Yardang: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Tün (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
LuCKY (mesaj | katkılar)
k →‎top: Yazım hatası düzeltildi: rüzgar → rüzgâr AWB ile
1. satır:
[[Dosya:Yardang Lea-Yoakum Dunes.jpg|thumb|sağ|250px|[[Teksas]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de bir yardang oluşumu.]]
[[Dosya:An Yardang in Dasht-e Lut.jpg|thumb|İran'daki Lut Çölü'nde yardang örneği.]]
'''Yardang''', hakim rüzgarrüzgâr yönüne paralel olarak uzanan, birbirlerinden keskin sırtlarla ayrılmış ve ana çizgileriyle "U" profil gösteren oluklardır. Kil, silt gibi gevşek tortul kayaçların rüzgarrüzgâr tarafından aşındırılmaları sonucu meydana gelirler. Bunlar ters dönmüş bir tekneye benzeyen uzunlamasına çizgisel sırtlardır. Olukların tabanları ile bunları birbirlerinden ayıran sırtların arasındaki yükselti farkı birkaç cm ile birkaç metre arasında değişir. Yardanglar 5 metreden yüksek değildir ve uzunlukları 10 metreyi geçmez.<ref>Jeomorfoloji'nin Ana Çizgileri, 2003. ''Yardang'' maddesi</ref>
 
Yardanglar, rüzgarınrüzgârın en sık estiği yöne paralel dizilen kümeler halinde bulunurlar. Bu şekiller rüzgarrüzgâr yönüne paralel içindeki kaya kütlesinin oyularak atıldığı, geride keskin ve uzamış sırtların kaldığı çöküntü alanlarında farklılaşan aşınmayla oluşurlar. Bu sırtlar daha sonra rüzgarrüzgâr aşındırmasıyla kendilerine has şekiller kazanırlar.<ref>Fiziksel Jeoloji, 2007. ''Yardang'' maddesi
</ref>
 
RüzgarınRüzgârın kumlama etkisi yer seviyesine yakın yerde daha etkili olduğu için yontulmuş bu kaya kalıntılarının çoğunlukla alt kesimleri daha incedir. Bazı yardangların boyutları diğerlerinden daha büyüktür. Peru'nun Ica Vadisi'nde 100 metre yüksekliğinde ve birkaç km uzunluğunda yardanglar bulunmaktadır. Su kıtlığının bulunduğu ve hakim rüzgarlarınrüzgârların tek yönlü olduğu güçlü ve aşındırıcı sediman yükünün bulunduğu ortamlarda oluşur.paralel sırtlar oluşturur.<ref name="en.wikipedia.org">https://en.wikipedia.org/wiki/Yardang</ref>
 
Yardanglar genel olarak boyutlarına göre 3 sınıfta ele alınır:
16. satır:
3-) Mikro-yardang
 
Mega yardanglar birkaç km uzunluğunda ve yüzlerce metre yüksek olabilir. Ayrıca güçlü rüzgarlarrüzgârlar ile kurak bölgelerde görülür. Bulunduğu yerler: Tibet Dağları (merkezi Sahra), Arizona.
 
Mezo yardanglar genellikle birkaç metre yüksekliğinde 10-15 metre uzunluğunda olan, yaygın olarak semiconsalidated playa çökelleri ve diğer yumuşak taneli malzemelerle oyulmuş olarak bulunur ve mikro yardangtan birkaç km yüksektir.<ref name="en.wikipedia.org"/>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Yardang" sayfasından alınmıştır