Dijitalleştirme: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + nedensiz içerik silinmesi |
genel düzenleme |
||
1. satır:
{{Çıkmaz sokak|tarih=Aralık 2016}}
▲:Dijitalleştirmenin amacı, görsel veya işitsel ögelerin bilgisayara tanımlanabilmesi, işlenebilmesi ve saklanabilmesi amacıyla sayısal kodlara dönüştürülmesi işlemidir. (Deren , 2006 , s.28)
▲:Dijitalleştirme işleminin amacı ise dokümanın sabitliğini, bütünlüğünü ve fiziksel özellikleri, içeriği ve beldenin bütünlüğünü korumak için belgenin kaynağını uzun süreli nesillere aktarmak için yapılan yazılım işidir.(Bullock,1999.s.48)<ref>Şahin,İ.D.(2010).Yerel Kültür Mirasının Dijitalleştirilmesi ve Halk Kütüphaneleri :Yalova Örneği .Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı.Ankara.http://www.bby.hacettepe.edu.tr 'den erişildi.</ref>
== Dijitalleştirmenin Temel Amaç ve/veya Hedefleri ==
Ulusal kültürel mirasın kayıt altına alınması ve korunması;▼
▲* [[Ulusal]] [[Kültürel miras|kültürel mirasın]] kayıt altına alınması ve korunması;
* [[Basılı ortam|Basılı ortamda]] tek kopya olarak üretilen bilgi kaynaklarının yedeklenmesi;
* Tek kopya kaynaklara çoklu erişiminin sağlanması;
* Kağıt belge ve [[Depolama maliyeti|depolama maliyetinin]] azaltılması;▼
▲Kağıt belge ve depolama maliyetinin azaltılması;
* Arşivsel koruma sağlanması;▼
* Dijital nesnenin bütünlüğünün korunması ve değişen teknoloji karşısında kaynakların gösterim, erişim ve kullanımının sağlanması;▼
▲Kurumsal İçerik Yönetimi Çözümlerinin uygulanması;
* Eski bilgisayar sistemlerinin gelecekte kullanılacak olan bilgisayar sistemleri üzerinde çalıştırılmasının sağlanması;▼
* [[Kütüphane]], [[arşiv]] ve [[Müze|müzelerin]] raflarında veya depolarında kullanıcıya ulaşamayan milyonlarca kitabın kullanıma sunulması.▼
▲Arşivsel koruma sağlanması;
▲Dijital nesnenin bütünlüğünün korunması ve değişen teknoloji karşısında kaynakların gösterim, erişim ve kullanımının sağlanması;
▲Eski bilgisayar sistemlerinin gelecekte kullanılacak olan bilgisayar sistemleri üzerinde çalıştırılmasının sağlanması;
▲Kütüphane, arşiv ve müzelerin raflarında veya depolarında kullanıcıya ulaşamayan milyonlarca kitabın kullanıma sunulması.
==Dijitalleştirmenin Önemi==
Satır 34 ⟶ 24:
==Dijitalleştirmenin Planlanması==
:Dijitalleştirme işine başlamadan önce, bu işlemle ilgili ihtiyaçların belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu konuda ortaya çıkabilecek en kötü durum, sayısallaştırma işlemleri sonucunda ortaya çıkacak ürünlerin, projenin amacına uygun olmamasıdır. Bunu önlemek için projeye başlamadan önce aşağıdaki soruların sorulması gerekmektedir.
:# Elde edilecek materyallerin ne amaçla kullanılacağı,
:# Projenin amacına uygun kaliteye karar verilmesi,
:# Bu sayısal ortamın kimler tarafından kullanılacağı,
:# Bu ortama ulaşacak kişilere dijitalleştirmenin ne gibi olasılıklar sunulacağı,
:# Sayısal ortamı saklama çeşitleri,
:# Sayısal ortamın telif haklarının kime ait olacağı (Deren, 2006, s.28).
