Pargalı İbrahim Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
SAİT71 (mesaj | katkılar)
SAİT71 (mesaj | katkılar)
k düzen
16. satır:
|eşi=[[Hatice Sultan (I. Selim'in kızı)|Hatice Sultan]] ya da<br/>[[Muhsine Hatun]]}}
 
'''Pargalı İbrahim Paşa''', '''Makbul İbrahim Paşa''', '''Frenk İbrahim Paşa''' ya da öldürüldükten sonraki unvanıyla '''Maktul İbrahim Paşa''' (d. y. 1495, [[Parga]] - ö. 15 Mart 1536, [[İstanbulKonstantinopolis|Kostantîniyye]]), [[I. Süleyman]] saltanatı döneminde 27 Haziran 1523 - 15 Mart 1536 arasında sadrazamlık yapmış, önemli siyasal ve askeri olaylarda rol oynamış [[Osmanlı Devleti|Osmanlı]] devlet adamı. Sahip olduğu yetkiler sebebiyle birçok tarihçi tarafından [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] tarihinin en güçlü sadrazamı olarak kabul edilir.<ref name="gutenberg.org">{{kitap kaynağı |başlık=Jenkins, 1911 |url=http://www.gutenberg.org/files/51299/51299-h/51299-h.htm}}</ref>
 
Kesin memleketi bilinmemekle birlikte, çeşitli kaynaklarda Rum, İtalyan ya da Hırvat asıllı olduğu söylenmektedir. Babasının [[Parga]]'da balıkçı olduğu yazılıdır. Küçük yaşta esir düşerek Manisa'ya getirilen İbrahim, burada Süleyman tarafından alınmış ve ölümüne kadar onun yanından ayrılmamıştır. [[Belgrad'ın Fethi|Belgrad]] ve [[Rodos'un Fethi|Rodos]] seferlerinde yer almıştır. Süleyman'ın saltanatının başlamasıyla birlikte, hızla yükselerek önce has odabaşı olmuş, daha sonra ise sadrazamlığa yükselmiştir. Bunların yanında [[Rumeli Eyaleti|Rumeli]] ile [[Anadolu Eyaleti|Anadolu Beylerbeyi]] ve [[Serasker]]lik makamlarınında sahibi olmuştur.
31. satır:
Bir rivayete göre [[II. Bayezid]] devrinde [[Bosna Eyaleti|Bosna]] valisi [[İskender Paşa (Bosna beylerbeyi)|İskender Paşa]] tarafından, bir akın esnasında ele geçirilen İbrahim, yenetekli olduğu düşünülerek Kefe Sancak Beyi Süleyman'a hediye edilmiş ve onunla birlikte saraya gitmiştir.{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=355|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Belleten|Nisan 1965|p=355|name=Belleten}}{{sfn|Turan|2009|pp=6}}{{sfn|Emecen|2000|p=333|name=Emecen}} Diğer bir rivayete göre ise, Manisa'da zengin ve dul bir kadına satılmıştır.{{Sfn|Afyoncu|2018|p=35|name=Afyoncu}}{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=25|name=LaMartineHammer}}{{sfn|Jenkins|2015|p=9|name=Jenkins}}{{sfn|Can|2013|p=10||name=Can}}{{sfn|Turan|2009|pp=6}}{{sfn|Danişmend|1971|p=97|name=Danişmend}} Bu kadın İbrahim'in, İslamiyet, yabancı dil, şiir ve özellikle keman çalma konusunda iyi bir müzik eğitimi almasını sağlamıştır.{{Sfn|Afyoncu|2018|p=35-36|name=Afyoncu}}{{sfn|Jenkins|1911|p=18|name=Jenkins}}{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=25|name=LaMartineHammer}} Daha sonra ise İbrahim Süleyman'ın hizmetine girmiştir.{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=355|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Hammer|2014|p=551|name=Hammer}}{{sfn|Turan|2009|pp=6}}{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=26|name=LaMartineHammer}} Bu son rivayete göre Şehzade Süleyman bir gezinti esnasında ağaçların arasında İbrahim'in çaldığı kemanın sesini duymuş ve onu yanına çağırtmıştır. Giyimini ve yeteneğini beğendiği için onu maiyetine almıştır.{{sfn|Danişmend|1971|p=97|name=Danişmend}}
 
İbrahim Paşa, kökenini ve ailesini hiçbir zaman unutmamıştır.{{sfn|Jenkins|1911|p=19|name=Jenkins}} 1527'de babası onu ziyaret etmek için KonstantiniyyeKostantîniyye'ye gelmiş ve daha sonra annesi ve iki erkek kardeşi sarayda kalmıştır.{{sfn|Jenkins|1911|p=19|name=Jenkins}}{{sfn|Jenkins|2015|p=10|name=Jenkins}}{{sfn|Afyoncu|2012|p=53|name=Afyoncu}} Babası İslâm'ı kabul ederek Yunus adını almış{{sfn|Jenkins|1911|p=105|name=Jenkins}}{{sfn|Turan|2009|pp=6}}{{sfn|Emecen|2000|p=335|name=Emecen}} ve İbrahim ona bir sancak veya valilik vermiştir.{{sfn|Jenkins|1911|p=19|name=Jenkins}}{{sfn|Jorga|2017|p=321|name=Jorga}}{{sfn|Turan|2009|pp=6}} Bu sayede babası 2.000 altınlık bir yıllık gelir elde etmiştir.{{sfn|Afyoncu|2012|p=53|name=Afyoncu}} Devşirilmeden önce Hristiyan olan İbrahim, İslam'ı benimsemiştir. O dönemde bir Hristiyan'ın Osmanlı İmparatorluğu'nda bu şekilde bir kariyer yapması olanaksızdı.{{sfn|Jenkins|1911|p=19|name=Jenkins}}{{sfn|Jenkins|2015|p=10|name=Jenkins}}
 
