Kuş: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0 |
Kuş atalarının ilk çeşitliliği |
||
177. satır:
Availae grubu [[Kretase]] boyunca çok geniş bir yelpazede [[türleşme|türleşti]].<ref name="chiappe2007">{{Kitap kaynağı|soyadı=Chiappe |ad=Luis M. |yıl=2007 |başlık=Glorified Dinosaurs: The Origin and Early Evolution of Birds |yer=Sydney |yayıncı=University of New South Wales Press |isbn=978-0-86840-413-4}}</ref> Birçok grup pençeli kanatlar ve günümüz kuşları (Aves) de dahil olmak üzere birçok Avilae grubunda birbirinden bağımsız olarak kaybolan dişler gibi [[Plesiomorfi and simplesiomorfi|ilkel fiziksel özellikler]]i korudu; örneğin ''Archaeopteryx'' ve ''[[Jeholornis]]'' atalarının uzun kemikli kuyruklarına sahiplerken<ref name="chiappe2007"/> daha gelişmiş Avialae türlerinin kuyrukları [[Pygostylia]] grubunda [[pigostil]] kemiğinin ortaya çıkmasıyla kısaldı. Kretase'nin sonlarına doğru yaklaşık 100 milyon yıl önce günümüz kuşlarının ataları gövde boyutlarına göre daha büyük yumurta yumurtlamalarına izin verecek şekilde daha açık bir [[pelvis]]e sahip olacak şekilde evrildiler.<ref>{{Dergi kaynağı|url=http://www.nature.com/articles/d41586-018-03447-3|başlık=Early birds may have been too hefty to sit on their eggs|ad=John|soyadı=Pickrell|tarih=22 Mart 2018|dergi=Nature|doi=10.1038/d41586-018-03447-3}}</ref>
Yaklaşık 95 milyon yıl önce daha iyi bir koku duyusu geliştirdiler.<ref>{{Web kaynağı | url=http://archive.cosmosmagazine.com/news/birds-survived-dino-extinction-with-keen-senses/ | başlık=Birds survived dino extinction with keen senses | erişimtarihi=11 Haziran 2012 | yazar=Agency France-Presse | tarih=Nisan 2011 | yayıncı=Cosmos Magazine | url-status=dead | arşivurl=https://web.archive.org/web/20150402124421/http://archive.cosmosmagazine.com/news/birds-survived-dino-extinction-with-keen-senses/ | arşivtarihi=2 Nisan 2015 | df=dmy-all }}</ref>
===Kuş atalarının ilk çeşitliliği===
[[Dosya:Ichthyornis Clean.png|thumb|upright=0.8|left|Yaklaşık 93 milyon yıl önce yaşamış olan ''[[Ichthyornis]]'' bilinen ilk tarihöncesi, kuşlara akraba ve dişleri olan fosildir.]]
{{Cladogram|caption=Wang vd. tarafından 2015 yılında yayımlanan filogenetik analizlere göre [[Mezozoik]] kuş filogenisi.<ref name=Wang2015>{{Dergi kaynağı| doi = 10.1038/ncomms7987| pmid = 25942493| başlık = The oldest record of ornithuromorpha from the early cretaceous of China| dergi = Nature Communications| cilt = 6| sayı = 6987| yıl = 2015| soyadı1 = Wang | ad1 = M.| soyadı2 = Zheng | ad2 = X.| soyadı3 = O’Connor | ad3 = J.K.| soyadı4 = Lloyd | ad4 = G.T.| soyadı5 = Wang | ad5 = X.| soyadı6 = Wang | ad6 = Y.| soyadı7 = Zhang | ad7 = X.| soyadı8 = Zhou | ad8 = Z. | sayfa=6987| bibcode = 2015NatCo...6E6987W| pmc = 5426517}}</ref>
|clades= {{clade| style=font-size:75%;line-height:80%
|label1=[[Ornithothoraces]]
|1={{clade
|1=†[[Enantiornithes]]
|label2=[[Euornithes]]
|2={{clade
|1=†''[[Archaeorhynchus]]''
|label2=[[Ornithuromorpha]]
|2={{Clade
|1=''†[[Patagopteryx]]''
|2=''†[[Vorona]]''
|label3=
|3={{Clade
|1=''†[[Schizooura]]''
|label2=
|2={{Clade
|1=†[[Hongshanornithidae]]
|label2=
|2={{Clade
|1=''†[[Jianchangornis]]''
|label2=
|2={{Clade
|1=†[[Songlingornithidae]]
|label2=
|2={{Clade
|1=''†[[Gansus]]''
|label2=
|2={{Clade
|1=''†[[Apsaravis]]''
|label2=[[Ornithurae]]
|2={{clade
|1={{extinct}}[[Hesperornithes]]
|2={{clade
|1=†''[[Ichthyornis]]''
|2={{clade
|1=†''[[Vegavis]]''
|2='''Aves'''
}}
}}
}}
}}
}}
}}
}}
}} }} }} }} }} }} }}
Evrimleşen ilk kısa kuyruklu Avialae grubu [[enantiornithes]] ya da "zıt kuşlar" soyudur. Bu adın verilmesinin nedeni günümüz kuşları ile kıyaslandıklarında omuz kemiklerinin yapısının ters şekilde olmasıdır. Enantiornithes grubu, kumda av arayan kıyı kuşları ile balıkla beslenenlerden ağaçta yaşayan ve tohumla beslenenlere kadar çok geniş bir [[ekolojik niş]] yelpazesi içinde yer almışlardır. Kretase döneminde Avilae içined baskın grubu oluştursalarda [[Mezozoik]] sonunda birçok diğer dinozor grubu ile birlikte soyları tükenmiştir.<ref name="chiappe2007"/>
Avialae içinde türleşen ikinci ana soy grubu, günümüz kuşlarının atalarını da içerdiği için "gerçek kuşlar" anlamına gelen [[Euornithes]] adı verilen grup yarı suda yaşayan ve balık ile diğer küçük su organizmalarını yemek üzerine özelleşmiş çok türlü gruptur. Karasal ve ormansal yaşam alanlarında baskın olarak bulunan enantiornithes soyunun aksine ilk euornithes türlerinde tüneme adaptasyonları yoktur ve kıyı kuşları, yüzücü ve dalıcı kuşlardan oluşmuş gibi görünmektedir.
