Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
fotoğraf eklendi |
Değişiklik özeti yok |
||
12. satır:
|-
|}
'''Mühendishane-i Berr-i Hümâyûn''', [[İstanbul]]'da [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] ordusu için topçu ve istihkam subayı yetiştirmek üzere 1795 yılında kurulan okul.
[[Gemi inşaatı ve gemi makineleri mühendisliği|Gemi inşaatı]], [[inşaat mühendisliği]] ve [[balistik]] öğretimi yapan bir askerî okuldu. Osmanlı Devleti'nde öğrencilerin sıralara oturarak ders gördüğü, yabancı dil öğrendiği batılı anlamda öğretim yapan ilk eğitim kurumu idi.<ref name=itu>{{Web kaynağı |url=http://www.arsiv.itu.edu.tr/tarihce/1823.htm |başlık=İTÜ Arşiv Müdürlüğü |erişimtarihi=17 Şubat 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20161024212947/http://www.arsiv.itu.edu.tr/tarihce/1823.htm |arşivtarihi=24 Ekim 2016 |ölüurl=yes }}</ref> Sivil mühendisler de yetiştirmek üzere 1883'te bu okula bağlı olarak kurulan '"[[Hendese-i Mülkiye|Hendese-i Mülkiye Mektebi]]''" günümüzde [[İstanbul Teknik Üniversitesi]] adını almıştır.
== Geçmişi ==
[[Kasımpaşa]] semtinin [[Hasköy, Beyoğlu|Hasköy]] sahilinde yer alan okulun başlangıcı, [[III. Selim]] devrinde [[Eyüp]]'teki Bahriye Yazlığı’nda açılan ''Mühendishane-i Sultani'' idi.<ref name="msb">{{web kaynağı |soyadı1=Yazıcı |ad1=Alâettin |başlık=Türkiye'de Askeri Yüksekokullar Tarihçesi |url=https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/bitstream/handle/11543/942/197002243.pdf?sequence=1&isAllowed=y |yayıncı=Milli Savunma Bakanlığı Araştırma Ve Geliştirme Başkanlığı, 1963 |erişimtarihi=14 Nisan 2020}}</ref> 1793 yılında Hasköy'de Humbaracı Kışlası arazisi üzerinde bu okul için yeni bir binanın temeli atıldı. İnşa edilen okul binası, Osmanlı Devletinin klasik medrese eğitimi dışında bilime yönelik eğitim hareketinde ilk inşa edilen yapılardandı. Bina 1794 yılında tamamlandı ve Mühendishane-i Sultani bu binaya taşındı.
Okulun "''Mühendishane-i Berr-i Hümâyûn''" adıyla açılışı 10 Mayıs 1795 tarihinde gerçekleşti.<ref name=msb/> Okula Eski Humbarahane ve Mühendishane mensuplarının çocukları ile Enderun-i Hümayun Ağaları'nın gençleri kabul edildi.<ref name=msb/> Ders programı Fransız askeri okullarınınkiyle aynı idi. O dönemde riyaziye (matematik) öğreten tek okul idi.<Ref name=msb/> Mühendishane'de teorik derslerden başka uygulamalı dersler verilmekte; haftanın belirli günleri öğrencilere arazi üzerinde tatbikat yaptırılmaktaydı.<ref name=itu/>
1796 yılında Mühendishane'de bir de matbaa kuruldu.<ref name=itu/> Geometri ve cebir hocası Abdurrahman Efendi matbaa müdürü oldu. Bu matbaada basılan ilk kitap Mahmut Raif Efendi'nin yazdığı Fransızca kitap olması muhtemeldir. Padişah III. Selim, sarayda Mühendishanenin işine yarayacak kitap ve aletlerin hepsini oraya devretti. Binası ve aletleri çok iyi olduğundan [[Mühendishane-i Bahrî-i Hümâyûn]]'un öğrencilleri de haftanın iki günü oraya gelerek bazı dersleri Mühendishane-i Berr-i Hümâyûn öğrencileri beraber görürlerdi. Bu kitap ye aletlerin bir bölümü halen, Mühendishanenin devamı olan İstanbul Teknik Üniversitesi'nde Bilim ve Teknoloji Tarihi Araştırma Merkezi'ndedir.<ref name=itu/>
[[Tanzimat Devri]]'den okulda önemli değişiklikler oldu. 1847'de çıkarıla nizamname ile Mühendishane bir idadi sayıldı ve üzerine öğrenim süreleri dörder yıl olan, bir topçu ve mimari yani istihkâm sınıfları açıldı. Okulun adı ''Topçu ve Mimar Mektebi'' oldu. Arazi ölçümü, analitik geometri, astronomi, fizik, balistik, harp tarihi, topçuluk gibi dersleri vermek üzere Avrupa'dan bir çok uzman getirildi. O vakte kadar değişik okula mühendislik, kalfalık yapmış değişik yaş gruplarından öğrenciler kabul edilmekte iken 1847'de seçilen gençlerden ayrı bir Harbiye sınıfı oluşturuldu. [[93 Harbi]]'nden sonra okulun tedrisatında değişiklikler oldu, süresi altı yıla çıkarıldı.
1883 yılında Mühendishane'ye bağlı bir ''"Hendese-i Mülkiye Mektebi''" kurularak sivil mühendisler de yetiştirilmeye başladı. Mühendishanenin sivil bölümü 1909'da [[Mühendis Mekteb-i Âlîsi]] adını alarak ülkenin altyapı inşaatlarında görev alan kadroları yetiştirdi. Mühendislik ve mimarlık öğretimi, 1928 yılından itibaren [[Yüksek Mühendis Mektebi]]'nde, 1944 yılından sonra da [[İstanbul Teknik Üniversitesi]]'nde sürdürüldü.
Askeri okul olan Mühendishane-i Berr-i Hümayun, [[I. Dünya Savaşı]] sırasında öğrencileri cepheye gönderilince kapandı. [[Mondros Mütarekesi]]'nin imzalanmasından sonra "'yeniden açıldı. [[İstanbul'un işgali|İstanbul işgal edilince]] bir kaç defa yer değiştirmek zorunda kaldı. Milli Mücadele yıllarında Konya'da bir TopçuT Talimgahı kuruldu. Topçuluk eğitimi [[cumhuriyetin ilanı]]ndan sonra Ankara'daki Harp Okulu'nda devam etti. 1941'de Polatlı'da Topçu ve Topçu Atış Okulu kuruldu; okulun adı 1946'da Topçu Okulu oldu.<ref name=msb/>
==Ayrıca bakınız==
| |||