|
[[Dosya:27 Nisan Muhtırası.jpg|thumb|300px|[[Genelkurmay Başkanlığı]] internet sitesi]]
'''E-muhtıra''' <ref>{{Web kaynağı |url=http://www.tsk.tr/10_ARSIV/10_1_Basin_Yayin_Faaliyetleri/10_1_Basin_Aciklamalari/2007/BA_08.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=14 Haziran 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20090614024445/http://www.tsk.tr/10_ARSIV/10_1_Basin_Yayin_Faaliyetleri/10_1_Basin_Aciklamalari/2007/BA_08.html |arşivtarihi=14 Haziran 2009 |ölüurl=yes }}</ref>, [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] adına [[Genelkurmay Başkanlığı]]'<nowiki/>nın [[Cumhurbaşkanı|Cumhurbaşkanlığıcumhurbaşkanlığı]] seçimi dolayısı ile 27 Nisan 2007 tarihinde gece saat 23.20'de<ref>[http://ww.hurriyet.com.tr/gundem/6420961.asp?gid=180 Çevrimiçi]{{Ölü bağlantı|date=Nisan 2020 }} 29 Nisan 2007 tarihinde erişilmiştir</ref> yaptığı, [[lâiklik|laiklik]]le ilgili açıklama. Türkiye kamuoyunda hakimhâkim olan görüş, basın açıklamasının "[[muhtıra]]" olduğu yönündedir.<ref>Hürriyet Gazetesi, [http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/6426009.asp?yazarid=3&gid=61 Cüneyt Ülsever, 27 Nisan Muhtırası millete hayırlı olsun!] 27 Nisan 2011 tarihinde erişildi</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.sandik.org/index.php?haberid=12234&parti= |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=28 Nisan 2007 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160314073439/http://www.sandik.org/index.php?haberid=12234&parti= |arşivtarihi=14 Mart 2016 |ölüurl=yes }}</ref> Bildiri internet aracılığıyla verildiği için "e-muhtıra" olarak da adlandırılmıştır.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=219781 radikal.com.tr] "e-muhtıra erken seçimi gündeme taşıdı" 29 Nisan 2007, Alındı 21 Mayıs 2008</ref>
Genelkurmay Başkanlığı'nınBaşkanlığının 12 Nisan tarihinde, yapılacak olan Türkiye Cumhurbaşkanlığıcumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde yaptığı ve birçok köşeyazarınınköşe yazarının katıldığı<ref>WordPress [http://vatan.wordpress.com/2007/04/12/buyukanitin-aciklamasi-tam-metin/ Çevrimiçi] 29 Nisan 2007 tarihinde erişilmiştir</ref><ref>İsmail Küçükkaya, Akşam Gazetesi [http://www.aksam.com.tr/yazar.asp?a=74079,10,19 Çevrimiçi] 29 Nisan 2007 tarihinde erişilmiştir</ref><ref>Erol Manisalı, Hakimiyeti-Milliye [http://www.hakimiyetimilliye.org/index.php?news=930 Çevrimiçi] 29 Nisan 2007 tarihinde erişilmiştir</ref><ref>Metehan Demir, Sabah Gazetesi [http://www.sabah.com.tr/2007/04/12/haber,170C9151E83C4895B9DF8E3914F3FD3D.html Çevrimiçi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070930184503/http://www.sabah.com.tr/2007/04/12/haber,170C9151E83C4895B9DF8E3914F3FD3D.html |date=30 Eylül 2007 }} 29 Nisan 2007 tarihinde erişilmiştir</ref><ref>CNNTürk [http://www.cnnturk.com/turkiye/haber_detay.asp?PID=00318&haberID=330501 Çevrimiçi] 29 Nisan 2007 tarihinde erişilmiştir</ref>, Türk Silahlı Kuvvetleri'ninKuvvetlerinin "Atatürkçülüğe, laikliğe ve cumhuriyetin temel ilkelerine sözde değil, özde bağlı" bir Cumhurbaşkanıcumhurbaşkanı adayı profilinin çizildiği "Basınbasın Bilgilendirmebilgilendirme Toplantısıtoplantısı"nın ardından yaşanan adaylık sürecinin ve rejim ile ilgili kaygıların değerlendirildiği ve şimdiye kadarki Genelkurmay Başkanlığı Basınbasın açıklaması metodolojisine uymayan açıklama ile başlayan süreç.
