|
|doğum tarihi=28 Ocak 1605
}}
{{kaynaksız}}
'''Emirgûneoğlu Yusuf Paşa''', [[Safevi Devleti]] ve [[Osmanlı İmparatorluğu]]nda valilik ve vezirlik yapmış devlet adamı. Doğum adı Tahmaspkulu'dur, Revan'ın Osmanlılarca alınması sonucu Osmanlı hizmetine geçerek Yusuf adını almıştır. Babası Safevilerin Erivan beylerbeyi Emirgûne Han Kaçar'dır. Büyükbabası Gülabi Han Kaçar'dır. Ailesi, Kaçar boyunun Ağcakoyunlu oymağına mensuptur. Büyük ninesi Safevi sultanı olduğundan ona "sultanzade" veya "şehzade" de denilmiştir.
== Hayatı ==
Tahmaspkulu han, [[Erivan]] (Revan) şehrinde dünyaya gelmiştir. Gençliğinde mükemmel bir medrese eğitimi aldı. [[Safevi devletiDevleti]] hizmetinde önce sultanSultan, sonra hanHan unvanıyla bulundu. Babasının [[1625]] yılındaki vefatının ardından, onun yerine Revan eyaleti beylerbeyi olarak atandı.
=== Safevilerin hizmetinde ikenhizmetindeyken ===
1630 yılında Hakkari emiriEmiri, Safevi devletiDevleti hükümdarı Şah Safi'ye mektup yazıp, Safevi devletiDevleti himayesine geçmek istedi. Safevi ordusu baş komutanı Rüstem Han Türkmen, şahdan Van kalesini ele geçirmeye yönelik emir aldı. Osmanlı Devleti'nin Diyarbakır ve Erzurum beylerbeylerinin Van'a yardıma gitmeleri sonucu Şah [[Safi]], Tahmaspkulu Han'ı, Kelbeli Han ile birlikte Rüstem Han'ın yardımına yolladı.
Bu süre içinde [[Revan]] valisi Tahmaspkulu Han, 10 bin kişilik ordu ile Kürt Mahmudi aşiretine karşı saldırıya geçti. Sonra [[Adilcevaz]]'a doğru yönelik epey bir ganimet, esir geçirdikten sonra [[Hoy]] etrafında geldi. Şah Safi, Nakdi Bey [[Şamlu]]'nu [[Tebriz]]'e gönderdi ve ona emretti ki, ordusu ile [[Azerbaycan]]'a gidip orada yaşanan olaylara nezaret etsin. Nakdi beyBey [[Azerbaycan|, Azerbaycan]]'a ulaştığı zaman, Diyarbakır valisi ve Kürt emirlerinin 10 bin kişilik ordusu, [[Tebriz]] etrafında talana başladılar. Şehir halkının bir kısmı, mallarını gizleyerek, kendilerini tehlikesiz yerlere göçmeye mecbur kalmışlardır. Böyle bir zamanda Nakdi beyBey askerleri ile [[Tebriz]]'e gitti. Acıçay kenarında kızılbaşKızılbaş ordusu işgalcilerin önünü kesti ve orada kanlı bir savaş oldu.