:Ayrıca dijitalleştirmeye başlamadan önce olumlu, ölçülebilir ve ulaşılabilir amaçlar, nedenler, kullanıcı grubu, dijitalleştirilecek malzemenin kalitesi, erişimde uygulanacak sınırlamalar, dağıtım, çoğaltma ve kullanım haklarının neler olacağı belirlenmelidir. Projelendirmede ilk adım planlama olmalıdır. Bir projenin başarılı olması aşağıdaki konuların açıklığa kavuşturulması gerekmektedir:
:# Hangi çalışmanın yapılması gerektiği,
:# Nasıl tamamlanacağı, (hangi standartlar, özellikler ve uygulamalar kullanılacak)
:Projenin tamamlanabilmesi için projenin konu uzmanları,koruma uzmanları(conservation experts),dijital ve film fotoğrafçıları,katalogcular,bilgi teknolojileri uzmanları,yöneticiler gibi çeşitli uzmanların elinden geçmesi de gerekmektedir(Küçük ve Soydal,2003,s.124)▼
:# Çalışmayı kim/kimlerin yürüteceği,
:# Projenin süresi,
:# Maliyetinin ne olacağı (Charlottesville, 2006, s.1).
▲:Projenin tamamlanabilmesi için projenin konu uzmanları,koruma uzmanları (conservation experts),dijital ve
'''Dijitalleştirme projesinin aşamaları''' ayrıntılı bir biçimde şu şekilde incelenebilir:
# Seçme, Dönüştürme/ Oluşturma,
# Kalite kontrol,
# Metadata,
# Teknik altyapı sistemi,
# Dağıtım/ Sunum,
# Saklama/ Sayısal koruma (Ergün, 2007, s.2).
'''Seçme:'''Dijitalleştirme işlemine uygun malzemeleri ya da koleksiyonu seçme ile belirleyebiliriz. Seçme de konu uzmanları, arşiv yöneticileri, koruma elemanları ve kurumun karar verici yöneticilerinden bulunmalıdır.
Satır 100 ⟶ 108:
:1996 yılında İngiltere'de üniversitelerin kurduğu Ortak Bilgi Sistemleri Komitesi(JISC) de eLib(Electronic Library)(www.ukoln.ac.uk/elib)projesini başlatmıştır. İlk aşamada eLib projesi için üç yıllık bir destek sağlanmıştır ve proje çerçevesinde dijital kütüphanelerle ilgili birçok rapor üretilmiştir.<ref>Tonta,Y.(1999)."Dijital kütüphaneler".</ref>
:Tüm dünyada konu ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.
==== Türkiye'de Dijitalleştirme Sorunları ====
Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD) İstanbul Şubesi tarafından 25-27 Şubat 2010 tarihlerinde düzenlenen “Bilgi Kaynaklarının Sayısallaştırılmasında Standartlar ve İşbirliği Çalıştayı” sonuç raporuna da yansıyan dijitalleştirme ile ilgili bazı sorunlar şunlardır:
Satır 118 ⟶ 126:
• Sayısallaştırılan malzemenin bir toplu kataloğu mevcut değildir.
• Sayısallaştırma çalışmalarında [[teknik şartname]] son derece önemlidir ancak bu konuda örnek alınacak referans ölçütler bulunmamaktadır.
==== Öneriler ====
Satır 169 ⟶ 177:
==Dijitalleştirmede Telif Hakları==
Yerel kültürün dijitalleştirilmesi, hem dijitalleştirme sırasında hem de sonrasında çok iyi planlanması gereken bir süreçtir. Oluşturulan dijital kaynakların hangi koşullarda kimler tarafından kullanılacağı önceden tespit edilmelidir. Eser sahiplerinin haklarının korunması ister doğrudan dijital ortamda oluşturulmuş bir eser olsun ister sonradan dijitalleştirilmiş bir eser olsun [[Telif hakkı|telif hakları]] kapsamındadır.
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
| |||