Vikipedi

Guria Prensliği: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Kolhisli (mesaj | katkılar)
Devriyeler
39.314 değişiklik
kDeğişiklik özeti yok
Etiket: 2017 kaynak düzenleyici
Meambokhe (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
6.379 değişiklik
k düzeltme
110. satır:
Guria Prensliği, [[Rioni Nehri|Rioni]] ve [[Çoruh]] Irmakları arasında bulunan 13. yüzyılın başlarından beri monarşi yoluyla başa geçen yöneticiler (eristavi) tarafından yönetilen [[Gürcistan Krallığı]]'nın bir bölgesi idi. <ref name=":0">{{Cite book|başlık=The Byzantine monuments and topography of the Pontos|ad=Anthony|soyadı=Bryer|tarih=2008|yayıncı=[Scholarly Publishing Office, University of Michigan]|isbn=9781597403177|oclc=681432739}}</ref> Gürcistan Krallığının Gurieli ünvanını verdiği Gurialı yönetici aile [[Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası|Gürcistanın Moğollar tarafından istilasını]] bir avantaj olarak kullanıp 1280'li yıllarda bağımsızlığını iddia etti ancak 1330'lı yıllarda Moğol baskısıyla [[V. Giorgi]]'nin hükümdarlığını kabul etmek zorunda kaldılar.<ref name=":0" /> [[V. Bagrat]]'ın tahta geçmesinin ardından Guria'nın kuzey doğusunda [[Svanlar]] ayaklandılar. V. Bagrat isyancıları yenilgiye uğrattı ancak 1362 yılında Guriayı [[Svaneti]] düklüğüne devretti ve Guria [[Vardanidze Hanedanı]] tarafından yönetilmeye başlandı.<ref name=":0" />
 
1460'lı yıllarda Vardanidze ve Gurieli hanedanlıkları Gürcistan Krallığı yöneticisi [[Bagrationi Hanedanı]]'nın iktidarının zayıfladığı dönemlerde Kral [[VIII. Giorgi]]'nin otoritesini kabul etmeyen Batı Gürcistan Kralı Bagrat tarafından yönetilen isyana katıldılar. 13621463 yılında Bagrat ve müttefikleri [[Çihori Savaşı]]'nda kralı yenilgiye uğrattılar. Ardından VIII. Giorgi Batı Gürcistandaki hakimiyetini kaybetti ve Bagrat İmereti Kralı ya da Batı Gürcistan Kralı olarak tahta geçti. Ancak yeni monarşi, yardımlarının karşılığı olarak müttefiklerine 1491 yılında başkentleri [[Ozurgeti]] 'de yarı bağımsız yöneticiler olan [[Gurieli Hanedanı]] da dahil olmak üzere vasal prenslikler verdi.<ref name="Suny">Suny, Ronald Grigor (1994), ''The Making of the Georgian Nation: 2nd edition'', p. 45. [[Indiana University Press]], {{ISBN|0-253-20915-3}}</ref> 1491 yılında, [[Giorgi I. Gurieli]] (1483–1512) egemen prens olarak kabul edildi. Batı Gürcistan'ın yöneticileri özellikle [[Gurieli hanedanı]] ve Megrelya Presnliği'nin [[Dadiani hanedanı]] olmak üzere hakimiyet için birbirleriyle savaştılar. 1533 yılında Abhazya'nın kuzeyindeki korsan bir topluluk olan [[Zygii]]lere karşı geçici bir ittifak oluşturup daha sonra başarız olacak bir sefer düzenlediler. Bu başarısız seferin sonucu olarak [[İmereti Krallığı|İmereti]] kralı kısa bir süre için Guria üzerinde yeniden kendi hegomonyasını kurdu.
 
== Osmanlı İmparatorluğu yönetimi ==
[[File:Principality of Guria (XV-XIX centuries)-en.svg|thumb|Guria Prensliği haritası|left]]
 
16. yüzyılın ortalarından itibaren Guria Prensleriprensleri İmereti Krallığı'ndan [[de facto]] olarak bağımsızlıklarını sürdürdüler ancak daha ciddi bir tehdit ile yüzleştiler, güneydeki yeni ortaya çıkan komşuları [[Osmanlı İmparatorluğu]], 1540'lı yıllarda Osmanlılar Guria limanlarını ablukaya aldı ve daha sonra [[Rostom Gurieli]] tarafından yeniden kazanılacak olan Guria'nın [[Acara]], Kuzey [[Çaneti]] ve [[Macahel]] güney bölgelerini işgal ettiler. 1545 yılında [[Sohoista Savaşı]]'nda birleşik Gürcü ittifakının yenilmesi ile durum daha kötü bir hal aldı. Mamia II. Gurieli 1609 yılında [[Acara]]'yı yeniden topraklarına kattı ancak 1614 yılında bölgeyi Osmanlıya bırakmak ve yıllık haraç ödemek zorunda kaldı. Guria batı Gürcistan'daki sürekli feodal savaşlar sonucu komşusu [[Megrelya Prensliği]] vasallığını kabul etti. Daha sonraları Guria prenslerinin bazıları özellikle Giorgi III. Gurieli ve Mamia III. Gurieli olmak üzere Megrelya ve İmereti tahtlarını ele geçirme çabasına girdiler.
 