== Padişahla ilişkisi ve politik yaşamı ==
=== İlk yılları ===
[[I. Süleyman]]'ın maiyetinden idamına kadar geçirdiği yıllar boyunca, pargalı onun yakın arkadaşı ve danışmanı olmuştur.{{Sfn|Can|2013|p=10|name=Can}} Süleyman padişah olduktan sonra onunla birlikte KonstantiniyyeKostantîniyye'ye gelmiş ve Osmanlı Devleti'nde [[Sadrazam]]lık, [[Anadolu Eyaleti|Anadolu]] ve [[Rumeli Eyaleti|Rumeli Beylerbeylikleri]] ve [[Serasker]]lik (1528/29-1536) dahil olmak üzere en üst düzeylerdeki görevlerde bulunmuştur.{{sfn|Jenkins|1911|p=20|name=Jenkins}}
 
Boğdan Prensi [[Dimitri Kantemiroğlu]], İbrahim'in sekizinci odaya bağlı sıradan bir [[yeniçeri]] olduğunu iddia etmiştir. Ancak [[Joseph von Hammer-Purgstall|Hammer]] onun bu görüşünün doğru olmadığını ve İbrahim'in askeri değil, sivil bir eğitim aldığını belirtmiştir.{{sfn|Jenkins|2015|p=11|name=Jenkins}} İbrahim, KonstantiniyyeKostantîniyye'ye geldikten sonra ilk olarak [[Enderûn|Enderûn Mektebi]]'nde eğitim görmüştür.{{sfn|Jenkins|2015|p=11|name=Jenkins}} Süleyman'ın şehzadelik yıllarında [[İç oğlanı|iç oğlan]] olarak görev yapan İbrahim,{{sfn|Jenkins|2015|p=11|name=Jenkins}} Süleyman'ın padişah olması ile birlikte ilk olarak hademe-i hassa reisi ve doğancıbaşı makamlarına getirilmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=552|name=Hammer}}{{sfn|Jenkins|2015|p=11|name=Jenkins}} Daha sonra has odabaşılık ve iç şahincilerbaşı görevine atanmıştır.{{sfn|Emecen|2000|p=333|name=Emecen}}{{Sfn|Afyoncu|2018|p=36|name=Afyoncu}}{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=355|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Jenkins|1911|p=20|name=Jenkins}}{{sfn|Danişmend|1971|pp=97-98|name=Danişmend}} Bu makamlarda yaklaşık 2 yıl 8 ay görev yapmıştır.{{sfn|Danişmend|1971|p=97|name=Danişmend}} Padişah, İbrahim'i daha büyük rütbelere getirmeden önce çeşitli muharebelere götürerek tecrübe kazanmasını sağlamıştır.{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=26|name=LaMartineHammer}} 1521'de [[Belgrad'ın Fethi]]'nde kapı ağası rütbesiyle görev almıştır.{{sfn|Emecen|2000|p=333|name=Emecen}} Bu seferin öncesinde masrafları Süleyman tarafından karşılanan [[Sultanahmet Meydanı|At Meydanı]]'ndaki [[İbrahim Paşa Sarayı]]'nın inşası başlamıştır.{{sfn|Emecen|2000|p=333|name=Emecen}}{{Sfn|Afyoncu|2018|p=36|name=Afyoncu}}{{Sfn|Can|2013|p=13|name=Can}}{{efn|[[İbrahim Paşa Sarayı]], bugüne gelene kadar çeşitli değişikliklere uğramıştır. Günümüzde ise [[Sultanahmet Meydanı]]'nda ''[[Türk ve İslam Eserleri Müzesi]]'' olarak hizmet vermektedir.{{Sfn|Finkel|2017|p=110|name=Finkel}}}} Padişahın bir saray inşa ettirmesi, İbrahim'in nüfuz ve gücünün artmasını sağlamıştır.{{Sfn|Afyoncu|2018|p=36|name=Afyoncu}}{{Sfn|Can|2013|p=13|name=Can}} 1522'deki [[Rodos]] [[Rodos'un Fethi|seferine]] katılmıştır. Bilim, cesaret ve düşünce alanlarında kendini geliştirmeyi başaran İbrahim, padişahla düşünce alışverişinde bulunup seferlere katılmış ve devlet yönetiminde de söz sahibi olmaya başlamıştır.{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=27|name=LaMartineHammer}} Aynı zamanda da, kişisel serveti de artmıştır.{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=26-27|name=LaMartineHammer}} Alçak gönüllü kişiliği sayesinde, diğer vezirler İbrahim'e karşı kin beslememiş ve onu padişahın bir eğlence arkadaşı olarak görmüşlerdir.{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=27|name=LaMartineHammer}}
 
