Dokuz Yıl Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark

[[20 Aralık]] [[1688]] tarihi itibarıyla yıkılacak kentler, köyler ve şatolar belirlenmişti. [[Tessé Kontu]] 2 Mart [[1689]]'da Heidelberg'ü yaktı, Montclair ise 8 Mart'ta Mannheim'ı yerle bir etti. Bunu izleyen süreçte [[31 Mayıs]]'ta Oppenheim ve Worms, [[4 Haziran]]'da da Speyer ve Bingen yıkıldı. Böylece Fransız ordusu 20 kent ve yüzlerce köyü yaşanılamaz duruma getirdi.<ref>Lynn: ''XIV. Louis'nin Savaşları: 1667–1714,'' s. 198</ref> Tüm bu kayıplara karşın Cermen güçleri yitirdikleri yerleri yaz aylarında geri almayı başardılar. Ünlü Hollandalı mühendis [[Menno van Coehoorn]]'un desteğini alan Brandenburg seçicisi Kaiserwerth'i kuşattı ve kenti [[26 Haziran]]'da ele geçirdi. 60000 kişilik bir orduyla Mainz'a yürüyen [[Lorraine Dükü V. Charles|V. Charles]] kenti [[8 Eylül]] tarihinde geri almayı başardı. [[Bonn]] ise [[10 Ekim]]'de alındı.<ref>Lynn: ''XIV. Louis'nin Savaşları: 1667–1714,'' s. 202</ref>

James ve en büyük yandaşı [[Tyrconnell Dükü]]'nün birincil amacı [[Hillsborough]], [[Sligo]], [[Enniskillen]] ve [[Derry]]'deki Protestan varlığını huzura kavuşturmaktı.<ref>Kinross: ''Boyne ve Aughrim: İki Kralın Savaşı,'' s. 35</ref> General Hamilton, Mart ayında [[Dromore]]'daki kısa çatışmada Sir Arthur Rawdon'un ordusunu yenilgiye uğrattı ve [[28 Nisan]]'da [[Derry]]'yi ele geçirdi.<ref>James'in 1685'te tahta çıkışından bu yana ordunun memur kademesi tümüyle Katolik olmuştu (daha önceleri tümüyle Protestanlardı). Orduda deneyimli asker sayısı çok düşüktü. 1688-89 kışında genişleyen ordunun elindeki kaynaklar kısıtlıydı. Ordu, yönlendirmeye karşı tümüyle savunmasız bir durumda bulunuyordu.</ref> İskoç klanlarından [[John Graham]], İskoçya'nın dağlık alanlarında bir Jakobit ayaklanması çıkarmaya çalışıyordu. Bu nedenle Londonderry, James için İskoçya'daki destekçilerine daha yakın olmasını sağlayacak bir kazanım olacaktı. Dundee [[27 Temmuz]] tarihinde yapılan ve kısa ve kanlı geçen [[Killiecrankie Savaşı]]'nda [[Hugh Mackay]] yönetimindeki Williamite güçlerini yendi. Ne var ki, askeri yeteneğiyle san salmış olan Dundee zafer sarhoşluğu sırasında öldürüldü ve yerine daha vasıfsız bir kişiliğe sahip olan [[Alexander Cannon]] getirildi. [[Perth]]'e ilerlemek isteyen Cannon, [[21 Ağustos]]'ta [[William Cleland]] ve alayıyla karşı karşıya kaldı. Cannon'ın bu savaşta yenilmesi Jakobitlerin İskoçya'daki huzursuzluğuna son vermiştir.<ref>Kinross: ''Boyne ve Aughrim: İki Kralın Savaşı,'' s. 17</ref>

Bu arada savaş denize taşınıyordu. [[11 Mayıs]]'ta [[Châteaurenault]] komutasındaki bir Fransız destek donanması Amiral [[Arthur Herbert]] yönetimindeki İngiliz donanmasına katıldı. Bu, o sırada güney İrlanda'da yaşanmakta olan [[Bantry Körfezi Savaşı]]'nın bir parçasıydı. Savaş, tarafların yenişemediği bir görünüm sunuyordu ancak Fransızlar, James'e sürekli yardım ettiler. Buna karşın, kuzeydeki İngiliz donanması daha başarılı oldu. [[10 Ağustos]]'ta Amiral [[George Rooke]] 105 günlük Londonderry kuşatmasına son verdi. Bu sırada, Albay Wolseley yönetimindeki Williamite güçleri Viscount Mountchashel'in ordusunu [[Newtownbutler Savaşı]]'nda yenmeyi başardı.