Açıklamanın ardından birçok gazeteci ve yazar tarafından yapılan değerlendirmelerde bu açıklamanın olağan bir açıklama sayılamayacağını;, bunun Genelkurmay Başkanlığı tarafından alışılmadık bir üslup ile kaleme alındığı ve bir muhtıra olduğu görüşü ağırlık kazanmıştır.<ref>NTVMSNBC- ''Muhtıra gibi'' haberi [http://www.ntv.com.tr/news/default.asp Çevrimiçi] [[28 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref>
Açıklama, 29 Ağustos 2011'de açıklama Genelkurmay Başkanlığı'nınBaşkanlığının sitesinden kaldırmıştır.
== Bildiri ==
{{Vikikaynak|Türk Genelkurmay Başkanlığı 27 Nisan 2007 tarihli basın açıklaması}}
[[27 Nisan]] gece yarısına az bir zaman kala resmiresmî internet sitesi üzerinden yapılan açıklamada adaylık süreci ile [[23 Nisan]] öncesi yurdun birçok yöresinde [[laiklik]] karşıtı ve din bezirganlığıbezirgânlığı olarak nitelendirdikleri olayların gelişiminin vahim derecede olduğu ve bunun rejime meydan okuma olarak değerlendirilmesi gerektiği yer almış, bununla birlikte TSK'nınnin yasalar ile kendine düşen görev ve yetkileri kullanmaktan çekinmeyecekleri de dile getirilerek<ref>http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=252613</ref> dönemin Genelkurmay Başkanı [[Yaşar Büyükanıt]] 2009 yılında katıldığı bir TV programında bu internet açıklamasının kendisi tarafından yazıldığını <ref>{{Web kaynağı |url=http://www.taraf.com.tr/haber/33322.htm |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=8 Mayıs 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20090511125017/http://www.taraf.com.tr/haber/33322.htm |arşivtarihi=11 Mayıs 2009 |ölüurl=yes }}</ref> fakat bunun bir muhtıra olmadığını söylemiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.todayszaman.com/news-202443-former-military-chief-on-the-defensive-over-e-memo-criticism.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=28 Nisan 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110103055336/http://www.todayszaman.com/news-202443-former-military-chief-on-the-defensive-over-e-memo-criticism.html |arşivtarihi=3 Ocak 2011 |ölüurl=yes }}</ref>
== Bildiri Süreci ==
Türkiye Cumhuriyeti'nin 10. Cumhurbaşkanı [[Ahmet Necdet Sezer]]'in görev süresinin Mayıs ayında dolacak olması sebebi ile başlayan Cumhurbaşkanıcumhurbaşkanı seçimi ile ilgili olarak özellikle anamuhalefetana Partisimuhalefet partisi [[Cumhuriyet Halk Partisi|CHP]]'nin, Türkiye'nin tepedeki üç makamın da ''Millî Görüşçü'' olmaması ve Cumhurbaşkanı'nıncumhurbaşkanının tüm partilerin uzlaşısı ile seçilmesi gerektiği düşüncesine<ref>Anka Haber Ajansı, 'Baykal'dan Gül'e "süklüm-püklüm" benzetmesi'[http://www.ankarahaber.com/haber_detay.php?id=6860 24 Nisan 2007 13:43:28 GMT Önbellek görüntüsü] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090513015013/http://www.ankarahaber.com/haber_detay.php?id=6860 |date=13 Mayıs 2009 }}[[29 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=219420 25 Nisan 2007] [[29 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>Haberler.com, Baykal'dan Arınç'ın "Dindar Cumhurbaşkanı" Açıklamasına Sert Yanıt: "Sen Kim Oluyorsun, Sana Ne?"[http://www.haberler.com/baykal-dan-arinc-in-dindar-cumhurbaskani-haberi/ 17 Nisan 2007][[29 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref> birçok sivil toplum kuruluşu<ref>Zaman Gazetesi [http://www.zaman.com.tr/webapp-tr/haber.do?haberno=529493 25 Nisan 2007 22:08:05 GMT Önbellek görüntüsü] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070427085559/http://www.zaman.com.tr/webapp-tr/haber.do?haberno=529493 |date=27 Nisan 2007 }} [[29 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref> ile (Cumhurbaşkanı'nıncumhurbaşkanının, TSK'nınnin başkomutanı sıfatı taşıdığı gerekçesi ile) müdahil olması, bu görüşlere AK Parti ve diğer sivil toplum kuruluşları tarafından itibar edilmemesi, ülkede gerginliği tırmandırmıştır.
