Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Yazım hatası düzeltildi: hükümet → hükûmet AWB ile |
|||
1. satır:
[[Dosya: Democratic Republic of Georgia (en).svg|thumb|right|300px|[[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti]], 1921 yılı. [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti]]'nin [[Milletler Cemiyeti]] tarafından kabul edilmiş olan sınırları. [[Kızıl Ordu]]'nun müdahalesinin ve Türk birliklerinin saldırıları sonucunda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti’nin güneybatı parçası ([[Artvin (il)|Artvin]], [[Oltu]], [[Ardahan (il)|Ardahan]]) Türkiye’nin eline geçti (haritada sarıya boyanmış bölge). Ülkenin kalan kısmını ise [[Sovyetler Birliği]] ilhak etti. Daha sonra Moskova’nın kararıyla haritada pembe renge boyanmış bölge [[Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]’ne, yeşil renge boyanmış yerler [[Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]’ne bırakıldı. Turuncu renge boyanmış Soçi vilayeti ile Kafkas Dağlarının kuzey etekleri ise 1918-1919 arasında [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti]]’nin topraklarıydı, ama [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti]] tarafından daha önce ilhak edilmişti.]]
'''Kızıl Ordu'nun Gürcistan'a müdahalesi''', '''Sovyet–Gürcü Savaşı'''<ref name="Hrono">{{Rus}} {{Web kaynağı | başlık = Советско-грузинская война 1921 г. (Soviet-Georgian war of 1921) | iş = Хронос ("Hronos") | url = http://www.hrono.ru/sobyt/1921gruz.html | erişimtarihi = 2 Kasım 2006 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140412233440/http://www.hrono.ru/sobyt/1921gruz.html | arşivtarihi = 12 Nisan 2014 | ölüurl = no }}</ref> ya da '''Sovyetlerin Gürcistan'ı işgali'''<ref name="Debo">Debo, R. (1992). ''Survival and Consolidation: The Foreign Policy of Soviet Russia, 1918-1921'', pp. 182, 361-364. McGill-Queen's Press. ISBN 0-7735-0828-7</ref> olarak da bilinir (15 Şubat – 17 Mart 1921), [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti]]'ne bağlı [[Kızıl Ordu]]'nun [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti]]'nin [[Menşevik]]
== Müdahaleden önce ==
10. satır:
== Müdahalede Türkiye ==
Bu sıralarda [[Türkler]] [[Kurtuluş Savaşı]]'yla bağımsızlık mücadelesi veriyorlardı. [[Moskova Antlaşması]] ile Türk-Sovyet ilişkisi olumlu yolda ilerlemiş; Ruslar [[Ankara Hükümeti]]'ni tanımış, Moskova'ya elçi göndermelerini istemiş, silah ve cephane yardımı yapmaya başlamıştı.
Bu arada [[Ankara Hükümeti]] 13 Kasım 1920'de [[Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti|Gürcistan]]'la da diplomatik ilişki kurmuş ve mevcut sınırlarıyla Gürcistan'ı tanımıştı. Bu tarihte [[Kâzım Dirik]] Ankara Hükûmeti tarafından Tiflis elçiliğine atanmıştı. Gürcistan elçisi Svimon Mdivani ve beraberindeki heyet de 8 Şubat 1921'de [[Mustafa Kemal Paşa]] tarafından Ankara'da kabul edilmişti. Ne var ki Ruslar [[Gürcistan]]'ın işgalinde Türklerin katkısını istiyordu. Bu teklifi Ruslar [[Ali Fuat Paşa]]'ya sundu. Ali Fuat Paşa bu teklifi [[Ankara]]'ya ulaştırdı ve [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]] da onayladı.
Oysa [[Ankara Hükümeti]] Gürcistan'la sınır görüşmeleri yapamaya bile başlamıştı.<ref>{{Haber kaynağı |başlık= Roin Kavrelişvili - Nikoloz Akhalkatsi, Gürcistan Tarihçiliğinde Kars Antlaşması Üzerine Kısa Bir Değerlendirme |url= https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/155281 |eser=|tarih=16 Eylül 2019}}</ref> Mustafa Kemal Paşa uzun bir söylev olan ''[[Nutuk]]'''ta bu gelişmeleri şöyle anlatır: "8 Şubat 1921 de Ankara'da itimatnamesini takdim etmiş olan Gürcü sefirile de, Türkiye - Gürcüstan Muahedesi için müzakere başlamıştı. Nihayet 23 Şubat 1921'de verdiğimiz kat'i bir ültimatom üzerine Ardahan, Artvin ve Batum'un tarafımızdan işgaline muvafakat olundu."<ref>Mustafa Kemal Atatürk, ''Nutuk'', İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.</ref>
Gerçekten de [[Kazım Karabekir]] komutasındaki 3. Ordu bu iş için görevlendirdi. [[Artvin]]'den kalkan Türk ordusu [[Batum]]'daki tüm Gürcü kuvvetlerini yendi. Batum ve dolaylarını ele geçirdi. Hemen ardından [[Giorgi Mazniaşvili]] komutasındaki Gürcü kuvvetleri Batum'dan Türkleri çıkardı ve kenti [[Bolşevik]] kuvvetlerine teslim etti.
| |||