=== Sadrazamlığa yükselişi ve Hain Ahmed Paşa'nın isyanı ===
69. satır:
=== Mısır'a gidişi ve Yeniçeri isyanı ===
{{Ayrıca bakınız|Yeniçeri İsyanı (1525)}}
İbrahim Paşa, düğününden dört ya da dört buçuk ay sonra padişah tarafından Ahmed Paşa'nın çıkardığı isyan sonrasında, karışık bir durumda olan ve toparlanamayan Mısır'a yeniden düzeni sağlaması için gönderilmiştir.{{Sfn|Finkel|2017|p=110|name=Finkel}}{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=31|name=LaMartineHammer}}{{sfn|Celâlzâde|2011|p=99|name=Celâlzâde}}{{sfn|Hammer|2014|p=556|name=Hammer}}{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=320|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Gökbilgin|2019|p=26|name=Gökbilgin}} İbrahim Paşa, KonstantiniyyeKostantîniyye'den maiyetiyle birlikte deniz yoluyla hareket etmiştir.{{efn|İbrahim Paşa, 30 Eylül 1524 tarihinde, Başdefterdar [[Defterdar İskender Çelebi|İskender Çelebi]], Ulûfeciler Ağası Hayreddin Ağa, Başçavuş Sofuzade Mehmed, [[Celâlzâde Mustafa Çelebi]], otuz çavuş ve beş yüz yeniçeri ile beraber, on adet [[kadırga]]yla KonstantiniyyeKostantîniyye'den hareket etmiştir.{{sfn|Solakzade|1989|p=132-133|name=Solakzade}}{{sfn|Celâlzâde|2011|p=99|name=Celâlzâde}}{{sfn|Danişmend|1971|p=105|name=Danişmend}}}} Sonbahar mevsimi olması nedeniyle, Silivri civarında şiddetli rüzgâra yakalanan paşa ve maiyeti, zorlukla Kızılcaada'ya varmıştır.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=99|name=Celâlzâde}}{{sfn|Solakzade|1989|p=133|name=Solakzade}} Bu durumu öğrenen padişah ise kayıkla Kızılcaada'ya gitmiştir. Burada İbrahim Paşa ile birlikte ava çıkıp, vakit geçirmiş ve daha sonra tekrar geri dönmüştür.{{efn|Padişah'ın bu olaydan haberdar olmasından sonra, Kızılcaada'ya bir hassa kayığı ile giderek İbrahim Paşa'yı ziyaret etmesi, Osmanlı İmparatorluğu tarihinde hiç bir padişahın bir paşa için uygulamadığı bir iltifat olarak kabul edilmektedir.{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=320|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=31|name=LaMartineHammer}}}}{{sfn|Solakzade|1989|p=133|name=Solakzade}} İbrahim Paşa ise, hava şartlarının düzelmesiyle birlikte [[Gelibolu]]'ya hareket etmiştir.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=99|name=Celâlzâde}} Burada bir divan kurarak padişahın emirlerini okumuştur. Daha sonra sırasıyla, [[Sakız Adası|Sakız]] ve [[Rodos|Rodos Adası]]'na uğramıştır. Ancak daha sonra birkaç deneme yaparak, deniz üzerinden Mısır'a ulaşmaya çalışmalarına rağmen, keşişleme esen rüzgâr gemileri geriye doğru sürüklemiştir. Yaklaşık 60 günü denizde geçiren İbrahim Paşa,{{sfn|Danişmend|1971|p=106|name=Danişmend}} bunun üzerine deniz ulaşımının elverişsizliği sebebi ile kara yolunu kullanarak, Suriye üzerinden Kahire'ye hareket etmiştir.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=100|name=Celâlzâde}}{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=320|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Solakzade|1989|p=134|name=Solakzade}}
 
Kara ulaşımıyla Haleb'e gidene kadar birçok noktada denetim yapan İbrahim Paşa, zulüm, rüşvet gibi çeşitli konularda halkın şikayetlerini çözüme kavuşturmuştur. Halkın içinde bulunduğu kötü durumdan dolayı Haleb kadısını idam ettirmiştir.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=100|name=Celâlzâde}} Daha sonra Mısır'a ulaşmış ve üç ay süre ile burada kalarak birçok problemi çözüme kavuşturmuştur.{{sfn|Hammer|2014|p=558|name=Hammer}} Uzun süredir karışıklıklarla uğraşan Mısır'da, Beni Havare ve Beni Bakar adındaki iki aşiretin reisi, hainlik yaptıkları gerekçesiyle idam edilmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=558|name=Hammer}}{{sfn|Jenkins|1911|p=45|name=Jenkins}} Mısır'daki diğer aşiret reislerini ise devlete sadakatle bağlı kalacaklarına dair yemin ettirilmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=558|name=Hammer}}{{sfn|Danişmend|1971|p=107|name=Danişmend}} Şehrin her yerine tellallar ile şikayeti olanlara çağrıda bulunulmuş ve talepleri yerine getirilmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=558|name=Hammer}}{{sfn|Danişmend|1971|p=107|name=Danişmend}} Borçları nedeniyle hapis yatan yaklaşık 300 kişinin borçları, Mısır hazinesinden karşılanarak özgürlüklerine kavuşmaları sağlanmıştır.{{sfn|Jenkins|1911|p=45|name=Jenkins}}{{sfn|Celâlzâde|2011|p=104-105|name=Celâlzâde}} Mısır'da evsiz, hasta ve kimsesiz çocuklar kayıt altına alınmış ve onlara gündelik ücret bağlanmıştır.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=104-105|name=Celâlzâde}} Kahire'de zarar gören bina ve anıtlar onarılarak şehrin imarına başlanmıştır.{{sfn|Danişmend|1971|p=107|name=Danişmend}} Halktan alınan vergiler Kölemenler zamanındaki defterlere göre eski oranlara göre düzenlenmiştir.{{sfn|Danişmend|1971|p=107|name=Danişmend}} Bunların dışında yeni bir kanunname hazırlayarak yürürlüğe koymuştur.{{sfn|Emecen|2000|p=334|name=Emecen}} Mısır hazinesinin muhafaza edilmesi amacıyla iki büyük kule inşa edilmiştir.{{sfn|Solakzade|1989|p=134|name=Solakzade}} İmparatorluk defterdarı veya hazinedarı olan İskender Çelebi, Mısır'ın yönetim maliyetini düşürdükten sonra KonstantiniyyeKostantîniyye'ye yıllık 80.000 duka altın ödenebileceğini hesaplamıştır.{{sfn|Jenkins|1911|p=46|name=Jenkins}} İbrahim Paşa, Mısır'ın idari yapısını ve teşkilatını yeniden düzenlemiş ve başarılı olan bu yapı diğer eyaletlerde de uygulanmıştır.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Shaw |ad1=Stanford |başlık=Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye Cilt 1 |tarih=1994 |yayıncı=E Yayınları |yer=İstanbul |sayfa=135}}</ref> Ayrıca [[Portekiz Krallığı|Portekizlilerin]] [[Kızıldeniz]]'i tehdit eden [[Umman Denizi|Umman]] ve [[Hint Okyanusu|Hint Denizi]]'ndeki faaliyetleri nedeniyle, Süveyş'te elli kadırgadan oluşan Mısır Kaptanlığı'nı kurmuş ve [[Selman Reis]]'i de kaptan olarak atamıştır.{{sfn|Danişmend|1971|p=107|name=Danişmend}}{{sfn|Bostan|2009|p=444|name=Bostan}} İbrahim Paşa yaptığı birçok düzenleme ile Mısır'ı yeniden Osmanlı iradesi altına almıştır.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=105|name=Celâlzâde}}{{sfn|Hammer|2014|p=556|name=Hammer}}
 