Genelkurmay Başkanı [[Orgeneral]] [[Yaşar Büyükanıt]] 12 Nisan'da [[Cumhurbaşkanıcumhurbaşkanı]]'<nowiki/>nın [[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'nin Başkomutanıbaşkomutanı olması sıfatı ile bu seçimlerin kendilerini de yakından ilgilendirdiğini belirtmiş ve seçilecek Cumhurbaşkanı'nıncumhurbaşkanının cumhuriyetin temel ilke ve kuralları ile Atatürkçülüğün gereklerine özde bağlı olması gerektiğini beyan etmesine ve birçok sivil toplum kuruluşu tarafından organize edilen 14 Nisan [[Cumhuriyet Mitingi]]'nin netice vermemesi sonucu süreç doğal olarak başlamıştır.
AK Parti Merkez Yönetim Kurulu Erdoğan'a seçimle ilgili tam yetki vermişti. Başbakan [[Recep Tayyip Erdoğan]], Cumhurbaşkanıcumhurbaşkanı adayını belirlemek üzere AK Parti içerisinde ağırlığı olan ve ''[[Millî Görüş]]çü'' olarak anılan TBMM Başkanı [[Bülent Arınç]] ile yaptığı görüşmeler sonucunda, sunduğu birkaç isimden hiçbirinin istenmemesi ve Arınç'ın ''ya kendisinin ya da Abdullah Gül'ün olmasını'' istemesi sonucu <ref>[http://www.haber3.com/gul-un-arkasindaki-guc-arinc-mi-haberi-231428h.htm 'Gül'ün arkasındaki güç Arınç mı?'] [[30 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>Hürriyet Gazetesi, [http://www.milliyet.com.tr/2007/04/25/siyaset/axsiy01.html 'Bülent Arınç rolünü ilan etti'] [[30 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>Bedavagazete, [http://www.bedavagazete.com/default.aspx?page=detay&catid=WEN&item=YUISTRAVXWEN 'Abdullah Gül-Bülent Arınç görüşmesi AK Parti'yi rahatlattı'] [[30 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref> [[Abdullah Gül]]'ü aday ilan etmiştir.
