Grafiti: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
Etiketler: potansiyel vandalizm Görsel Düzenleyici
10. satır:
'''Grafiti''', çoğunlukla kamusal bir alanda yer alan bir duvar ya da yüzeye çizilmiş, kazınmış veya püskürtülmüş yazı ve çizimlerdir.
 
Kelime, Yunanca "''graphein''" (yazmak ) kelimesinden gelmiş ve İtalyanca "''sgraffio''" (karalamak) kelimesinden türemiştir.<ref name="tulin">{{Web kaynağı | soyadı1 = Candemir | ad1 = Tülin | başlık = Kent İletişiminde Sanatsal Ayrılık:Graffiti | url = https://www.academia.edu/9915637/KENT_%C4%B0LET%C4%B0%C5%9E%C4%B0M%C4%B0NDE_SANATSAL_AYKIRILIK_GRAF%C4%B0T%C4%B0 | website = https://www.academia.edu | yayıncı = YTÜ Sanat Tasarım Fakültesi I. Sanat Tasarım Sempozyumu bildirisi, 22 Aralık 2008 | erişimtarihi = 8 Haziran 2016 | arşivengelli = evet}}</ref> İlk çağlardan beri bir durumu resmetme, tanımlama ya da dikkat çekme yöntemlerinden birisidir.<ref name="burcu">{{Web kaynağı | soyadı1 = Bal | ad1 = Burcu | başlık = '''Grafiti ve Sokak Sanatında Eser ve Akımların Tarihsel Süreçte Değerlendirilmesi ve Analizi''' | url = https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=gyLHMouPes-CvnhRcjQsKZiN2aQjrmW59Vy4RKrYL7dSi0dUMzsuL3pIy7_ZAGdA | website = https://tez.yok.gov.tr | yayıncı = Haliç Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi 2014 | erişimtarihi = 8 Haziran 2016 | arşivengelli = evet}}</ref> Bugün bilinen anlamıyla grafiti, 1960'ların sonlarında [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nin [[hip hop]] kültürüyle birlikte doğmuştur.
 
Modern şehirlerde otobüslerin içlerine sivri bir aletle kazınan yazılardan sokak duvarlarına sprey boyayla çizilen resimlere kadar pek çok uygulama grafitinin kapsamına girmektedir. Kimi çevrelerce bir [[sanat]] dalı olarak kabul edilirken, bir başka bakış açısı da, grafitiyi [[vandalizm]] olarak değerlendirmekte ve suçla ilişkilendirmektedir.
 
== Tarihçe ==
Tarihsel olarak grafitinin mağara duvarlarına çizilen şekiller nedeniyle [[ilkçağ]], 4. veya 5. yüzyıl dönemlerine dayandığı düşünülür.<ref name=tulin/> [[Antik Yunan]]’da bugünkü Türkiye’de [[Efes]] antik kalıntılarındaki fahişelik ilanı bilinen ilk grafiti olarak kabul edilir.<ref name="ferhat">{{Web kaynağı | soyadı1 = Satıcı | ad1 = Ferhat Kamil | başlık = Sanatta bir özgürleşme ve kapatılma biçimi olarak grafiti | url = https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=UPP_Zu9isEmWGFXFCBYasWen_Yt_7C3i2-dvbQxcg7-KLUNmlW2WCtvod7zUxLWT | website = https://tez.yok.gov.tr | erişimtarihi = 8 Haziran 2016 | ref = Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora tezi, 2009 | arşivengelli = evet}}</ref> [[Pompei]] kentindeki buluntularda da duvara kazınmış benzer ilanlara rastlanmıştır. [[Eski Mısır]]'da yolculuğa çıkanlar da geçtikleri yerlerin duvarlarına adlarını ya da resimlerini çizerek kendilerinden iz bırakmışlardır; Bu antik dönem duvar yazılarına ve resimlerine de ‘graffito’ denilmektedir.<ref name=gizem>{{Web kaynağı | soyadı1 = Erdoğan | ad1 = Gizem | başlık = Kamusal mekanda sokak sanatı: Grafiti; İstanbul,Beyoğlu, Yüksek Kaldırım sokak incelemesi | url = https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=NtBAevXNhYaNqJFoAcdBdoS-LaBYdP5Dq1LjT8Py9qCTlQZVH_WCJmXf2lNX_lBz | yayıncı = Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi 2009 | erişimtarihi = 8 Haziran 2016 | arşivengelli = evet}}</ref>
[[II. Dünya Savaşı]]'nda propaganda aracı olarak kullanılan grafiti, günümüzdeki anlamıyla 1960'lı yıllarda Amerika’da, özellikle [[New York]]'ta politik eylemciler ve sokak çeteleri, seslerini duyurmak ve kendi çetelerinin sınırlarını belirlemek için benimsenen bir yöntem olarak ortaya çıktı. 1970’li yıllarda ortaya çıkan rap ve hip-hop kültürü, grafitinin dünyada yaygınlaşmasını sağladı.
52. satır:
 
== Ayrıca bakınız ==
 
* [[Vandalizm]]
* [[Hip Hop]]
* [[Sokak Sanatı]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Grafiti" sayfasından alınmıştır