İbrahim Paşa'nın Mısır'da bulunduğu süre içerisinde, Süleyman 1525 yılının kış ayını geçirmek üzere Edirne'ye hareket etmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=560|name=Hammer}}{{sfn|Danişmend|1971|p=106|name=Danişmend}} Haftada iki gün Divân'a başkanlık ettikten sonra, vaktinin büyük bir kısmını avda geçirmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=558|name=Hammer}} KonstantiniyyeKostantîniyye'deki [[Yeniçeri]]ler ise bu hareketsiz geçen süreden dolayı memnuniyetsiz bir haldeydiler.{{sfn|Hammer|2014|pp=560-561|name=Hammer}}{{sfn|Danişmend|1971|p=106|name=Danişmend}} [[Rodos'un Fethi|Rodos Seferi]]'nden KonstantiniyyeKostantîniyye'ye dönülmesinin üzerinden 2 yıldan uzun bir zaman geçmişti.{{sfn|Danişmend|1971|pp=106-107|name=Danişmend}} Savaşsız geçen üçüncü seneye girilirken, Yeniçerilerin bir savaş olmadan ganimet elde etmeleri mümkün değildi.{{sfn|Danişmend|1971|p=107|name=Danişmend}} Süleyman'ın Edirne'den KonstantiniyyeKostantîniyye'ye dönüşünde, saraya gitmek yerine Kâğıthane kasrında kalması, yeniçerilerin bu memnuniyetsizliklerinin açıkça bir isyana dönüşmesine sebep olmuştur.{{sfn|Hammer|2014|p=561|name=Hammer}}{{sfn|Jenkins|1911|p=47|name=Jenkins}}{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=32|name=LaMartineHammer}} Yeniçeriler "''Veziriazamsız divan olmaz, olduğu takdirde asker zapt olunmaz''" gerekçesiyle, sadrazamlığın İbrahim Paşa yerine başkasına verilmesini istemişlerdir.{{sfn|Gökbilgin|2019|p=27|name=Gökbilgin}} 25 Mart 1525 tarihinde padişahın dönüşünden üç gün sonra, İbrahim Paşa ve [[Ayas Mehmed Paşa]] ile birlikte defterdarın köşklerine saldırmışlardır.{{Sfn|Finkel|2017|p=120|name=Finkel}}{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=32|name=LaMartineHammer}}{{sfn|Gökbilgin|2019|pp=27-28|name=Gökbilgin}}{{Sfn|Can|2013|p=33-34|name=Can}} Gümrüğü ve yahudi mahallesini yağmalamışlardır.{{sfn|Hammer|2014|p=561|name=Hammer}}{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=32|name=LaMartineHammer}} Süleyman isyanı bastırmak üzere tekrar saraya döndükten sonra, isyanı düzenleyenlerden bazıları asker adına hediye isteyince bunlardan üçünü kendi elleriyle idam etmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=561|name=Hammer}} Daha sonra ise yeniçerilere bin duka altın dağıtılarak isyan bastırılmıştır. Fakat yeniçeri ağası Mustafa{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=33|name=LaMartineHammer}}, [[Reis-ül küttâb]] Haydar Çelebi, sipahi ağası, birçok subay ve isyanı teşvik edenler ile göz yumduğundan şüphelenilen birçok kişi idam edilmiş ve görevlerinden alınmıştır.{{sfn|Hammer|2014|p=561|name=Hammer}}
 
İsyanın ardından padişah tarafından acil bir şekilde KonstantiniyyeKostantîniyye'ye dönüş emrini alan İbrahim Paşa,{{sfn|Celâlzâde|2011|p=558|name=Celâlzâde}} 14 Haziran 1525'te, Mısır'ın yönetimini Suriye Beylerbeyi [[Hadım Süleyman Paşa]]'ya bırakarak oradan ayrılmıştır.{{sfn|Hammer|2014|p=558|name=Hammer}}{{sfn|Jenkins|1911|p=46|name=Jenkins}}{{sfn|Danişmend|1971|p=107|name=Danişmend}} Dönüş yolunda Şam'a uğrayarak, Venediklilerin sahip olduğu imtiyazları yenilemiştir. Kayseri'deyken Dulkadir Türkmen beylerine, alınan [[Tımar (arazi)|tımarlarını]] geri iade etmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=558|name=Hammer}} KonstantiniyyeKostantîniyye'ye dönüşünde, padişahın muhafız askerleri ve vezirler, onu dört günlük yoldan karşılamışlardır.{{sfn|Danişmend|1971|p=108|name=Danişmend}} Süleyman, İbrahim Paşa'ya iki yüz bin duka değerinde bir Arap atı hediye etmiştir. İbrahim Paşa'da padişaha, aldığı hediyeyle neredeyse aynı değere sahip bir serpuş hediye etmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=558|name=Hammer}}{{sfn|LaMartineHammer|2011|p=32|name=LaMartineHammer}} İbrahim Paşa'nın Mısır Seferi yaklaşık 11 ay 6 gün sürmüştür.{{sfn|Danişmend|1971|p=108|name=Danişmend}}
 