<!--
Aday gösterilen Abdullah Gül'ün kendisinin de Millî Görüş çizgisinden gelmesi<ref>Hürriyet Gazetesi, [http://www.hurriyet.com.tr/gundem/6392917.asp?gid=180 İşte yazarların yorumları] [[29 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>Bugün Gazetesi, [http://www.bugun.com.tr/haberler/290407/p46797y172.html Murat Çelik, 'Millî Görüş Gül'e nasıl bakıyor?'] [[29 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>Haberzade, [http://www.haberzade.com/?link=haberoku.php&id=31044 'Erdoğan ve Gül'ün Kesişen Hikayesi'] [[29 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>İnternetHaber, [http://www.internethaber.com/author_article_detail.php?id=5329 Behiç Kılıç 'Yol Haritası'] [[29 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>Vatan Gazetesi;Saykal'ın konuşmasına ithafen 'Süklüm püklüm' benzetmesi[http://www.gazetevatan.com/root.vatan?exec=haberdetay&tarih=24.04.2007&Newsid=117081&Categoryid=1 Çevrimiçi] [[30 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>CNNTürk, 'Abdullah Gül kimdir?' [http://www.cnnturk.com/TURKIYE/haber_detay.asp?PID=318&haberID=337581 .Çevrimiçi][[30 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>[http://www.milliyet.com.tr/2007/04/24/son/sonsiy13.asp Çevrimiçi] [[30 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref><ref>[http://www.stargazete.com/index.asp?haberID=118821 30 Nisan 2007][[30 Nisan]] [[2007]] tarihinde erişildi</ref>
{{Vikikaynak|Türkiye Başbakanlığı 28 Nisan 2007 tarihli basın açıklaması}}
HükümetHükûmet bildiriyi üzerine almış ve hükûmetHükûmet sözcüsüSözcüsü [[Cemil Çiçek]] ertesi gün bir basın açıklaması yaparak hükümetinHükûmetin de laiklikten yana olduğunu bildirmiştir. Hükûmet alışılmadık bir şekilde, daha önceki askeriaskerî müdahalelerin ardından hükümetlerin takındığı tavırların aksine muhtırayı sert bir tepkiyle karşıladı. Cemil Çiçek konuşmasında Genelkurmay Başkanı'nın resmiresmî olarak Başbakan'a bağlı olduğunu, görevleri itibarıyla Başbakan'a karşı sorumlu olduğunu belirtti.<ref>http://www.msnbc-ntv.com.tr/news/406662.asp{{Ölü bağlantı|date=Nisan 2020 }}</ref>
Eski Cumhurbaşkanı ve 12 Eylül darbesini yapan [[Kenan Evren]], ordunun gerek gördüğü için böyle bir açıklama yapmış olduğunu ve bunun görevi olduğunu belirtmiştir.{{Kaynak belirt}}
Mecliste temsil edilen [[Cumhuriyet Halk Partisi|CHP]], [[ANAP]], [[DYP]], [[HYP]], [[Sosyaldemokrat Halk Partisi|SHP]] ile TBMM'de sandalyesi olmayan [[Demokratik Sol Parti|DSP]], [[Milliyetçi Hareket Partisi|MHP]], [[İşçi Partisi (Türkiye)|İP]] liderleri erken seçim kararı alınarak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yeni Meclis tarafından yapılması gerektiğini basın açıklamaları ile belirtmişlerdir. Ancak hükûmetHükûmet, böyle bir yolu tercih etmediklerini ve seçim sürecinin devam edeceğini açıklamışlardır. Abdullah Gül ise adaylıktan çekilmeyeceğini açıklamıştır.
[[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]]'de 27 Nisan 2007 tarihinde yapılan [[Cumhurbaşkanlığıcumhurbaşkanlığı seçimi]] 1. turunda [[toplantı yeter sayısı]] olan 367 sayısına ulaşılamadığı gerekçesiyle CHP tarafından [[Anayasa Mahkemesi]]'ne yapılan itiraz başvurusu 1 Mayıs 2007 tarihinde haklı bulunarak [[Cumhurbaşkanlığı]] seçimlerinin 1. turu iptal edilmiştir. Bu gelişmeler üzerine [[Başbakan]] [[Recep Tayyip Erdoğan]] 24 Haziran ya da 1 Temmuz tarihinde [[erken seçim]]e gidileceği açıklaması yaptı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.sandik.org/index.php?haberid=12902&parti= |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=2 Mayıs 2007 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160306054548/http://www.sandik.org/index.php?haberid=12902&parti= |arşivtarihi=6 Mart 2016 |ölüurl=yes }}</ref>
Ayrıca, 1971 ve 1980'de olduğu gibi askerlerin Cumhurbaşkanlığıcumhurbaşkanlığı sürecine artık müdahil olmalarını engellemek için, Anavatan Partisi'ninPartisinin teklifi TBMM tarafından kabul edilerek [[Anayasa]] değişikliği yapıldı ve bundan sonra Cumhurbaşkanlarınıncumhurbaşkanlarının 5 senede bir doğrudan [[halk]] (cumhur) tarafından seçilmesi kabul edildi. Dönemin Cumhurbaşkanı [[Ahmet Necdet Sezer]] ve CHP itiraz ettikleri için bu değişiklik [[referandum]] ile halkoyuna sunuldu ve %68 oy oranı ile kabul edilerek kesinleşti.