Guria 18. yüzyılın erken dönemleri boyunca Osmanlı işgalleri ve iç savaşlar nedeniyle politik ve ekonomik bir düşüşe geçti. Guria prenslerinin diğer Gürcü yöneticileri ve [[Çarlık Rusyası]] ile ittifak oluşturma çabaları Osmanlı akınlarına yol açtı. 1723 yılında Gurieli [[Batum]] ve [[Çakvi]]'yi kaybetti ve Guria kıyıları da Osmanlı hakimiyetine geçti. Gurialıların [[1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı]]'nda Rusya İmparatorluğuna desteği Osmanlının tepkilerine neden oldu. Bunun sonucu olarak [[Kobuleti]] ve çevresi Guria'dan ayırıldı ve İslamlaştırıldı, İslamı kabul etmek kölelikten kurtulmanın en kesin yoluydu.<ref name="metropolitana">''[[Encyclopædia metropolitana]]'', ed. by [[Edward Smedley]], [[Hugh James Rose]] and [[Henry John Rose]] (1845), p. 532.</ref> Kalan Hristiyan ahali ise Gürcistan'ın daha güvenli bölgelerine göç etmek zorunda kaldılar. Yaygınlaşan [[köle ticareti]] ve baskınlar Guria'nın bazı bölgelerinde nüfusun iyice azalmasına neden oldu. Guria'nın nüfusu [[Güldenstädta]]'a göre 5.000 aile ve 1770'li yıllarda [[Jacob Reineggs]]'a göre ise 6000 aileydi.
123. satır:
[[File:Militiamen from Guria, Georgia.jpg|thumb|left|Guriali milisler, 1887]]
 
Guria prensleri daha sonraki dönemlerde [[Çarlık Rusya]]'sını desteklediler. [[1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı]] sırasında 9 Haziran 1810 yılında [[Mamia V. Gurieli]] Çarlık yönetimini kabul etti. <ref name="LANG">[[David Marshall Lang|Lang, David M.]] (1957), ''The Last Years of the Georgian Monarchy: 1658-1832'', p. 52. [[New York City]]: [[Columbia University Press]]</ref> Guria, Rusya İmparatorluğuna özerk bir prenslik olarak katıldı. Mamia V. Gurieli yönetim ekonomi ve eğitimde Avrupai tarzda reformlar başlatarak modernleşme adımları attı. Mamia V. Gurieli, 1820'lerde amcası Kaihosro'nun İmereti ve Guria'da Çarlık yönetiminin Gürcü Ortodoks kilisesine karşı tavrı ve ağır vergiler nedeniyle patlak veren isyana katılmasına rağmen Çarlık yönetimine sadık kaldı. <ref>[[David Marshall Lang|Lang, David M.]] (1957), ''The Last Years of the Georgian Monarchy: 1658-1832'', p. 56. [[New York City]]: [[Columbia University Press]]</ref> Mamia V. Gurieli'nin 1826 yılında ölmesiyle reşit olmayan oğlu Davit Gurieli, Prenses Sopio Gurieli'nin naipliği ile tahta geçti. [[Sopio Gurieli]] Çarlık hükümetinden Guria'nın özerkliğinin varlığının sürdürülmesi konusunda endişeli olması sebebiyle [[1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı]]'nda Osmanlıyı destekledi. Bunun sonucunda 1829 yılında Çarlık hükümeti SofyaSopio Gurieli'yi Osmanlıya sürgün etti ve David Gurieli'yi tahttan indirdi. Guria prensliği Çarlık Rusyası tarafından ilhak edildi. Guria ilk başlarda geçici bir hükümetle yönetildi daha sonraları ise 1840 yılında [[Kutaisi Guberniyası]]'na bağlandı.<ref>{{in lang|ka}} "გურიის სამთავრო" (''Principality of Guria''). In: ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია (''Encyclopaedia Georgiana''). Vol. 3: p. 314-5. Tbilisi, 1978.</ref>
 
==Kaynakça==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Guria_Prensliği" sayfasından alınmıştır