William'ın İngiltere'deki başarısı uzun zamandır beklenen birlikteliği doğurdu. Hollandalılar ve İmparator tarafından [[12 Mayıs]] [[1689]]'da imzalanan [[Kutsal İttifak]], Fransızları [[Otuz Yıl Savaşları]] ve [[Fransa - İspanya Savaşı]] sınırlarına geri döndürmeyi amaçlıyordu.<ref name=wolf43>Wolf: ''Büyük Güçlerin Doğuşu: 1685–1715,'' s. 43</ref> Leopold bu kararla hem doğuda Osmanlılarla savaşacak hem de batıda yeni bir çatışmaya girecekti.<ref>McKay & Scott: ''Büyük Güçlerin Yükselişi: 1648–1815,'' s. 45</ref> William'ın Aralık ayında ittifaka katılması Britanya'nın deniz gücü ve ticari nüfuzunu müttefiklerinin emrine vermesi anlamına geliyordu. İttifak, Cermen prensleri, İsveç, İspanya ve Savoya Dükü (kendini Fransız egemenliğinden kurtarmak adına Haziran 1690'da ittifaka katıldı)'nden oluşmaktaydı. Louis, en azından Avrupa'nın haklarını ve isteklerini kendisine anımsatmak isteyen güçlü bir düşmanla baş başa kaldı.<ref name=wolf43/> Savaşan asker sayısı arttıkça savaş alanı da genişliyordu. Almanya ve İrlanda'da savaşmanın yanında Louis, ülkesinin toprak bütünlüğünü korumak adına Katalonya, Savoya ve İspanyol Hollandası'nda da savaşacaktı.<ref>Lynn: ''XIV. Louis'nin Savaşları: 1667–1714,'' s. 199</ref>

İspanyol Hollandası daha sonraları Fransa'nın asıl savaş nedeni olacaktı ancak bu çaba 1689'da pek etkili olamadı. Fransa 1687 yılında II. Charles'a baş kaldıran bir köylü öbeğini yeniden kışkırttı. Olağanüstü durum koşulları iddiası ile harekete geçen [[Marshal Noailles]] [[22 Mayıs]]'ta [[Camprodon]]'u aldı ancak İspanyol komutan kenti kısa sürede geri almayı başardı. Karşılıklı çatışmaların kesin bir sonuç vermemesi üzerine Noailles, birliklerini [[26 Ağustos]]'ta geri çekti ve [[Roussillon]]'a döndü.<ref>Childs: ''17. Yüzyılda Savaş,'' s. 187</ref>

Fransızların 1690'daki başarıları düşmanı her alanda yoklamıştı ancak Kutsal İttifak henüz yıkılmamıştı. İttifakın kısa sürede çözülmesini arzulayan Fransız komutanlar 1691'de Flanders'teki Mons ve kuzey İtalya'daki [[Nice]]'ı ele geçirme planları yapmaya başladılar. Boufflers, Mons'u 15 Mart tarihinde 46000 askerle işgal ederken Luxembourg hemen hemen benzer bir güçle keşif gezisi yapıyordu. Kral Louis'nin yönettiği en çetin çatışmanın ardından 4500 düşman askeri [[8 Nisan]]'da teslim olmak zorunda kaldı.<ref>Lynn: ''XIV. Louis'nin Savaşları: 1667–1714,'' s. 218.</ref> Luxembourg Mayıs ayının sonunda [[Halle]]'e girerken Boufflers [[Liège]]'yi topa tuttu ancak bu eylemlerin politik ya da stratejik herhangi bir sonucu olmadı.<ref>Wolf: ''XIV. Louis,'' s.564</ref>

İtalya'da [[Villefranche]] Mart ayının sonunda, Nice ise [[1 Nisan]]'da Fransızların eline geçti.<ref>Rowlands: ''XIV. Louis, II. Vittorio Amedeo ve Fransa'nın İtalya'daki Askeri Başarısızlığı, 1689-96.'' Bu yerleri almak İttifak güçlerinin saldırılarını zorlaştırmanın yanı sıra Catinat'ın [[Avigliana]] ve [[Carmagnola]]'ye ilerlemesini sağladı.</ref> [[Marquis de Freuquèires]]'nin [[Cuneo Kuşatması]]'ndan 800 kayıpla ayrılması Catinat'ı şaşırttı ancak kuzeyde [[Marquis de La Hoguette]], Montmélian'ı [[22 Aralık]]'ta almayı başardı.

1691-92 kışı Fransızların James'i İngiliz tahtına çıkarmak amacıyla İngiltere'yi bir kez daha işgal etme planları yapmasına tanık oldu. James, yeterli desteği göreceğini tahmin etmekteydi ancak bir dizi gecikme ve yanlış emri izleyen süreçte Britanya Kanalı dengesiz güçlerin savaşım verdiği bir deniz çatışmasının merkezi haline geldi. Amiraller [[George Rooke]] ve [[Edward Russell]] önderliğindeki 99 gemi Amiral [[Anne Hilarion de Tourville]] komutasındaki küçük İngiliz donanmasını [[3 Haziran]] [[1692]] tarihinde bozguna uğrattı ve işgal planının tümüyle geri çekilmesine neden oldu.<ref>Childs: ''17. Yüzyılda Savaş,'' s. 192. İrlandalı birlikler Rhineland'e doğtu yola koyulurken Fransız alayları Flanders'ta konuşlanmış orduya katılıyorlardı.</ref> Fransızların bu sıradaki asıl amacı Namur'u ele geçirmekti. 60000 askerle yola çıkan Mareşal [[Sébastien Le Prestre de Vauban|Vauban]] [[29 Mayıs]]'ta kentin ön cephesine kadar ilerlemişti. Kent kısa sürede düştü ancak van Coehoorn tarafından savunulan hisar [[30 Haziran]]'a dek geçit vermedi. İspanyol Hollandası'nda durumunu güçlendirmeye çalışan William, Fransızları [[Steenkirk]] köyünde yenilgiye uğrattı. İttifak güçleri erken bir zafer elde ettiklerini düşünürlerken Fransız ek askeri desteği William'ın ilerleyişini durdurdu. Fransızlar bölgeyi yeniden ele geçirdiler ancak savaş kesin bir sonuç vermedi.<ref>Lynn: ''XIV. Louis'nin Savaşları: 1667–1714,'' s. 237</ref>

