Demokrasi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
k düz.
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
58. satır:
=== 18. ve 19. yüzyıllar ===
 
18. ve 19. yüzyıllarda demokrasi, [[Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi]] ve Fransız [[İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi]] ile hızlıca yükselen bir değer haline gelmiştir. Bu yüzyıllardan önce demokrasi büyük devletlere değil, sadece küçük topluluklara uyan bir hükûmet şekli olarak anılıyor ve esas itibarıyla doğrudan demokrasi olarak tanımlanıyordu.<ref>Manfred G. Schmidt, ''Demokrasi Kuramlarına Giriş'', çeviren:M. Emin Köktaş, Vadi Yayınları, Ekim 2002, Ankara</ref> [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nın kurulmasını sağlayanların oluşturduğu sistem ilk liberal demokrasi olarak tanımlanabilir.<ref>[{{Web kaynağı |url=http://www.oxonianreview.org/issues/2-2/2-2-6.htm |başlık=oxonianreview] |erişimtarihi=16 Mayıs 2007 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20131126084704/http://www.oxonianreview.org/issues/2-2/2-2-6.htm |arşivtarihi=26 Kasım 2013 |ölüurl=yes }}</ref> 1788 yılında kabul edilen amerikan anayasası hükûmetlerin seçimlerle kurulmasını ve insan hak ve özgürlüklerinin korunmasını sağlıyordu. Bundan daha önce de koloni döneminde Kuzey Amerika'daki [[On Üç Koloni|kolonilerin]] birçoğu demokratik özellikler taşıyordu. Koloniden koloniye farklılaşmakla beraber, hepsinde belli miktarda vergi veren veya istenen bazı sıfatları karşılayabilen beyaz erkeklerin seçme hakları vardı.<ref>Allan Nevins, Henry Steele Commager, ''ABD tarihi'', s:31</ref> [[Amerikan İç Savaşı]]'nın ardından 1860'larda yapılan değişikliklerle kölelere özgürlük sağlandı ve demokrasinin temel ilkelerinden biri olan oy verme hakkı ''On Beşinci Anayasa Değişikliği'' ile tanındı<ref>Allan Nevins, Henry Steele Commager, ABD tarihi, s:226</ref><ref>[http://www.channel2.org/vote/democracy.htm ABD demokrasi tarihi] erişim tarihi: 18 Temmuz 2008 (İngilizce)</ref> ancak güney eyaletlerinde siyahlar 1960'lara kadar oy verme hakkını kullanamamışlardır.<ref name="ben" />
 
[[1789]] [[Fransız Devrimi]]'nde ise bir anayasa hazırlanarak iktidar halkın seçeceği bir parlamento ile kral arasında paylaştırıldı.<ref>Oral Sander, ''Siyasi Tarih'', s:164</ref> Ulusal Konvansiyon hükûmeti genel oy ve iki dereceli bir seçimle iş başına geldi.<ref>[http://www.aof.anadolu.edu.tr/kitap/IOLTP/2292/unite04.pdf Anadolu Üniversitesi] erişim tarihi: 18 Temmuz 2008</ref> Fakat ilerleyen yıllarda [[Napolyon Bonapart|Napolyon]]'un başa geçmesiyle demokrasiden oldukça uzaklaştı.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Demokrasi" sayfasından alınmıştır