Salamis Deniz Muharebesi: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Rescuing 3 sources and tagging 3 as dead.) #IABot (v2.0 |
Rescuing 1 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0 |
||
53. satır:
Ancak Atina'nın insan kaynakları hem karada, hem de denizde savaşmaya olanak verecek kadar geniş değildir. Bu nedenle diğer Grek kent devletleriyle işbirliği yapılması gerekmektedir. Bu arada Serhas, Grek kent devletlerine yine elçiler gönderdi. Doğal olarak Atina ve Sparta'ya bu kez elçi gönderilmemiştir.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126&layout=&loc=7.32.1 Herodot, 7.32.1]</ref> Böylece Yunanistan'da bu iki başat kent devleti etrafında bir toplanma başlamıştır. [[Korint]]'te MÖ 481 yılında kent devletleri delegeleri arasında bir kongre toplandı ve bu konferansla Grek kent devletleri arasında bir ittifak oluşturulmaya başlandı.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D145%3Asection%3D1 Herodot, 7.145.1]</ref> Bu ittifaktın yardım istemek için kent devletlerine elçiler göndermek ve fikir birliği oluşması halinde üye kent devletlerinden savunma noktalarına kuvvet sevk etme yetkisi vardır. Halen bazıları birbirleriyle savaş durumunda olan kent devletlerinin böylesi bir ittifak içinde birleşebilmeleri, Pers tehdidinin ne denli güçlü bir biçimde hissedildiğini göstermektedir.<ref name = h226>Holland, Sh.: 226</ref>
Toplanan ilk kongrede, [[Teselya]] sınırındaki "Tapınak Vadisi"'nde savunma yaparak Pers Ordusu'nun Yunanistan anakarasına girmesini bu bölgede engelleme kararı alınmıştır.<ref name = h248>Holland, Sh.: 248–249</ref> Fakat bu savunma tertibi alındığında Makedonya Kralı [[I. Aleksander]]'ın habercileri kampa gelmiştir. Haberciler, Pers Ordusu'nun ve Donanması'nın büyüklüğünü anlatarak "ayaklar altında çiğnenmemelerini, oradan ayrılmalarını" tavsiye etmişlerdir.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D173%3Asection%3D3 Herodot, 7.173.3]</ref> Bu arada Tapınak Vadisi'nin Teselya'ya ulaşan tek yol olmadığı, Makedonya'nın tepelik bölgesinden geçen bir başka yol daha olduğu keşfedildi.<ref name="h71734">[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D173%3Asection%3D4 Herodot, 7.173.4]</ref> Bu durumda Pers ordusunun vadiyi hiç kullanmadan Sarantoporo Geçidi üzerinden yürüyebileceği, Grek kuvvetlerinin gerisine sarkarak bu orduyu imha edeceği açıktır. Bunun üzerine vadiyi tutmak için gönderilen Grek kuvvetleri geri çekilmiştir.<ref name="h71734"/> Bu olaydan kısa bir süre sonra Pers Ordusu'nun Çanakkale Boğazı'nı geçtiği haberi alınmıştır. Bir strateji arayışı içinde, Themistokles'in önerdiği ikili bir strateji üzerinde karar kılındı. Buna göre Pers Ordusu, Yunanistan'ın güney kesimine ([[Boeotia]], [[Attika]] ve [[Mora Yarımadası]]) ilerlemesi, oldukça dar olan [[Termopylae Geçidi]]'nde engellenecekti. [[Hoplit]]lerden oluşan nispeten küçük bir kuvvet bu geçidi rahatlıkla tutabilirdi. Ancak bu tek başına yeterli olmayabilirdi. Pers Donanması'nın Termopylae gerisine asker çıkarmasını önlemek için<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.ancientgreekbattles.net/Pages/48050_BattleOfArtemisium.htm |başlık=Ancient Greek Battles |erişimtarihi=8 Kasım 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20130927102550/http://www.ancientgreekbattles.net/Pages/48050_BattleOfArtemisium.htm |arşivtarihi=27 Eylül 2013 |ölüurl=yes }}</ref> de Grek müttefik donanması [[Artemision Boğazı]]'nı tutmalıydı. Kongre Themistokles'in bu ikili stratejisini onaylamıştır.<ref name = h255>Holland, Sh.: 255–257</ref> Ancak Mora kent devletleri plana uymadılar. Onlar, [[Korint Kıstağı]]'nda savunma yapmaktan yanaydılar. Böyle olunca bu savunma hattının kuzeyinde kalan Atina'daki kadın ve çocuklar Eylül ayının ilk haftasında<ref name="sbxiii"/> Salamis'e tahliye edilmiştir.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D40%3Asection%3D1 Herodot, 8.40.1]</ref><ref name="t86"/> Kentten tahliye edilen insan sayısı kadın, çocuk ve yaşlılar olarak yaklaşık 100 bin kişidir.<ref>B. Strauss, Sh.: 4</ref> Birkaç gün içinde Pers Ordusu'nun Atina'ya ulaşılacağı düşünülerek acele ediliyordu, kaybedilecek bir saat bile göze alınamazdı.<ref>[http://www.heritage-history.com/www/heritage-books.php?Dir=books&MenuItem=display&author=morris&book=greek&story=walls ''The Wooden Walls of Athens'']{{Ölü bağlantı|date=Nisan 2020 }}</ref>