William ve Luxembourg bütün bir yazı Flanders'taki karşılıklı çatışmalarla geçirdiler. Ne var ki, güz dönemi İttifak güçlerinin [[27 Eylül]]'de Huy'u geri almalarıyla başladı.<ref>Lynn: ''XIV. Louis'nin Savaşları: 1667–1714,'' s. 242</ref> İtalya'da ise Fransız ekonomisinin yaşadığı güçlükler sürüyordu. Bu, Catinat'ın Piedmont'a girmesini engelledi. [[27 Mayıs]] [[1694]]'te Escalona Dükü'nü yenen Marshal Noailles Fransızların [[Palamós]]'u almasını kolaylaştırdı. Bunun ardından [[Girona]] ve [[Ostalric]]'i de ele geçiren Fransızlar Barcelona yolunu açtı. [[18 Haziran]]'daki başarısız Brest akını ve [[Dieppe]], [[Saint-Malo]], [[Le Havre]] ve [[Calais]] bombardımanlarının ardından Anglo-Hollanda donanması Akdeniz'e açıldı. İttifak güçlerinin bölgedeki varlığı Fransız donanmasını Toulon'u savunmak zorunda bıraktı. General Trinxería yönetimindeki gerilla savaşçılarına da yenilen Fransızlar [[Ter]]'i bırakmak zorunda kaldılar.<ref>Childs: ''17. Yüzyılda Savaş,'' s. 197</ref>

Turin Antlaşması kalıcı barış konusunda pek umut vermiyordu. İngiliz ve Hollandalı politikacılar ticaret haklarının kısıtlanması nedeniyle savaşın bir an önce kalıcı bir biçimde sonlandırılmasını istemekteydiler. Maritime güçlerinin yaşadığı ekonomik güçlükler Fransa için de geçerliydi. Bu nedenle barış Louis için de tek çıkış yolu olarak görünüyordu. Taraflar [[Ryswick]]'te toplanma kararı aldılar ancak uzayan barış görüşmeleri her gün yeni çatışmalara yol açıyordu. Fransızların birincil amacı [[Ath]] kentiydi. [[Sébastien Le Prestre de Vauban|Vauban]] ve Catinat [[15 Mayıs]]'ta kenti kuşattılar. Savaşın Rhineland cephesi ise daha sessizdi. Baden, [[Ebernberg]]'i [[27 Eylül]]'de ele geçirdi ancak barışın kısa zamanda sağlanacağı haberi orduların birbirlerinden uzaklaşmalarını sağladı. Ancak, Katalonya cephesi Fransızların 32000 kişilik bir orduyla Barcelona'ya ilerlemelerine tanıklık etmiştir.<ref>Childs'a göre bu rakam 25000'dir.</ref> [[10 Ağustos]]'ta ele geçirilen kent çetin bir çatışmaya konu olmuş, iki tarafın toplam can kaybı 21000'i bulmuştur.<ref>Lynn: ''XIV. Louis'nin Savaşları: 1667–1714,'' s. 261</ref>

Barış konferansı [[6 Mayıs]] [[1697]]'de William'ın Ryswick'teki sarayında başladı. İsveçliler resmi arabuluculuk görevini üstleniyorlardı ancak Boufflers ve [[William Bentinck]] büyük sorunların çözümüne katkı sağladılar. [[Ryswick Antlaşması]] hükümleri uyarınca Louis, Lüksemburg ve Birleştirme Mahkemeleri sonucunda elde edilen tüm kazanımlarını geri verecek ancak Alsas ve Strasbourg Fransızlarda kalacaktı. Lorraine, dükasına geri verildi ancak Fransa'nın bölgede asker bulundurma hakkı saklı tutuldu. Fransa, Ren Nehri'nin sağ şeridindeki tüm kentleri geri verdi ve yeni kaleler La Pile, Mont Royal ve Fort Louis yıkılacaktı. Her ne kadar James'i desteklemeyi sürdürse de Louis, William'ı Protestan İngiltere'nin yeni kralı olarak görüyordu. Bu nedenle, William'ın ardından çıkacak olası bir taht kavgasında James'in oğlunu desteklememeyi yeğledi.