=== Mohaç zaferi ve Anadolu isyanları ===
{{Ayrıca bakınız|Mohaç Muharebesi (1526)|Celali isyanları}}
[[Habsburg Hanedanı|Habsburglularla]] yakınlaşan Macaristan'ı bir tehdit olarak gören ve anlaşma girişimlerinden bir sonuç alamayan Osmanlı İmparatorluğu, Macaristan üzerine bir [[Mohaç Muharebesi (1526)|sefer]] düzenleme kararı almıştır. Mısır'daki icraatleri ile padişahın üzerinde nüfuzu artan İbrahim Paşa, bu seferin komutanlığına atanmıştır.{{sfn|Hammer|2014|p=566|name=Hammer}}{{Sfn|Finkel|2017|p=111|name=Finkel}} [[Miladi takvim|Miladî]] 23 Nisan 1526 tarihinde yüz bin kişilik ordu ve üç yüz topla KonstantiniyyeKostantîniyye'den hareket edilmiştir.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=109|name=Celâlzâde}}{{sfn|Hammer|2014|p=566|name=Hammer}} İbrahim Paşa, 3 Haziran'da Rumeli askerleriyle birlikte Sofya'da ordudan ayrılmıştır.{{sfn|Danişmend|1971|p=113|name=Danişmend}} Daha sonra Morava kenarında ordu ile yeniden birleşip, [[Petrovaradin|Petervaradin]] istikametine doğru Rumeli askerlerini alarak, ordunun bir konak ilerisinden öncü olarak hareket etmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=567|name=Hammer}}{{sfn|Danişmend|1971|p=113|name=Danişmend}} [[Belgrad]]'a ulaştıktan sonra, [[Sava]] ile [[Tuna|Tuna Nehri]]'nin birleştiği yerin güneyine, Macar topraklarını gören hakim bir tepeye padişahın otağını kurdurmuştur.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=111|name=Celâlzâde}} Ordunun nehirden karşıya geçebilmesi için, dayanıklı uzun zincirleri, nehrin karşılıklı her iki sahiline çaktırdığı büyük kazıklara bağlatmıştır. Daha sonra gemileri de bu zincirlere bağlayarak, gemilerin üzerine kalın ve geniş tahtalar döşetmiştir. Bu sayede geniş bir köprü yaptırmıştır.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=111|name=Celâlzâde}}{{sfn|Jenkins|2015|p=90|name=Jenkins}}{{sfn|Solakzade|1989|p=139|name=Solakzade}} Padişah daha sonra, İbrahim Paşa'ya askerleriyle birlikte Tuna kenarında yer alan [[Petrovaradin Kalesi|Petervaradin Kalesi]]'ni almasını emretmiştir.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=112|name=Celâlzâde}}{{sfn|Jorga|2017|p=365|name=Jorga}}{{sfn|Jenkins|2015|p=90|name=Jenkins}}
 
İbrahim Paşa, kaleyi almak için bir takım hazırlıklar yapmıştır. Kaleye çıkmak için iskeleler kurulmuştur. 14 Temmuz'da kalenin çevresine birlikler yerleştirilmeye başlansa da, kuşatma ordunun gelmesiyle birlikte başlamıştır.{{sfn|Danişmend|1971|p=114|name=Danişmend}} 15 Temmuz'da yapılan toplu hücum ile kale dışındaki şehir şehir ele geçirilmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=567|name=Hammer}}{{sfn|Danişmend|1971|p=114|name=Danişmend}} Daha sonra kale kuşatmaya alınmıştır. On üç gün boyunca kuşatılan kalenin duvarlarının altında kazılan iki lağımın patlatılması sonucunda geniş bir gedik açılmıştır. Bu gedikten içeri girildikten sonra, kaleyi savunan beş yüz muhafız öldürülmüş, üç yüz tanesi de esir olarak ele geçirilmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=567|name=Hammer}}{{sfn|Jorga|2017|p=366|name=Jorga}}{{sfn|Jenkins|2015|p=91|name=Jenkins}} Bu kalenin alınmasından sonra, İlok (Újlak), İrig (Ireg), Gurguriçe (Gregurevac), Cudyek, Araca ve Dimitrofça ve bunun gibi birçok kalede ele geçirilmiştir.{{sfn|Solakzade|1989|p=140|name=Solakzade}} Daha sonra İbrahim Paşa padişahı karşılamıştır. Burada bir divan kuran Süleyman, kalenin ele geçirilmesinde katkısı olan beyleri ödüllendirmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=568|name=Hammer}}
89. satır:
Mohaç Muharebesi'nin kazanılması, birçok otorite tarafından İbrahim Paşa'ya mâl edilmiştir. Şeyhülislam [[Kemalpaşazâde]] ise muharebeye dair şiirsel tarzdaki hikayesinde, gökyüzünün hiçbir zaman İbrahim Paşa'nın dövüşüne denk başka bir dövüş görmediğini ve bir daha da asla göremeyeceğini söylemiştir.{{sfn|Jenkins|2015|p=93|name=Jenkins}} Süleyman'ın eyaletlere gönderdiği zafer mektuplarında, Sadrazam'ı övdüğü görülmektedir.{{sfn|Jenkins|2015|p=93|name=Jenkins}} Süleyman, Varadin ve İllok'un alınmasından dolayı İbrahim Paşa'yı överken, Mohaç Muharebesiyle ilgili ise şu sözleri kullanarak İbrahim Paşa'nın başarısını vurgulamıştır: "''Cehennem askerlerinin eşlik ettiği lanetlenmiş Kral (II. Lajos), Rumeli Beylerbeyi olan Vezir-i Azam'ım İbrahim Paşa (Allah onu ebediyen muzaffer kılsın!) yönetimindeki Rumeli ordusu önünde düştü. Yiğit, içindeki cesareti o zaman gösterdi.''"{{sfn|Jenkins|2015|p=92-93|name=Jenkins}}
 
