Mongoose Operasyonu: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
LuCKY (mesaj | katkılar)
k Yazım hatası düzeltildi: hükümet → hükûmet AWB ile
1. satır:
'''Mongoose''' ('''''Firavunfaresi''''') '''Operasyonu''', '''ABD''' Başkanı [[John Kennedy]] döneminde [[CIA]] tarafından örtülü olarak başlatılan operasyon. Başarısız [[Domuzlar Körfezi Çıkarması]]ndan sonra 30 Kasım 1961 tarihinde [[Küba]]’daki [[Fidel Castro]] yönetimine karşı örtülü saldırılara Kennedy tarafından onay verilmiştir. Operasyona Hava Kuvvetleri Generali Edward Lasdale komuta ediyordu.
 
Operasyonun hayata geçirilmesi, Küba hükümetindehükûmetinde başarısız Domuzlar Körfezi girişiminden sonra adanın bu sefer daha kapsamlı bir şekilde ABD Ordusu tarafından işgal tehdidi altında olduğu şeklinde yorumlanacak ve [[Sovyetler Birliği]] ile savunma alanında yakınlaşma başlayacaktır. ABD’nin [[Türkiye]] topraklarında bulundurduğu [[Jüpiter (füze)|Jüpiter füze]]lerine karşılık olarak Küba topraklarına Sovyet füzesi yerleştirme fikri, Küba’nın ciddi olarak yaşadığı işgal tehdidiyle birleşince [[Küba Füze Krizi]] patlak verecektir.<ref>Krizin çözümü için varılan uzlaşmada ABD devlet başkanı Kennedy Küba’yı işgal etmeyeceğine dair söz verecek ancak yazılı bir anlaşma imzalamayacaktır. Görüşmelere dahil edilmeyen Küba yönetimi ile Sovyetler Birliği arasında füzelerin sökülmesini izleyen dönemde ilişkilerde bir soğuma yaşanacaktır. ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki görüşmelerde adeta piyon olarak öne sürülerek fikri sorulmadan hakkında karar alınan sadece Küba değil aynı zamanda Türkiye’dir. http://www.swans.com/library/art11/lproy26.html</ref>
 
== İçeriği ==
Mongoose Operasyonu, Küba’daki Castro rejimini alaşağı etmek için propaganda, psikolojik savaş ve sabotaj eylemlerinin kullanılmasını içermekteydi. ABD Dışişleri Bakanlığına ait belgelerde de “''Küba’daki komünist rejimi devirmek için''” bir eylem planının yürürlülükte olduğu belirtilirken, Fidel Castro’ya karşı “''bir isyanın Ekim 1962’de çıkabileceği''” beklenmekteydi. ABD yönetimi yeni başa gelecek hükümetlehükûmetle “''barış içinde yaşamak''” istemekteydi.<ref>[http://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/cuba/mongoose.htm ABD Dışişleri Bakanlığı Arşivi ABD Dış İlişkileri 1961-1963 X.Cilt Küba, 1961-1962 Washington DC]</ref>
 
== Arka plan ==
[[II. Dünya Savaşı]]ndan sonra [[Nazi Almanyası]]nın işgal etmiş olduğu ülkeleri özgürleştiren [[Sovyetler Birliği]] [[Kızılordu]]su bu ülkelerde yeniden sosyalizme düşman rejimlerin iktidara gelmemesi için sol ve sosyalist eğilimli hükümetlerinhükûmetlerin başa gelmesini sağlamıştı. Böylece ABD ve Avrupalı müttefiklerine karşı Sovyetler Birliği ve sosyalist blok ortaya çıkmıştı. Bu sosyalist blok ülkelerinden farklı olarak ve tamamen kendi iç dinamikleriyle iktidara gelen sosyalist eğilimli Küba Devrimi ve Fidel Castro yönetimi ABD’yi oldukça endişelendirmekteydi. Latin Amerika bölgesine hakim olmak isteyen ABD, Küba Devriminin diğer bölge ülkelerine yayılmadan alaşağı edilmesini istemekteydi.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.soaw.org/article.php?id=230&cat=63 |başlık=ABD'de kurulan ''School of Americas'' Askeri Akademisi bölgede darbeyle başa geçen çok sayıda komutana eğitim vermiştir; bunlar arasında Galtieri, Noriega, Banzer, Pinochet sayılablir |erişimtarihi=2 Ağustos 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20070419151554/http://www.soaw.org/article.php?id=230&cat=63 |arşivtarihi=19 Nisan 2007 |ölüurl=yes }}</ref> ABD yönetimi başarısız [[Domuzlar Körfezi Çıkarması]]ndan sonra Küba yönetimini daha ciddiye almaya başlasa da Castro’yu iktidardan devirme planları bırakılmamıştır. Küba’daki iktidarı devirmek için özel bir komite oluşturulmuştu. Komünizme cephe alan ABD yönetiminde bu yeni oluşan grup [[John Kennedy]] iktidarının ayrılmaz bir parçası olacaktır.
 
ABD’nin Küba’nın iç yapısına dair kimi önyargıları vardı. Buna göre Küba’daki Castro hükümetininhükûmetinin arası Küba halkıyla açılmıştı, Castro’nun sosyal ve ekonomik politikaları halk tarafından beğenilmiyordu. Bunun sonucu olarak da olası bir fırsat verildiğinde Castro yönetimine karşı halkın ayaklanacağı savı benimsenmişti. Buradan hareketle halkta ayaklanmaya yol açmak için propaganda faaliyetleri başlatılmış ve rejimin çözmesi için Fidel Castro’ya suikast planları hayata konulmuştur.
 
== Planlama ==
17. satır:
Lansdale’in sorumluluğunda yürüyen operasyon tüm devlet kurumlarınca desteklenecektir. Buna dair açıklamada bulunan CIA yetkilisi Samuel Halpern; CIA, ABD Ordusu, Ticaret Bakanlığı, Göçmen Bürosu, Hazine Müsteşarlığı gibi birçok kurumun dahil olduğunu ve Bobby Kennedy’nin ofisinden Ed Lansdale tarafından yürütüldüğünü söyleyecektir.<ref>James G. Blight ve Peter Kornbluh, Politics of Illusion: The Bay of Pigs Invasion Reexamined. Boulder, 1999 s.125</ref>
 
Operasyon kapsamında birbirinden farklı otuzun üzerinde plan hayata geçirilmiş; Küba hükümetininhükûmetinin ve ekonomisinin çökertilmesi amaçlanmıştır. Bu planlar arasında terör eylemleri, adadaki ürünlerin biyolojik ve kimyasal olarak tahrip edilmesi, Küba kıyılarının mayınlanması sayılabilir. 1962 yılında yapılan Northwoods planına göre ise ABD topraklarında yapılacak ve Küba hükümetininhükûmetinin suçlanacağı sahte saldırılar düzenlenecektir. Yapılan planlara Küba Devriminin lideri Castro’ya suikast planları da dahildir.<ref>[http://www.guardian.co.uk/world/2006/aug/03/cuba.duncancampbell2 3 Ağustos 2006 The Guardian haberine göre CIA, Castro’yu öldürmek için 638 farklı yöntem araştırmıştır]</ref> Castro’nun öldürülmesi için CIA yetkilisi William Harvey Miami’deki mafyadan John Roselli ile görüşecektir.<ref>Jack Anderson, "6 Attempts to Kill Castro Laid to CIA", The 18 Ocak 1971 tarihli Washington Post haberi</ref>
 
== Eylemler ==