sungrazer.nrl.navy.mil/ | başlık = SOHO Comets | erişimtarihi = 22 Mart 2006 | yayımcı = U.S. Naval Research Laboratory | çalışma = Large Angle and Spectrometric Coronagraph Experiment (LASCO) | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150525060147/http://sungrazer.nrl.navy.mil/ | arşivtarihi = 25 Mayıs 2015 | ölüurl = no }}</ref>
 
[[Dosya:174719main LEFTREDSouthPole304.jpg|thumb|200px|sağ|Güneş'in güney kutbu. STEREO Güneş gözlem misyonu tarafından çekilmiştir. Görselin sağ alt kısmında fırlatılan madde görülebilir.]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Güneş" sayfasından alınmıştır