Ordu, Mohaç zaferinden üç gün sonra, 3 Eylül 1526'da Budin'e hareket etmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=571|name=Hammer}} Osmanlı ordusu Budin'e vardığında, bir heyet kalenin anahtarlarını padişaha teslim etmişlerdir. Böylece Osmanlı ordusu hiç savaşmadan kaleyi de ele geçirmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=572|name=Hammer}}{{sfn|Jorga|2017|p=370|name=Jorga}}{{sfn|Danişmend|1971|p=117|name=Danişmend}} Padişah, halkın canına ve malına zarar verilmesini en ağır cezalarla birlikte yasaklamış ve İbrahim Paşa ile birlikte iki gün boyunca şehri gezmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=572|name=Hammer}} Buradaki Macar Krallığı hazinesi, iki büyük bronz şamdan, [[Herakles|Herkül]], [[Apollon]] ve [[Artemis|Diana]] adındaki bronzdan{{efn|Bronz, "tunç" olarak da adlandırılır}} yapılmış mitolojik heykeller, av sarayındaki bütün toplar ve [[Matthias Corvinus]]'un kütüphanesindeki kitaplar gemilerle KonstantiniyyeKostantîniyye'ye nakledilmiştir.{{sfn|Danişmend|1971|p=118|name=Danişmend}}{{sfn|Hammer|2014|p=572|name=Hammer}} İki şamdan [[Ayasofya]] mihrabının iki tarafına, mitolojik heykeller ise [[İbrahim Paşa Sarayı]]'nın önündeki mermer kaideler üzerine konmuştur.{{sfn|Danişmend|1971|p=118|name=Danişmend}} 25 Eylül 1526 tarihinde padişah Budin'den geri dönüş emrini vermiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=572|name=Hammer}} Dönüş yolunda Szeged, Baç ve Beçne ele geçirilmiştir.{{sfn|Danişmend|1971|p=119|name=Danişmend}}
 
Macaristan seferi esnasında, Anadolu'da birçok isyan başlamıştır. İlk olarak, padişah seferden dönerken İçel Türkmenleri'nin isyan ettikleri ve bu isyanın hızla yayıldığı haberi ulaşmıştır.{{sfn|Hammer|2014|p=573|name=Hammer}} Bu isyan girişimi bir süre sonra bastırılmıştır. Ancak ertesi yıl, Karaman'da Kalenderoğlu{{efn|Kalender Şah; Kalender Çelebi{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=346|name=Uzunçarşılı}}}}{{sfn|Hammer|2014|p=574|name=Hammer}} Kalenderoğlu'na karşı [[Rumeli Eyaleti|Rumeli]], [[Anadolu Eyaleti|Anadolu]] ve [[Diyarbekir Eyaleti|Diyarbekir]] beylerbeyleri bir biri ardına karşı koymaya çalıştılarsa da başarılı olamamışlardır.{{sfn|Hammer|2014|p=575|name=Hammer}} Sadrazam İbrahim Paşa, bu yenilgi haberini [[Zülkadriye Eyaleti|Dulkadir Eyaleti]]'ndeyken almış ve maiyetindeki üç bin yeniçeri ve iki bin [[sipahi]] askerle birlikte [[Elbistan]]'a kadar ilerlemiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=575|name=Hammer}}{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=347|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Danişmend|1971|pp=123-124|name=Danişmend}} Türkmenlere yenilen diğer eyalet askerlerinin, bu yenilgiye dair yayacakları haberlerle kendi ordusunun moralini bozacağını düşünen İbrahim Paşa, yenilen kuvvetlerden takviye asker almadan ilerlemeye devam etmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=575|name=Hammer}}{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=347|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Danişmend|1971|p=124|name=Danişmend}} Kalenderoğlu'nun tarafını tutan aşiretler ile görüşen İbrahim Paşa, onlara alınan dirliklerinin geri iade edileceğini söyleyip ikna ederek kendi tarafına çekmiştir.{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=347|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Hammer|2014|p=575|name=Hammer}}{{sfn|Danişmend|1971|p=124|name=Danişmend}} Bu hamlesinden sonra isyan eden Kalenderoğlu sadece birkaç yüz kişiden ibaret kalmıştır.{{sfn|Hammer|2014|p=575|name=Hammer}} Daha sonra İbrahim Paşa'nın gönderdiği küçük bir birlik bu isyancıları mağlup etmiş ve Kalenderoğlu yakalanarak idam edilmiştir.{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=347|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Danişmend|1971|pp=124-125|name=Danişmend}} Bu sefer yaklaşık 3 ay 11 gün sürmüştür.{{sfn|Danişmend|1971|p=125|name=Danişmend}} İbrahim Paşa isyanın bastırılmasının ardından 11 Ağustos 1527'de KonstantiniyyeKostantîniyye'ye dönmüştür.{{sfn|Hammer|2014|p=576|name=Hammer}}{{sfn|Danişmend|1971|p=125|name=Danişmend}} İsyancıların sancakları zafer göstergesi olarak KonstantiniyyeKostantîniyye'ye getirilmiştir.{{sfn|Danişmend|1971|p=125|name=Danişmend}} Padişah İbrahim Paşa'yı büyük bir iltifat göstererek kabul etmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=576|name=Hammer}} Bu başarısının ardından, o tarihe kadar senede 1.000.000 akçe olan [[has]]sı{{efn|Has: Yıllık geliri 100.000 akçeden daha fazla olan [[Tımar (arazi)|tımarlar]] için kullanılan bir tabir.}} 2.000.000 akçeye çıkartılmıştır.{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=347|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Danişmend|1971|p=124|name=Danişmend}}{{sfn|Danişmend|1971|p=125|name=Danişmend}} Ayrıca değerli mücevherlerle süslenmiş kılıç, hançer ve buna benzer hediyeler verilmiştir.{{sfn|Danişmend|1971|p=125|name=Danişmend}}
 