== Yorumlar ==
Muhtıra sonrası yapılan yorumların özeti:
* CHP Parti Sözcüsü [[Mustafa Özyürek]] (Muhtıranın yayınlanmasından hemen sonra [[NTV]]’ye telefonla bağlanarak): “Tabiî“Tabii bu bir muhtıradır. HükümetinHükûmetin bunun gereğini yerine getirmesi gerekir.”
* CHP Genel başkan Yardımcısı [[Onur Öymen]] (Muhtıradan bir gün sonraki açıklaması): “Genelkurmay'ın tespitleri bizim tespitlerimizden farklı değildir. Altına imzamızı atarız. ‘Ne mutlu Türküm'Türk'üm.' diyene’diyene!’ sözünü kimse küçümseyemez ve bunu küçümseyenleri devletin düşmanı sayarız. Türkiye'yi Atatürk düşmanlarına teslim etmeyeceğiz.”
* CHP Genel Başkanı [[Deniz Baykal]] (Muhtıradan sonra verdiği ilk röportajında): “Bu tablonun değişeceğini meydanlar gösterdi. Müdahaleye uğrayan yönetimlere halk sahip çıkmadı. Halkımız devlet organlarıyla çatışanlara sahip çıkmaz. Bu ortamda mağduriyet yok dayatma var. Anayasa Mahkemesi 367 kararını onaylamazsa ülke çatışmaya gider.”
* CHP Genel Sekreteri [[Önder Sav]] (Muhtıranın ardından [[Anayasa Mahkemesi]]’nin verdiği 367 kararından sonra): “Gözümüz aydın, Türkiye'nin gözü aydın.”
* [[Nur Serter]] (Muhtıradan bir gün sonra Çağlayan’daki Cumhuriyet Mitingi’nde yaptığı konuşma): Genelkurmay Başkanı’na “memur” diyen bir zihniyete karşı Türk Silahlı Kuvvetleri’ninKuvvetlerinin önünde, şanlı ordumuzun önünde saygıyla eğiliyoruz. Türk ordusu çok yaşa. Türk ordusu, 27 Nisan’da bizim sesimizi duymuş, bizim sesimize sahip çıkmış, demokrasiye sahip çıkmıştır. 27 Nisan'da Türkiye Cumhuriyeti’nin gerçek iradesine sahip çıkmıştır.
* [[TÜSİAD]] Başkanı [[Arzuhan Doğan Yalçındağ]]: “AKP toplumda git gide artan ve TÜSİAD’ın da paylaştığı laik rejimi koruma kaygısını yeterince dikkate almıyor. Genelkurmay Başkanlığı’nınBaşkanlığının açıklamasıyla yaratılan fiili durum demokratik teamüllere uygun değil. Laikliği ve demokrasiyi korumak için bir an önce genel seçimlere gidilmeli.”
* [[Oktay Ekşi]] (Hürriyet): “Bu adı konmamış bir muhtıradır. Genelkurmay Başkanı’nın sözleri gayet açık, eğer demokrasinin kavram ve kuramlarını kullanarak bu cumhuriyetin laik karakterini tahrip etmek onu yıkmak istiyorsanız biz buna müsaade etmeyiz diyor.”
