Afyonkarahisar (il): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k →‎Dış bağlantılar: Lütfen sadece valilik ve belediye linklerini ekleyin
Etiket: 2017 kaynak düzenleyici
Hasan İrioğlu (mesaj | katkılar)
k ufak düzeltmeler ve hatalar
1. satır:
{{Koordinat|38|39|06|N|30|40|12|E|region:TR-03_type:adm1st|display=title}}
{{Düzenle|Şubat 2012}}{{Yerleşim bilgi kutusu|ad=Afyonkarahisar|görüntü=AfyonBurgberg.jpg|görüntü_boyutu=250px|görüntü_açıklaması=[[Afyonkarahisar Kalesi]]|takma_ad=|yerleşim_türü=[[Türkiye'nin illeri|İl]]|slogan=Akdeniz'in İncisi|bayrak=|bayrak_boyutu=|harita=Afyonkarahisar_in_Turkey.svg|harita_boyutu=250px|harita_açıklaması=Afyonkarahisar'ın [[Türkiye]]'deki konumu|altbölüm_türü=[[Ülkeler listesi|Ülke]]|altbölüm_adı={{bayrakülke|Türkiye}}|altbölüm_türü1=[[Türkiye'nin coğrafi bölgeleri|Bölge]]|altbölüm_adı1=[[Ege Bölgesi]]|altbölüm_türü2=[[Türkiye'nin illeri|İl]]|altbölüm_adı2=Afyonkarahisar|parts=18 [[Afyonkarahisar'ın ilçeleri|ilçe]]|p1 = [[Afyonkarahisar]] |p3 = [[Başmakçı]] |p4 = [[Bayat, Afyonkarahisar|Bayat]] |p5 = [[Bolvadin]] |p6 = [[Çay, Afyonkarahisar|Çay]] |p7 = [[Çobanlar]] |p8 = [[Dazkırı]] |p9 = [[Dinar, Afyonkarahisar|Dinar]] |p10 = [[Emirdağ]] |p11 = [[Evciler]] |p12 = [[Hocalar]] |p13 = [[İhsaniye]] |p14 = [[İscehisar]] |p15 = [[Kızılören]] |p16 = [[Sandıklı]] |p17 = [[Sinanpaşa]] |p18 = [[Sultandağı]] |p19 = [[Şuhut]]|önder_türü=Belediye Başkanı|önder_adı=[[Mehmet Zeybek]]|önder_parti=[[Adalet ve Kalkınma Partisi|AKP]]|önder_türü1=Vali|önder_adı1=[[Mustafa Tutulmaz]]|yüz_ölçümü_magnitude=|yüz_ölçümü_toplam_km2=14.237|yüz_ölçümü_land_km2=|yüz_ölçümü_su_km2=|nüfus_as_of=2018|nüfus_not=|nüfus_toplam=641.614|nüfus_metro=|nüfus_yoğunluğu_km2=|zaman_dilimi=[[Uzak Doğu Avrupa Zaman Dilimi|UDAZD]]|utc_offset= +03.00|latd=|latm=|lats=|latNS=|longd=|longm=|longs=|longEW=|rakım_m=|rakım_max_m=|rakım_min_m=|posta_kodu=03000|alan_kodu=272|plaka_kodu=03|website=<center>[http://www.afyon.bel.tr/ Afyonkarahisar Belediyesi] <br /> [http://www.afyonkarahisar.gov.tr/ T.C. Afyonkarahisar Valiliği]</center>|dipnotlar=}}{{Hakkında|Afyonkarahisar il sınırları içindeki tüm bölge|Başlığın diğer anlamları|Afyonkarahisar (anlam ayrımı)}}
'''Afyonkarahisar''', [[Türkiye]]'nin [[Ege Bölgesi]]'nde ve İç Batı Anadolu BölümüBölümün'ndede yer alan bir ildir. 2018 yılı verilerine göre ilde; [[Afyonkarahisar]] merkez ilçesi ile beraber 18 ilçe, 58 belediye ve 442 köy vardır.
 