=== Seraskerliğe tayini ===
132. satır:
İbrahim Paşa ile Baş Defterdar İskender Çelebi arasında rekabet ve husumet mevcuttu.{{sfn|Danişmend|1971|p=164|name=Danişmend}} Rivayete göre İskender Çelebi o dönemki devlet adamlarının en zengini ve ihtişamlısıydı. İbrahim Paşa'nın 400 kadar kölesi mevcutken, Baş Defterdar İskender Çelebi'nin 6.000'den daha fazla kölesinin olduğu iddia edilmiştir. Ayrıca 1.200 atlıdan oluşan bir maiyyet alayına da sahip olduğu rivayetleri mevcuttur.{{sfn|Danişmend|1971|p=164|name=Danişmend}} İkili arasındaki ilk uyuşmazlık Irakeyn Seferi'nin hazırlıkları esnasında, İbrahim Paşa'nın İskender Çelebi'nin maiyyet alayından 110 kişi istemesi ve İskender Çelebi'nin ise 30 kişi vermesiyle başlamıştır.{{sfn|Danişmend|1971|p=164|name=Danişmend}}{{sfn|Hammer|2014|p=608|name=Hammer}} Ayrıca padişah çok güvendiği ve sevdiği İskender Çelebi'yi bu seferde Serasker Kethüdâ'lığına atamış ve rivayete göre İbrahim Paşa'yı İskender Çelebi'nin sözünü dinlemesi için uyarmıştır.{{sfn|Danişmend|1971|p=164|name=Danişmend}} Bunların yanında Şam Vilayeti'nin Defterdarı Nakkaş Ali'de, İskender Çelebi'yi gözden düşürerek onun makamına yükselme amacındaydı.{{sfn|Danişmend|1971|p=164|name=Danişmend}}{{sfn|Hammer|2014|pp=608-609|name=Hammer}}{{sfn|Celâlzâde|2011|p=199|name=Celâlzâde}}{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=353|name=Uzunçarşılı}} Hazine develerinin yola çıkarıldığı esnada, hazineden sorumlu askerlerin yağmalama girişiminde bulundukları iddia edilmiş ve İskender Çelebi'nin maiyyetindeki 30 asker idam edilmiştir.{{sfn|Danişmend|1971|p=164|name=Danişmend}}{{sfn|Solakzade|1989|p=186|name=Solakzade}}{{sfn|Hammer|2014|p=609|name=Hammer}} Bu gelişmelerden sonra ise İskender Çelebi'de İbrahim Paşa'yı zor duruma düşürmek için çalışmıştır. Bitlis Beylerbeyliği'ne atandıktan sonra çeşitli siyasi sebeplerden ötürü İbrahim Paşa tarafından başka bir göreve atanan Ulama Paşa'da İskender Çelebi'nin tarafını tutmuştu.{{sfn|Danişmend|1971|p=164|name=Danişmend}} İskender Çelebi İranlılardan kaçıp gelen bir takım kişileri, İbrahim Paşa'ya göndererek Tebriz'e gitmeye ikna etmeleri için satın almıştır.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=199|name=Celâlzâde}}{{sfn|Hammer|2014|p=609|name=Hammer}} İskender Çelebi sadrazamı Tebriz'e yönlendirerek, ordunun yaşacayacağı zorluk ve askeri başarısızlıkla onun padişah üzerindeki nüfuzunu azaltmak amacındaydı.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=199|name=Celâlzâde}}{{sfn|Hammer|2014|p=609|name=Hammer}} İbrahim Paşa ise Tebriz'e gitmenin akıllıca olmayacağını ve Bağdat'ı almanın daha avantajlı olduğunu savunmasına rağmen, özellikle Ulama Paşa'nın çabalarıyla ikna edilmiştir.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=199-200|name=Celâlzâde}}{{sfn|Hammer|2014|p=609|name=Hammer}}{{sfn|Emecen|1999|p=116|name=Emecen}} Tebriz istikametinde yer alan birçok kale Osmanlı ordusu tarafından ele geçirilmiştir.{{sfn|Celâlzâde|2011|p=199-200|name=Celâlzâde}}
 