* [[Tufan Türenç]] (Hürriyet): “Tabiî“Tabii ki bu bir muhtıradır. Bu muhtıranın özü AKP’nin çıkardığı cumhurbaşkanı adayına Türk Silahlı Kuvvetlerin karşı olduğunu açıklıyor.”
* [[Ertuğrul Özkök]] (Hürriyet): “Demokrasi kaygısıyla, sadece askeri eleştirmek, ne adil, ne yararlı, ne de sonuç verici bir girişim olacaktır. Çünkü o bildiride savunulan görüşler, toplumun önemli bir bölümü tarafından paylaşılmaktadır.”
* [[Yılmaz Özdil]] (Sabah): “Hâlâ deniyor ki, bundan sonraki adım ne olur? Bundan sonraki adım, tank olur. Gücüm var diye dayatırsan, gücü olan sana dayatır.”
* ([[Hıncal Uluç]]): “Ordu sonuna kadar bekledi... Gerekli uyarıları en demokratik şekilde yaparak, "Sözde değil, özde" diyerek bekledi.”
* [[Ural Akbulut]] (Eski ODTÜ rektörüRektörü): “Bu ikinci 28 Şubat’tır. TSK her şeye rağmen soğukkanlı davranmıştır.”
* [[İsmail Küçükkaya]] (Akşam): “Sürecin kötü yönetilmesiyle ‘kaçan fırsatı’ ve ‘Genelkurmay’ın çok sert açıklamasıyla yeni olanağı’ görelim.”
* [[Ece Temelkuran]] (Milliyet): “Genelkurmay'ın açıklamasıyla mitinglerin daha da coşmuş olması bu mitingleri otomatik olarak militarist yapmaz.”
* [[Fikret Bila]] (Milliyet): “TSK, türbanın ve temsil ettiği zihniyetin Çankaya'ya çıkmasına karşı ilkesel bir duruş sergilemiştir. “
* [[Ahmet Hakan]] (Hürriyet): “’Muhtıraya“'Muhtıraya karşıyız’karşıyız.’ diyeceğiz ve ötesini söyleyemeyecek miyiz? Ben ötesini de söylerim arkadaş.”
* [[Nuray Mert]] (Radikal): “Şimdi Genelkurmay bildirisini öne çıkarıp, bu fetihçi zihniyetin arkasında durmak istemiyorum.”
* [[Erdal Şafak]] (Sabah): “Rehn beyefendiBeyefendi son olarak Genelkurmay Başkanlığı'nınBaşkanlığının ‘emuhtıra’sı‘e-muhtıra’sı için esip gürledi… Ama Batı basınında da özellikle son dönemde ısrarla vurgulanan ‘Türkiye’nin laik kurumlarının altının oyulması’ girişimleri için ‘Not ediyoruz’ediyoruz.’ demekle yetindi.”
* Emekli Orgeneral [[Tuncer Kılınç]]: “Kamuoyuna bilgi veriliyor ve bunların gereği yapılmazsa istenmeyen şeylerin olabileceği mesajı verilmek isteniyor.”
