Kayı, İdil: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile |
Hedil omerka aşiretin merkezi Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
||
1. satır:
{{Düzenle|Mayıs 2010}}
{{Türkiye köy bilgi kutusu
|ad = Kayı köyü Hedil
|harita =
|harita boyut =
8. satır:
|harita1 boyut =
|harita1 açıklama =
|harita2 =
|harita2 boyut = 250px
|harita2 açıklama =
| latd = | latm = | lats = | latNS = N
| longd = | longm = | longs = | longEW = E
|il =
|ilçe = <nowiki>[[İdil,
|bölge = [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi]]
|yüzölçümü =
25. satır:
|nüfus_yıl = 2016
|alan kodu = 0482
|plaka kodu =73
|posta kodu = 73300
|website = [http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=266275]
}}
'''Kayı''',
== Tarihçe ==
Köyün Süryanice adı '''Hetel''' ܚܝܕܠ, Arapça adı '''Hetil''' حدل ve Kürtçe adı '''Hêdil''''dir. Süryanilere ait harabeler bulunmaktadır.
1990 yılına kadar Mardin iline bağlı bir ilçe iken daha sonra Şırnak iline bağlanmıştır.
Hedil,asıl adı Hedylé'dir ve Eski Yunanca'dan gelmektedir.Hedylé'nin kelime anlamı;güzel,huzur,adil ve bereket anlamına gelir.Eski Yunan'da Hediylé Adonis adinda dillere destan ve güzel sesli bir kadın şarkıcı vardı.(M.S 350-400 Yılları arasında Süryani Kadim'in bölgedeki Aziz Şehidi Merbasus için inşa edilen ve halk arasında Dêra Beranî olarak adlandırılan ve Şu an Tadilat aşamasında olan köyün 300 m kuzeyinde bir kilise vardır.Hedylé(Kayı Köyü) İdil'in 15 km batısına (Newala Omerka),Cehennem Deresinin Güney ucunda dört tarafı Newala Omerka ile çevrili geniş arazi,meşelik ve stratejik bir coğrafyada kuruludur.Midyat ilçesine 40 km uzaklıktadır.
== Ömerka Aşireti ==
Ömerka aşiretinin merkezi Hedil olup 20 köyden oluşmaktadır.
Ömerka aşireti İdil’in batısına dargeçitin güneydoğusu ,midyatın doğusuna yerleşik bölgenin en eski ve en büyük aşiretlerinden biridir.Kurucusu ve tarihsel lideri "Sımo, dur mezarı pikureş Mezarlığında
Aşiretin köyleri Hedil İwan Gizre Hespıst File Mırık Sıtawrane Dinara Ezdina Werzıke Xanduke Gundike simo Xırbehur Çalıka Gundike Asle Xelani xırabeneriya olmak üzere toplam 20 köyden oluşup aşiretin merkezi Hedil(kayı köyü)'dir.
Ezdina,Dinara ve Gunde Asle'de İslam peygamberi Hz.muhammed (s.a.v)'in torunu Hz Hüseyin’in soyundan gelen seyyidler bulunmaktadır.
Aşiretin bireyleri Günümüzde Dünyanın dört bir yanına yerleşmiştir.1980 sonrası yaşanan bu yerleşme olgusu başta Türkiye şehirleri olmak üzere Almanya,İsviçre,Danimarka,İsveç,Suriye,İsrail Fransa olmak üzere Avrupa'ya yerleşmişlerdir.
Yazar Hasan Cemalin anlattığına göre;
1990'lı yıllarda Kayı(Hêdil) Köyü Siyasi ve Güvenlik nedenlerinden dolayı boşaltılmıştır.Dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve Başbakanı Yıldırım Akbulut incelemelerde bulunmak için bu köye gelmiştir.Köyün kanaat önderleri ile istişare yapmıştır.
== Kültür ==
Gelenek ve görenekleri ile meşhur etli kayı tavası Ve kayı ayranı önemli bir yeri vardır. Çeşitli halk oyunları ve geleneksel kutlanan günlerle bulunmaz bir yerdir.
Yöreye göre daha modern bir giyim tarzları vardır.
Güneydoğu ve ortadoğunun bütün gelenek göreneklerini barındırır.
=== Gezilecek yerler ve Mimari ===
hedilin en eski 2000 yıllık dera barana manastırı ve tarihi mardin evlerinin aynıları birde mağaralar yer alır mimarisi mardin idil midyat mimarisine benzerdir.ayrıca gabar dağı ve ışıklı dağ(çiyaye bagoke) burada azda görünmektedir.
Gezilecek Yerler;
1-DERA BERANİ (2000 YILLIK MANASTIR)
2-TARİHİ EVLER
3-HİCRET YERİ(KÜRTÇE ADI:HICIR)
CEHENNEM DERESİ(KÜRTÇE ADI;NEWALA HEDILE) ya da NEWALA QORIYE)
5-KAYIKÖY MAĞARALARI 6- DEVİYA FÂDIL
== Coğrafya ==
Şırnak iline 120 km, İdil ilçesine
Ulaşım olarak sürekli yol çalışmaları yapılmakta ayrıca yapımına başlanan İdil-Dareçit karayolu Kayı köyü sınırlarından geçmektedir
== İklim ==
Köyün iklimi,karasal ikli içinde bulunmasına rağmen ılıman iklimin etkileri görülmektedir.
== Nüfus ==
Köyün nüfusu hızla artmaktadır.Kayı Köyü Muhtarlığından edinilen son bilgilere göre nüfus 700 civarında olup 25 köyden oluşmaktadır.
== Ekonomi ==
Köyün ekonomisi öncelikle tarıma dayanmaktadır. Son yıllarda Kayı köyü Muhtarlığı tarafında gelişmiş tarım projeleri uygulamaya konmakta ve verim alınmaktadır. Ayrıca yapılması planlanan Kayı köyü Barajı köyün tarımına katkı sağlayacaktır. Hayvancılık da köyün önemli geçim kaynakları arasındadır.ekonomisinin gelişeceği neden GAP projesi burada incelemeler yapılmaktadır.
== Altyapı bilgileri ==
Köyde ilköğretim ve ortaöğretim Okulu bulunmaktadır. Köyün içme suyu şebekesi
== Dış bağlantılar ==
| |||