Rüzgâr: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
LuCKY (mesaj | katkılar)
k Yazım hatası düzeltildi: rüzgar → rüzgâr AWB ile
9. satır:
[[Rüzgâr yönü|Rüzgârın yönü]] [[rüzgâr gülü]], [[Rüzgâr hızı|hızı]] ise [[anemometre]] ile ölçülür. Anemometre, rüzgârın bir [[pervane]]yi döndürme hızından yararlanarak rüzgâr hızını gösteren basit ölçü aletidir. Yükseklerdeki rüzgârlar, [[balon]]lar yardımı ile ölçülmektedir. Yükselme hızı bilinen balonlar belli yüksekliğe gelince rüzgâr hızı ile yol almaya başlar. Balonun hareketi gözlenir, [[Trigonometrik]] hesaplarla balonun birim zamanda kat ettiği yol hesaplanır ve buradan da rüzgârın hızı bulunur. Daha hassas ölçümler için balon ya [[radar]]la takip edilir veya balona bir telsiz vericisi monte edilir.
 
[[Okyanus akıntısı|Okyanuslardaki akıntıların]] ve [[Dalga (su)|dalgaların]] oluşmasına neden olup, kıyıların şekillenmesinde etkilidir. [[Kıyı]]larda [[kıyı oku]], [[tombolo]], [[lagün]], [[falez]] gibi şekillerin oluşumu dalgalarla ilgilidir. Karalarda ise özellikle [[çöl]]lerde etkilidir. Çöllerde akarsu, buzul ve dalgalar etkili olmadığından tek şekillendirici güç rüzgârlardır. [[Kumul]], [[tafoni]], [[yardang]], [[çöl kaldırımı]] gibi şekiller rüzgarrüzgâr ile ilişkilidir. Rüzgârların bitki sporlarını taşıyarak çiçeklerin döllenmesini sağlaması bitki neslinin devamı açısından çok önemlidir. [[Yeldeğirmeni]] ve [[yelkenli gemi]]lerde gücünden yararlanılan rüzgâr, [[Orman yangını|orman yangın]]larında olumsuz etki yaparak yangının büyümesine neden olur.
 
== Nedenleri ==
40. satır:
Bölgelere ve meydana geliş nedenlerine göre isimler alır.
 
Atmosferdeki genel hava dolaşımına bağlı olarak meydana gelen '''Sürekli rüzgarlarrüzgârlar''';
* ''[[Kutup rüzgarlarırüzgârları]]'': Kutuplardan 60. enlemlerdeki alçak basınç alanlarına doğru eserler.
* ''[[Batı rüzgarlarırüzgârları]]'': 30° enlemlerindeki [[Dinamik yüksek basınç]] alanından ve 60° enlemlerindeki [[Alçak basınç|dinamik alçak basınç]] arasında kuvvetli eserler.
* ''[[Alizeler]]'': Kuzey yarımkürede kuzeydoğu yönünden, güney yarımkürede güneydoğu yönünden devamlı ve kuru esen rüzgarrüzgâr. Alizeler 30° enlemlerindeki [[dinamik yüksek basınç]] alanından ekvatordaki tropikal alçak basınç alanlarına doğru eser.
 
Yaz ve kış atmosfer basıncında ters yönde değişiklik olması ve bölgede basınç alanları arasında büyük fark olmasından meydana gelen rüzgârlara ise [[muson]] rüzgârları denir. Yazın karaya, kışın denize doğru eser. Kış musonu soğuk ve kuru, yaz musonu oldukça nemlidir.
51. satır:
* [[Meltem]]; kara ile deniz arasında eser. Öğle vakitleri karalar ısınıp, alçak basınç sahası meydana getirince denizden karaya doğru eser. Gece bunun tesiri çok daha yavaş olur. Bu hava akımları vadilerle dağlar arasında da meydana gelir.
* Soğuk mahallî (yerel) rüzgârlar zaman zaman meydana gelen basınç farkından olur. [[Adriyatik Denizi]] ile Fransa'nın [[Akdeniz]] sahillerinde eser. ''[[Bora]]'' ismini de alır.
* Sıcak yerel rüzgârlar, İsviçre Alpleri kuzey yamaçlarını etkileyen kuru sıcak rüzgârlardır. ''[[Fön rüzgârı]] (Föhn)'' dağdan aşağı doğru esen rüzgarınrüzgârın adyabatik olarak ısınmasıyla oluşur.
 
== RüzgarRüzgâr aşınım ve birikim faaliyetleri ==
{| class="wikitable"
!RüzgarRüzgâr aşınım şekilleri
!RüzgarRüzgâr birikim şekilleri
|-
|[[Mantarkaya]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Rüzgâr" sayfasından alınmıştır