Semerkant: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Kekibec (mesaj | katkılar)
Kekibec (mesaj | katkılar)
210. satır:
== Din ==
=== İslam ===
Antikİslamiyet öncesi dönemde Semerkant'ın Soğd halkının çoğunluğu, [[Zerdüştçülük|Zerdüştîlik]] ve Zerdüştîlikten ilham alan, [[Mazdekçilik|Mazdeizm]], [[Maniheizm]], gibi[[Budizm], inançlara[[Yahudilik]] mensuptu. Şehirde küçük birve [[BudistNestûrîlik]] toplulukgibi dainançlara yaşamaktaydımensuptu. Günümmüzde Semerkant sakinlerinin çoğu [[Müslümanlar]]'dan oluşur. Müslümanların yaklaşık % 80-85'i [[Sünni İslam|Sünnî]] ve çoğunlukla [[Hanefilik|HanefîlerHanefî]]den oluşurdir. Sünnilerin neredeyse tamamını [[Tacikler]], [[Özbekler]] ve Semerkant'ta yaşayan Semerkant Arapları oluşturur. Semerkant'ta Müslüman nüfusun %10-15'lik kısmını ise [[Şiilik|Şiîler]] oluşturur. Özbekistan'daki en kalabalık Şiî nüfus Semerkant'ta yaşamaktadır. Semerkant ilinin yaklaşık 3,5 milyonluk nüfusunun 1 milyonunu Şiiîler oluşturur.<ref>{{cite web|url=http://www.islamsng.com/uzb/pastfuture/5570|başlık=Шииты в Узбекистане|eser=www.islamsng.com|erişimtarihi=3 Nisan 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dn.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=1545:2013-11-29-08-08-10&catid=2:2011-10-23-11-43-45&Itemid=17|başlık=Ташкент озабочен делами шиитов|eser=www.dn.kz|erişimtarihi=3 Nisan 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=http://catoday.org/centrasia/uzbekistan-irancy-shiity-stalkivayutsya-c-problemami-s-pravoohranitelnymi-organami-iran|başlık=Узбекистан: Иранцы-шииты сталкиваются c проблемами с правоохранительными органами|eser=catoday.org|erişimtarihi=3 Nisan 2019}}</ref> Semerkant'taki Şiîler, çoğunlukla kendilerini İranî olarak adlandıran Semerkant İranlılarıdır. Semerkant İranlılarının çoğunu, 18. yüzyıldan itibaren [[Türkmenler]] tarafından zorla getirilip köle olarak satılmış, bazıları daha iyi bir hayat için gelmiş bazıları da asker olarak gelmiş ve burada yaşamaya devam etmiş İranlılar oluşturmaktadır. Semerkant'ta birkaç Şiî camii ve medresesi vardır. Bunların en büyüğü Pencap Camii ve Pencap Medresesi'dir.
 
İslam'ın hakim din olmasından sonra Semerkant tarih boyunca bir çok İslami kültür yapılarıyla donatıldı. 8. yüzyıldan başlayarak, Semerkant'ta bugüne kadar birçok camii, medrese ve türbe gibi islami yapı inşa edildi. Müslüman Arapların 687'deki ilk Semerkant kuşatması sırasında şehit düşenler arasında [[Muhammed|Hz. Muhammed]]’in kuzeni olan Kusem bin Abbas da yer almaktaydı. Nitekim Semerkant’ta Kusem'e ait olduğuna inanılan bir mezar bulunmaktaydı. Ölümünden asırlar sonra İslam bu topraklarda tamamen hakim din konumuna geldikten sonra 15. yüzyılda Uluğ Bey zamanında onun mezarı ''Şah-ı Zinde'' adıyla muazzam bir türbeler kompleksi haline dönüştü. İslam dünyasının en önde gelen hadis alimlerinden [[Muhammed el-Buhârî|Buhârî]], Buharalı olmasına rağmen, 870 yılında Semerkant'ta hayatını kaybederek burada defnedilmiştir. Buharî’nin yüzyıllar boyunca sıradan bir mezar olarak kalan kabrinin üzerine Özbekistan’ın bağımsızlığının ardından, 2000’lerin başında Orta Asya sanatının özelliklerini taşıyan bir türbe inşa edildi. Sâmânîlerin Maveraünnehir’de hakim oldukları devirde yaşamış olan ve islam dünyasında iki yaygın Sünni itikad mezhebinden biri olan [[Mâtürîdîlik|Maturidîliğin]] kurucusu olan [[Mâtürîdî|İmam Mâtürîdî]] ise, Semerkant'ta doğmuştur 944 tarihinde Semerkant'ta vefat etmiş ve vasiyeti üzerine Çakerdize Kabristanı'na defnedilmiştir. İmam Mâtürîdî'nin kabrinin bulunduğu Siyab mahallesindeki mezarlık Özbekistan’ın Sovyetler Birliği’nin parçası olduğu senelerde iskâna açılmış, önceleri mezarlık olan alanın tamamına beton dökülmüş, Mâturîdî’nin kabri bir evin bahçesinde kalmıştı. Özbekistan, bağımsızlığının ardından Mâturîdî’nin kabrinin bulunduğu alandaki evler yıktırılıp, dökülmüş betonlar kaldırılarak mezarın üzerine bir türbe, etrafına da fıkıh eğitimi veren bir külliye inşa ettirildi. 14. yüzyılın sonunda Timur, İran'daki [[Susa (antik kent)|Sus]] şehrini fethettiğinde orada yer alan [[Danyal]] peygamber'in kabrinden toprağıyla beraber onun bütün vucudunun, bir başka rivayete göre de kabrinden sadece toprağının alınıp Semerkant'a getirilmesiyle Danyal peygamber için burada şehir kabristanının arka tarafında genişce bir arazi içerisinde yer alan türbe yaptırılmıştır. Ruhabad mozolesi de Timur'un emriyle İslam alimi Şeyh Burhaneddin Sagaradzhi’nin mezarı üzerine inşa edilmiştir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Semerkant" sayfasından alınmıştır