== Tarihçe ==
Bilindiği kadarıyla ilk olarak [[Hititler|Hitit]] egemenliğinde olan Afyonkarahisar toprakları, sonra sırası ile [[Frigya]] ve [[Lidya]] egemenliğine geçti.[http://www.frigvadisi.org] Daha sonra MÖ 6. yüzyılda [[Pers İmparatorluğu|Pers]] egemenliğine giren Afyonkarahisar'ı [[İskender|Büyük İskender]] fethetti. Onun ölümünden sonra [[Selevkos]] ve [[Pergamon Krallığı|Bergama Krallıkları]]'nın egemenliğine giren topraklar, daha sonra [[Roma İmparatorluğu]] topraklarına katıldı. [[Alparslan]]'ın [[Malazgirt Savaşı]]'ndan sonra [[Türkler]]in [[Anadolu]]'yu fethiyle [[Sultan]] [[I. Mesut]]'un emri ile [[Akronium Kalesi]]'nin eteklerine [[Karaşar]] [[Türkler]]i yerleşmiş ve daha sonra kaleye ''Karahisar'' adı verilmiştir. [[Karahisar]] ve yöresi, Selçuklu Veziri [[Sahip Ata Fahrettin Ali]]'nin "Sahip" unvanı nedeniyle "''Karahisar-ı Sahip''" olarak anılmıştır. Karahisar-ı Sahip "Vezirin Karahisarı" anlamına gelmektedir.
[[Kutalmışoğlu Süleyman Şah]]'ın fethiyle ilk kez [[Türkler|Türk]] egemenliğine giren topraklar, [[I. Haçlı Seferi]] sırasındaki Hristiyan egemenliğinden sonra [[Alaaddin Keykubat]] tarafından yeniden [[Türkler|Türk]] yönetimine alındı. [[12. yüzyıl]]da Germiyanoğullları'nın egemenliğinde olan bölge, sonra Osmanlı İmparatorluğu yönetimine girdi.
 
Afyon'da Batı Anadolu ağzı kullanılmaktadır.<ref>Prof. Dr. Leyla Karahan'ın ''Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması'' ([[Türk Dil Kurumu]] yayınları: 630, Ankara 1996)</ref>[[Dosya:Gelincik tepesi.jpg|thumb|sağ|Gelincik tepesi Sultandağı]]
 
[[Dosya:AfyonBurgberg.jpg|thumb|150px|sağ|Kente hakim bir konumda bulunan tarihî [[Afyonkarahisar Kalesi]]]]
[[Dosya:Gelincik tepesi.jpg|thumb|sağ|Gelincik tepesi Sultandağı]]
 
== Coğrafya ==
Satır 17 ⟶ 14:
İlin diğer komşu illerle sınırlarının toplam uzunluğu 616 kilometredir.
 
Afyonkarahisar ilinin 20142019 yılı TÜİK verilerine göre toplam nüfusu 706729.371'dir483 . Bu nüfusun 350362.370'i447 erkek, 356367.001036' i kadındır. Aynı tarih verilerine göre Afyonkarahisar'ın genç bir şehir olduğu anlaşılmaktadır. Nüfusun % 39,6'sını (279.947) 25 yaş altı nüfus oluşturmaktadır.
 
Yüzde olarak ise: %49,69 erkek, %50,31 kadın nüfusu bulunmaktadır.
 
=== Coğrafi konum ===
Afyonkarahisar, [[Türkiye]]'nin Batı anadoludaAnadolu'da Tüm yolların birleştiği Kavşak noktasıdır. İlin bazı illere olan karayolukara yolu uzaklıkları şöyledir:
 
[[Dosya:AfyonBurgberg.jpg|thumb|150px|sağ|Kente hakim bir konumda bulunan tarihî [[Afyonkarahisar Kalesi]]]]
{| bgcolor="#f7f8ff" cellpadding="1" cellspacing="0" border="1" style="font-size:95%;" border:gray solid 1px; border-collapse:collapse;
|- bgcolor="f7f8ff"
36. satır:
=== İlçelere Olan Mesafeler ===
 
* Başmakçı > 132129&nbsp;km <ref name="kgmilmes">*{{kitap kaynağı |başlık= Türkiye Karayolları Atlası|son= |ad= |yazarbağı= |yıl= 2014 |yayıncı=Doğan Burda Dergi Yayıncılık |yer= |isbn= |sayfa=14 |sayfalar= |erişimtarihi=Eylül 22, 2014 |url=}}</ref>
* Bayat > 4546&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Bolvadin > 4861&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Çay > 4748&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Çobanlar > 25&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Dazkırı > 144140&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Dinar > 111106&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Emirdağ > 6970&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Evciler > 137132&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Hocalar > 101100&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* İhsaniye > 35&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* İscehisar > 2223&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Kızılören > 9087&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Sandıklı > 6460&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* SinanpaşaSinan paşa > 34&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Sultandağı > 6768&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Şuhut > 2729&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
 
=== Dağlar ===
75. satır:
* Aksu Deresi (''[[Araplı deresi]]'')
*[[Seyitler Çayı]]
*[[Çayözü Deresi|Çay özü Deresi]]
*[[Kali Çayı]]
*[[Çay Deresi]]