İbrahim Paşa'yı öncü olarak yollayan Süleyman ise kış mevsimini KonstantiniyyeKostantîniyye'de geçirdikten sonra ilkbaharda sefer için hareket etmek niyetindeydi.{{sfn|Gökbilgin|2019|p=54|name=Gökbilgin}} Ancak İbrahim Paşa'nın [[Defterdar İskender Çelebi]] ile arası açılmış ve ikilik baş göstermiştir.{{sfn|Gökbilgin|2019|p=54|name=Gökbilgin}} Ayrıca civardaki halk tarafından padişahın halen KonstantiniyyeKostantîniyye'de olduğu bilindiği için "''İbrahim Paşa Şah ile nasıl savaşabilir. Şaha Şah gerektir''" diye bir takım söylentiler çıkmıştır.{{sfn|Gökbilgin|2019|p=54|name=Gökbilgin}}{{sfn|Celâlzâde|2011|p=200|name=Celâlzâde}} Bu durum İbrahim Paşa'yı çok düşündürmüş ve KonstantiniyyeKostantîniyye'ye peşpeşe ulaklar yollayarak, ordunun başında padişahın bulunmamasından dolayı askerlerin hoşnut olmadığını haber vermiştir.{{sfn|Gökbilgin|2019|p=55|name=Gökbilgin}} Durumu haber alan Süleyman ise Haziran 1534 tarihinde hareket etmiştir.{{sfn|Gökbilgin|2019|p=54|name=Gökbilgin}}{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=351|name=Uzunçarşılı}} İsmail Hamdi Danişmend ise padişahın bu söylentilerden çok daha önce yola çıktığını ve İbrahim Paşa'nın Azerbaycan'a girdikten sonra Horasan'dan büyük bir orduyla yola çıkan Tahmâsb'ın yaklaşmakta olduğu haberleri üzerine telaşlanarak padişaha haber verdiğini belirtmiştir.{{sfn|Danişmend|1971|p=165|name=Danişmend}}
 
Sadabâd ovası yakınındaki Sehend Dağı'na ordugahı kuran İbrahim Paşa{{sfn|Celâlzâde|2011|p=201|name=Celâlzâde}}{{sfn|Hammer|2014|p=609|name=Hammer}}, buraya gelen Tebriz şehrinin temsilcilerinin itaatlerini bildirmesiyle birlikte orduyla birlikte 13 Temmuz 1534 tarihinde şehre girmiştir.{{sfn|Danişmend|1971|p=166|name=Danişmend}} Şehre girdikten sonra ilk olarak bir kadı ile çeşitli memurlar tayin etmiştir.{{sfn|Danişmend|1971|p=166|name=Danişmend}} Padişah ise Eylül 1534'te Ucan civarında İbrahim Paşa tarafından karşılanmıştır.{{sfn|Uzunçarşılı|1998|p=351|name=Uzunçarşılı}}{{sfn|Jenkins|2015|p=101|name=Jenkins}}{{sfn|Hammer|2014|p=610|name=Hammer}} Bir kaç gün sonra ise padişah bir divan ile İbrahim Paşa'nın da aralarında bulunduğu birkaç kişiye teşrif hilâti giydirmiştir.{{sfn|Hammer|2014|p=610|name=Hammer}} İbrahim Paşa seferin başladığı 1533 yılı baharından padişahın geldiği tarihe kadar geçen yaklaşık 1 yıllık sefer süresince, askeri ve siyasi idareyi elinde tutmuş ve bütün kararları kendisi almıştır.{{sfn|Belleten|Nisan 1957|p=449|name=Belleten}}
193. satır:
Ayrıca Makbul İbrahim Paşa'nın [[Hürrem Sultan]]'ın oğlu olmayan [[Şehzade Mustafa]]'yı desteklemesinden dolayı ölümünde Hürrem Sultan'ın da büyük bir rol oynadığı rivayet edilir.
 
İbrahim Paşa'nın en çok konuşulan faaliyetlerinden biri de [[Mohaç Muharebesi (1526)|Mohaç Muharebesi]] sonrasında Budin'den KonstantiniyyeKostantîniyye'ye getirerek, At Meydanı'ndaki sarayının önüne diktirdiği [[Yunan mitolojisi|mitolojik]] heykellerdir.{{Sfn|Ortaylı|2006|p=151|name=Ortaylı}} Üç güzeller olarak anılan [[Herakles|Herkül]], [[Apollon]] ve [[Artemis|Dina]]'nın At Meydanı'na dikilmesinin, İbrahim Paşa tarafından Osmanlı İmparatorluğu'nun üstünlüğünü çöküşte olan Hristiyan Avrupası'nın kültürleriyle ilişkilendirmek amacını taşıdığı belirtilmiştir.{{sfn|RestonJames|2011|p=217|name=Reston James}} Ancak bu eylem, müslümanlıkta "yukarıda gökyüzünde, aşağıda toprakta ve toprağın altındaki suda her hangi bir şeyin görüntüsünün" tasvirini yasaklayan kuralla ters düşüyordu.{{sfn|Jenkins|2015|p=104|name=Jenkins}} Kendisinden bir [[Putperestlik|putperest]] olarak bahsedilmeye başlanmış{{sfn|Jenkins|2015|p=104|name=Jenkins}} ve heykellerin dikilmesiyle birlikte dönemin şairlerinden [[Figânî]], muhtemelen [[Firdevsî]]'nin [[Mahmud Gaznevî]]{{efn|Bir diğer adı İbrahim'dir{{Sfn|Ortaylı|2006|p=151|name=Ortaylı}}}} için yazdığı şiiri uyarlayarak şu iki mısra ile İbrahim Paşa'yı put dikmekle suçlamıştır:{{Sfn|Ortaylı|2006|p=151|name=Ortaylı}}{{Sfn|Can|2013|p=44|name=Can}}
 
{| style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center; width: 40em;"