17. yüzyılın 301630'lu yıllarınınların başında Osmanlı Devleti'nin Doğu sınırları hakkında durum o kadar iyi değildi. Sınır şehirlerinin valilerinde kaçma eğilimi oldukça artmıştı. [[1633]] yılında Osmanlı-Safevi ilişkileri çok soğumuştu. Diplomatik ilişkiler sıkıntılıydı. Tam da, bu sırada [[1633]] yılının [[Mart]] ayında Şah Safi, Kazvin'de iken Revan beylerbeyi Tahmaspkulu hanHan, [[Aras]] nehri kenarında isyan eden Kürt aşiretlerine karşı zafer haberi şaha muştulandı. Tahmaspkulu hanHan, Rüstem hanlaHan'la Gürcistan arazisine sefer haberini alan Osmanlı yanlısı Kürt emirleri birleşip üç-dört bin kişilik ordu Revan'ı talan etmeye başladılar. Gürcistan'dan dönen Tahmaspkulu hanHan, Kura nehri kenarında Revan'a yağma haberini aldıktan sonra, hızlı bir şekilde Aras nehri yönüne hareket etti. Aras nehri kenarında Tahmaspkulu hanHan'ın askerleri ile Osmanlı yanlısı Kürt aşiretleri arasında sağlam bir çarpışma oldu. Bu savaşta Kürt emirleri Bahaeddin ve Muhammed beyBey Mahmudi yaralandı. Şah Safi emriyle Rüstem hanHan Türkmen [[1633]] yılında Van kalesi'ni ele geçirdi, [[Nahçıvan (şehir)|Nahçıvan]] etrafını yağmacılardan temizledi. [[1633]] yılında Diyarbakır valisi Murtaza paşaPaşa Van kalesine geldi, orada bir sürü asker yerleştirdi. Van çevresinde yaşayan Kürtler de, Osmanlı ordusu ile birleşti. Bununla birlikte bunların sayısı 40-50 bin kişi oldu. Bunları önlemek için, Şah Safi emriyle Revan Beylerbeyi Tahmaspkulu hanHan'a tabi üç-dört bin kişilik yerel ordu, on bin kişilik gulam birlikleri, eşik ağası Başıuğurlu hanHan, Rumiya hakimiHakimi Kelbali hanHan askerleri Van'a doğru bir hareketharekat yaptılar. Bunun sonunda Osmanlı ordusu mağlup bir şekilde Kars tarafına çekildi.
Bu gelişmeler sonrası gelişmelerden rahatsız olan ve atak bir politika izleyen Osmanlı hükümdarı [[IV. Murad]], Revan'a sefer düzenledi. 200 bin kişilik bir orduyla, 26 Temmuz 1635 tarihinde Revan önlerine dayandı ve üç gün sonra top ateşine başladı. On gün süren top atışının sonunda şehri daha fazla savunamayacağını anlayan Revan beylerbeyi Tahmaspkulu Han, kaleyi 8 Ağustos 1635 tarihinde Osmanlı Sultanı IV. Murad'a teslim etti. Bunun üzerine sultan tarafından muhteşem bir merasimle huzura kabul edilen Tahmaspkulu Han, sonraki süreçte sultanın teveccühünü kazandı ve Sünniliği benimsemesinin ardından Yusuf ismini alarak Osmanlı hizmetine geçti.
=== Osmanlı hizmetine geçişi ===
Yusuf ismini alıp Osmanlı devleti hizmetine girdikten sonra, vezir rütbesiyle Halep beylerbeyliği'ne görevlendirildi. 2İki ay sonra dikkat çekici hareketlerinden göze batarak Halep'teki görevinden azledildi ve payitahta çağrıldı. Sultan [[IV. Murad]]'ı İzmit'te karşılayan kafilenin içinde bulundu ve bir kadırgayla İstanbul'a geçti. Hemen ardından, kendisine bugün [[Emirgan]] olarak anılan Feridun Bey Bahçeleri muhitinde bir köşk, Ahırkapı’da bir saray ve Kâğıthane’de bir çiftlik tahsis edildi. İlerleyen zamanlarda, musikiye ve şiire olan ilgisi, eğlenceye ve sefahat işlerine olan düşkünlüğü sayesinde padişahın yakın adamlarından biri oldu. IV. Murad'ın 1640 yılındaki vefatından bir yıl sonra, 17 Haziran 1641 tarihinde bölücü ve yıkıcı propaganda yaptığı iddiasından dolayı Sultan İbrahim'in emriyle idam edildi. Mezarı [[İzmit]]'tedir.
Mezarı [[İzmit]]'tedir.
[[İstanbul]]-[[Sarıyer]]'e bağlı [[Emirgân|Emirgan]] semti, adını Emirgüneoğlu Yusuf Paşa'dan almıştır. Bölge, ilk başta paşanın adıyla anılmış, zamanla değişime uğrayarak Emirgan adını almıştır.
|