İlerleyen Pers Ordusu Termopylae'de çok daha az sayıdaki bir Grek kuvveti tarafından üç gün süresince başarıyla engellenmiştir. Fakat bir dağ geçidini kullanan güçlü Pers kuvvetlerinin Termopylae gerisine sarkmakta olduğu öğrenilince Grek kuvvetlerinin büyük bölümü, Geçitte artçı birlik bırakarak geri çekilmiştir. Sparta Kralı [[I. Leonidas]] komutasındaki artçı Sparta ve Thespiae savaşçıları sarıldılar ve tümüyle imha edildiler.<ref name = h292>Holland, Sh.: 292–294</ref> Bu sırada gerçekleşen [[Artemision Deniz Muharebesi]], iki tarafın da kesin sonuç alamadığı bir muharebe olmuştu.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D18%3Asection%3D1 Herodot, 8.18.1]</ref> Yine de Termopylae'deki durumun haberi alınınca Grek müttefik donanması geri çekilme kararı almıştır.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D21%3Asection%3D2 Herodot, 8.21.2]</ref>
155. satır:
Merkezde Grek gemilerinden oluşan bir yarma kuvveti Pers hatlarına sürüldü. Böylece Pers sağ ve sol kanadının irtibatı kesildi.<ref name = h320/> Gemiler daha da sıkışık bir düzen aldılar ve deniz muharebesi taktikleri olan mahmuzlama ve bortalama için gereken "düşman" gemisini karşılama manevralarını yapamadılar. Tersine hızları düşmesinin de etkisiyle, mahmuzlamak için manevra yapan Grek gemilerinden bordalarını kurtaramadılar. Bazı gemiler mücadele etmeye çalışırken bir kısmı da kaçmaya çabalıyordu. Böylece sevk ve idare kaybedildi.<ref name="agb"/>
Herodot'a göre Artemisia'nın gemisi Atinalı oyun yazarı [[Eshilos]]'un kardeşi Ameinias komutasındaki bir gemi tarafından saldırıya uğradı. Artemisia'nın bu darbeyi savuşturma olanağı yoktur, karşısında diğer Grek gemileri vardı ve hatlarının en ilerisindeydi. Kurtulabilmek için Pers Donanması'ndan bir gemiyi mahmuzlayıp batırdı. Bu gemi, Kralı Damasithymus da içinde olduğu bir Kalinda gemisiydi.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D87%3Asection%3D2 Herodot, 8.87.2]</ref> Böylece Ameinias, saldırdığı geminin bir Grek gemisi olduğuna karar vererek saldırı yönünü değiştirmiş, başka Pers gemilerine yönelmiştir.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D88%3Asection%3D1 Herodot, 8.88.1]</ref> Oysa Artemisia'yı canlı getirene on bin [[drahmi]] ödül verilecekti. Grekler, kendilerine savaş açan bu kadına karşı çok hiddetliydiler.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D93%3Asection%3D2 Herodot, 8.93.2]</ref> Tahtını kurdurduğu yamaçtan bunu izleyen Serhas'ın yanındakilerden birinin yanlış gözlemine kapılarak, Artemisia'nın bir Grek gemisini bordaladığını kabul etti.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D88%3Asection%3D2 Herodot, 8.88.2]</ref> Yanındakilere, "Bugün erkekler kadın gibi, kadınlar da erkek gibi dövüştü" demiştir.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D88%3Asection%3D3 Herodot, 8.88.3]</ref> Diğer yandan Herodot Grek gemilerinin bir bütün olarak, birlikte muharebe ettiklerini yazmaktadır. Diğer tarafta Pers gemilerinin düzenlerini yitirdiklerini, bir muharebe planı olmadan çarpıştıklarını belirtir. Perslerin iyi dövüştüğünü, hatta Artemision'dan daha iyi dövüştüğünü yazar. Buna getirdiği açıklama, Serhas'ın yamaçtaki tahtından muharebe alanını gözlüyor olmasıdır.<ref name="agb">
Herodot'un anlatımıyla Pers Donanması Atina'nın güney sahilleri Phalerum yönünde geri çekilmeye başlamıştır. Ancak Boğaz'dan çıkarken [[Aegina Adası|Aeginalılar]] onları tuzağa düşürdü.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D91%3Asection%3D1 Herodot, 8.91]</ref> Sağlam kalan Pers gemileri dağınık olarak çekilerek Phalerum limanına sığındılar.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D92%3Asection%3D2 Herodot, 8.92.2]</ref> Daha sonra Atinalı general Aristides, yanına aldığı gemilerle Psyttaleia Adası'na giderek buradaki Pers garnizonunu kılıçtan geçirmiştir.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D8%3Achapter%3D95%3Asection%3D1 Herodot, 8.95.1]</ref>
|