<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.taraf.com.tr/yildiray-ogur/makale-iste-tam-liste-muhtira-isbirlikcileri.htm |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=27 Ağustos 2010 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20100801153236/http://www.taraf.com.tr/yildiray-ogur/makale-iste-tam-liste-muhtira-isbirlikcileri.htm |arşivtarihi=1 Ağustos 2010 |ölüurl=yes }}</ref>
== Tepkiler ==
Yabancı haber ajansları ise acil kodu ile üyelerine basın açıklamasını servis ettiler.<ref>http://www.milliyet.com.tr/2007/04/27/son/sonsiy39.asp</ref>[[Avrupa Birliği]]'nin Genişlemeden Sorumlu Üyesi [[Olli Rehn]], TSK'nınnin demokratik laikliğe ve demokratik değerlere saygı gösterdiğini ispatlaması için seçim sürecine karışmamasının gerektiğini söyledi.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/6602661.stm "EU warns Turkish army over vote", BBC News]</ref>
Dönemin ABD Dışişleri bakanıBakanı [[Condoleezza Rice]]: "ABD Türkiye'nin demokrasi ve anayasal gelişim sürecini, dolayısıyla seçimle işbaşına gelenleri tam destekliyor. Cevabımız evettir, ABD de Avrupa Birliği'nin bu konuda Türkiye'ye verdiği destekle aynı pozisyondadır." şeklinde bir açıklama yaptı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.turkishdailynews.com.tr/article.php?enewsid=72317 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=28 Nisan 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20121120192227/http://www.turkishdailynews.com.tr/article.php?enewsid=72317 |arşivtarihi=20 Kasım 2012 |ölüurl=yes }}</ref>
Türkiye'deki yazarlardan açıklamaya karşı çeşitli yorumlar geldi. Star gazetesi yazarlarından [[Mehmet Altan]] "'internet muhtırası' doğrudan demokrasiye bir müdahaledir"<ref>http://www.stargazete.com/index.asp?haberID=119068</ref> yorumda bulunurken, Milliyet gazetesi yazarıYazarı [[Hasan Cemal]] konuyla ilgili "Hayır!" başlıklı yazısında askerî müdahalelerin toplumsal düzen ve gelişime zarar verdiği yorumunda bulundu<ref>http://www.milliyet.com.tr/2007/04/29/yazar/cemal.html</ref>. Radikal gazetesinden İsmet Berkan, bildirinin bir askeriaskerî darbe uyarısı olduğu yorumunu yaparak, geleceği haber verilen bu darbeden kurtulmak için alınması gerektiğine inandığı tedbirleri yazdı.<ref>http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=220011</ref>
<ref>http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=220037</ref>
[[Özgürlük ve Dayanışma Partisi]] genel başkanı [[Ufuk Uras]] ise "Muhtıraya Hayır! Sözde Değil, Özde Demokrasi İstiyoruz" başlıklı bir basın açıklamasında bulunarak Genelkurmay Açıklaması'nıaçıklamasını eleştirdi<ref>http://www.odp.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=168&tipi=3&sube=0 URL erişim tarihi: 1.Mayıs.2007.</ref>.
Basın açıklaması, Genelkurmay Başkanlığı web sitesinden yapılması nedeniyle esprili olarak "e-muhtıra" şeklinde anıldı.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=219928 ''e-muhtıra, f-darbe, g-askeri yönetim''], Maden, Perihan, Radikal gazetesi, 1 Mayıs 2005</ref>
[[Bülent Arınç]] bildirinin yayınlanmasındanyayımlanmasından 4dört yıl sonra katıldığı bir toplantıda yaptığı bir değerlendirmede ''"Sakın ha! Cumhurbaşkanını seçmeyin anlamında. Bize aba altından sopa gösteriyor. Kime,? hükümeteHükûmete. Kime,? MecliseMeclis'e. Hiçbir demokraside böyle bir müdahaleyi kabul etmek mümkün değil. Ama zannettiler ki ben böyle yazar, korkutursam onlar teslim olurlar. 'Hazır ol' denildiği zaman hep baş üstünebaşüstüne diyen sivil iktidarla karşılaştı onlar."'' şeklinde demeç vererek, bildirinin müdahale niteliğinde olduğunu ifade etmiştir..<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.hurriyet.com.tr/gundem/16780550.asp | başlık = Arınç: "Vatandaş hizmetle tanıştı" | erişimtarihi = 17 Ocak 2011 | yayımcı = hurriyet.com.tr | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110121005833/http://www.hurriyet.com.tr/gundem/16780550.asp | arşivtarihi = 21 Ocak 2011 | ölüurl = no }}</ref>
== Ayrıca bakınız ==
| 