Euornithes grubu içinde yüzeysel olarak [[martı]]lara benzeyen ''[[Ichthyornis]]''<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Clarke |ad=Julia A.|yıl=2004 |başlık=Morphology, Phylogenetic Taxonomy, and Systematics of ''Ichthyornis'' and ''Apatornis'' (Avialae: Ornithurae) |dergi=Bulletin of the American Museum of Natural History |cilt=286 |sayfalar=1–179 |doi= 10.1206/0003-0090(2004)286<0001:MPTASO>2.0.CO;2|url=http://digitallibrary.amnh.org/dspace/bitstream/2246/454/1/B286.pdf|hdl=2246/454}}</ref> ile denizde balık avlamaya çok iyi uyum sağlamış olan ve hatta uçma yeteneğini tamamen kaybedip suda yaşayan hayvanlar hâline gelen [[Hesperornithiformes]] grubu da bulunur.<ref name="chiappe2007"/> İlk euornithes arasında karina şeklini almış göğüs kemiği, dişsiz ve gaga şeklinde çeneler gibi günümüz kuşlarının çoğu özelliğinin geliştiği görülür.<ref name=louchart2011>{{Dergi kaynağı | soyadı1 = Louchart | ad1 = A. | soyadı2 = Viriot | ad2 = L. | yıl = 2011 | başlık = From snout to beak: the loss of teeth in birds | url = http://198.81.200.84/trends/ecology-evolution/abstract/S0169-5347%2811%2900264-3?switch=standard | dergi = Trends in Ecology & Evolution | cilt = 26 | sayı = 12 | sayfalar = 663–673 | doi = 10.1016/j.tree.2011.09.004 | pmid = 21978465 | url-status = dead | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140728053547/http://198.81.200.84/trends/ecology-evolution/abstract/S0169-5347%2811%2900264-3?switch=standard | arşivtarihi = 28 Temmuz 2014 | df = dmy-all }}</ref> Euornithes ayrıca havada manevra yapabilmek ve uçuş sırasında durabilmek için "arka kanadın" yerine geçen gerçek [[pigostil]]i ve tamamen hareketli kuyruk tüylerini geliştirmiş olan ilk Avialae üyelerini de içeriyor olabilir.<ref name=yixianornis>{{Dergi kaynağı | soyadı1 = Clarke | ad1 = J.A. | soyadı2 = Zhou | ad2 = Z. | soyadı3 = Zhang | ad3 = F. | tarih = Mart 2006 | başlık = Insight into the evolution of avian flight from a new clade of Early Cretaceous ornithurines from China and the morphology of ''Yixianornis grabaui'' | dergi = Journal of Anatomy | cilt = 208 | sayı = 3| sayfalar = 287–308 | doi=10.1111/j.1469-7580.2006.00534.x | pmid=16533313 | pmc=2100246}}</ref><ref name=zhengetal2013/>
Kuş kafataslarında yapılan bir [[mozaik evrim]] araştırması tüm neornithesin [[en son ortak atası]]nın günümüz ''[[Vanga curvirostris]]'' türünün gagasına benzer bir gagaya ve günümüz [[bayağı sarıasma]] türünün kafatasına benzer bir kafatasına sahip olmuş olabileceğini göstermektedir. Her iki tür de küçük ve orman örtüsü altında yiyecek arayan [[hepçil]] türler olduğu için de bu varsayımsal atanın benzer bir ekolojik niş içinde olduğu sonucu çıkarılmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı | soyadı1 = Felice | ad1 = Ryan N. | soyadı2 = Goswami | ad2 = Anjali | yıl = 2018 | başlık = Developmental origins of mosaic evolution in the avian cranium | dergi = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | cilt = 115 | sayı = 3| sayfalar = 555–60 | doi = 10.1073/pnas.1716437115 | pmid = 29279399 | pmc = 5776993 }}</ref>
== Anatomileri ==
| |||